قرار موقوفی اجرا

قرار موقوفی اجرای حکم ، قراری است که صدور آن، منجر به متوقف شدن اجرای حکم قطعی دادگاه می شود . موارد و شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، شامل گذشت شاکی ، نسخ قانون ، فوت متهم ، عفو متهم ، اعتبار امر مختومه داشتن پرونده کیفری و مواردی از این قبیل است . از جمله آثار این قرار ، می توان به توقف اجرای حکم اشاره نمود ؛ اما ضرر و زیان شاکی نیز باید پرداخت شود .

هنگامی که دادگاه ها ، به دعاوی حقوقی و کیفری رسیدگی می کنند ، موظف هستند که حکم نهایی را صادر کرده و تکلیف نهایی دعوی را مشخص نمایند . علاوه بر صدور حکم در دعاوی ، دادگاه ها ، تصمیمات دیگری نیز اتخاذ می کنند که بعضا ، بر سرنوشت دعوی ، اثرات عمده ای دارند و به اصطلاح حقوقی ، تحت عنوان " قرار " شناسایی می شوند .

یکی از انواع قرارهایی که دادگاه ها در مورد پرونده های کیفری صادر می کنند ، قرار موقوفی اجرا می باشد که در موارد و شرایط مشخصی ، موجب می شود که اجرای مجازات ، متوقف شود که این موضوع ، آثار عمده ای بر وضعیت پرونده متهم خواهد گذاشت ؛ لذا برای استفاده از مزایای صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، می بایست با شرایط و موارد صدور آن بر اساس قانون ، آشنا شویم .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که قرار موقوفی اجرای حکم چیست و موارد صدور آن ، بر اساس قانون کدامند . در ادامه نیز ، شرایط صدور این قرار و آثار آن را ذکر کرده و در خاتمه ، نحوه اعتراض به قرار موقوفی اجرا را شرح خواهیم داد .

قرار موقوفی اجرا چیست

در موارد متعددی ، رسیدگی دادگاه به پرونده های حقوقی و کیفری ، منجر به صدور حکم می شود . اما این امکان نیز وجود دارد که دادگاه ، تصمیم خود را در قالب قرار ، صادر نماید که با حکم ، متفاوت است . البته ، باید در نظر داشت که قرارهای صادره توسط دادگاه و دادسرا ، همه به یک صورت نیستند و آثار یکسانی ندارند . به همین دلیل ، انواع قرارها را می توان شامل قرارهای اعدادی یا مقدماتی ، قرارهای قاطع دعوی و قرارهای شبه قاطع دانست که هر یک از آنها ، انواع و اقسام خاصی دارند .

یکی از انواع قرارهایی که در قانون ، مورد پیش بینی قرار گرفته است ، قرار موقوفی اجرای حکم است که با قرار موقوفی تعقیب متهم ، ارتباط تنگاتنگی دارد . قرار موقوفی اجرای حکم ، به موجب ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری ، ذکر گردیده و موارد و شرایط صدور آن ، بیان شده است . با توجه به این ماده ، در این قسمت ، به بررسی این سوال می پردازیم که قرار موقوفی اجرای حکم به چه معنا است .

فرض کنید که دادگاه ، یک حکم قطعی صادر کرده است و قرار است به زودی ، حکم صادره اجرا شود ؛ اما بنا به دلایلی ، در مرحله اجرای حکم ، موارد و شرایطی به وجود می آیند که امکان اجرای حکم به نحو مطلوب ، وجود ندارد . در چنین حالتی ، قانونگذار ، این امکان را پیش بینی کرده است که با صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، اجرای مجازات در مورد آن ، متوقف شود .

پس در پاسخ به این سوال که قرار موقوفی اجرای حکم چیست ، باید گفت که اگر بنا به شرایط ذکر شده در قانون آیین دادرسی کیفری ، اجرای حکم امکان پذیر نباشد ، قاضی بخش اجرای احکام کیفری ، می تواند قرار موقوفی اجرای حکم را صادر نماید و به این ترتیب ، اجرای مجازات ها در خصوص مرتکب ، متوقف خواهد شد .

بنابراین ، می توان گفت که قرار موقوفی اجرای حکم ، بر خلاف قرار موقوفی تعقیب ، ناظر بر زمانی است که در مرحله اجرای حکم مجازات ، مواردی مطرح شود که امکان اجرای حکم وجود نداشته باشد و قاضی اجرای احکام ، این قرار را صادر می نماید . اما قرار موقوفی تعقیب که توسط قاضی دادگاه صادر می شود ، ناظر بر وجود یکی از موارد مذکور در قانون ، قبل از صدور حکم و اجرای مجازات است . به همین دلیل ، در قسمت های بعد ، شرایط و موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم  را مورد بررسی قرار می دهیم .

موارد صدور قرار موقوفی اجرا

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که قرار موقوفی اجرای حکم چیست . همانطور که اشاره شد ، با صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، توسط قاضی اجرای احکام ، بنا به موارد و شرایط ذکر شده در قانون ، اجرای مجازات متوقف می شود که البته این موضوع ، آثار حقوقی خاصی نیز دارد . به همین دلیل ، در این قسمت ، به بررسی این مطلب می پردازیم که موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم کدامند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که موارد صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری ، به تفصیل ذکر شده است . بر اساس این ماده ، تعقیب و رسیدگی به دعاوی کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین ، اجرای مجازات های کیفری ، موقوف نمی شوند ، مگر در موارد زیر :

شرایط صدور قرار موقوفی اجرا

در قسمت قبل ، به بررسی این مطالب پرداخته شد که قرار موقوفی اجرای حکم چیست و بر اساس قانون ، در چه مواردی قرار موقوفی اجرا صادر می شود . اما سوال دیگری که در همین ارتباط ممکن است مطرح شود ، آن است که شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم چیست و به عبارت دیگر ، در چه شرایطی ، اجرای حکم صادره ، موقوف خواهد شد ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از شرایط صدور قرار موقوفی اجرا ، فوت متهم یا محکوم علیه است ؛ یعنی در شرایطی که متهم یا فردی که قرار است مجازات شود ، فوت کند ، دیگر حکم ، قابل اجرا نخواهد بود . لذا موت فرضی متهم نیز ، به نوعی منجر به موقوفی اجرای حکم می شود . باید در نظر داشت که فوت شاکی یا مدعی خصوصی ، منجر به صدور قرار موقوفی اجرا نخواهد شد .

گفتنی است که طبق قانون آیین دادرسی کیفری ، در صورتی که فرد متهم ، محکوم به پرداخت دیه شده باشد و فوت نماید ، قاضی اجرای احکام کیفری ، در صورتی که شاکی تقاضا نماید ، می تواند دیه را از ماترک وی استیفا نموده و به شاکی ، پرداخت کند .

یکی دیگر از موارد صدور قرار موقوفی اجرا ، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی ، به موجب ماده 100 قانون مجازات اسلامی است . لذا در شرایطی که یک جرم ، قابل گذشت باشد ، شاکی می تواند نسبت به محکوم ، گذشت نموده و اجرای حکم ، متوقف شود . البته ، در چنین شرایطی ، حق شاکی برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم ، از بین نمی رود . گفتنی است که در جرایمی که غیر قابل گذشت هستند ، امکان صدور قرار موقوفی اجرای حکم به دلیل گذشت شاکی ، وجود ندارد .

از جمله شرایط صدور قرار موقوفی تعقیب ، زمانی است که متهم ، مشمول عفو شده و به نوعی ، بخشیده شود . در ماده 97 و 98 قانون مجازات اسلامی ، عفو متهم ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که به دو نوع خصوصی و عمومی است . بر اساس ماده 97 ، عفو عمومی که در جرایم تعزیری صادر می شود ، تعقیب و دادرسی را موقوف کرده و اگر حکم محکومیت صادر شده باشد، اجرای مجازات و آثار آن نیز موقوف می شود ؛ اما در پرداخت دیه تاثیری ندارد .

از دیگر شرایط صدور قرار موقوفی اجرا ، می توان به نسخ قانون اشاره نمود . بر اساس ماده 99 قانون مجازات اسلامی ، نسخ مجازات های قانونی ، موجب می شود که اجرای مجازات ، متوقف شود و دیگر قابل اعمال بر مرتکب نخواهد بود .

همچنین ، شمول مرور زمان ، یکی دیگر از شرایط صدور قرار موقوفی اجرا می باشد که موارد آن ، در ماده 107 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است . مرور زمان ، در صورتی منجر به موقوفی اجرای حکم قطعی تعزیری می شود که از تاریخ وقوع جرم تا مواعد مشخص شده زیر ، تعقیب نشده باشد :

در جرایم تعزیری درجه یک تا سه ، با گذشت 20 سال ؛

در جرایم تعزیری درجه چهار ، با گذشت 15 سال ؛

در جرایم تعزیری درجه پنج ، با گذشت 10 سال ؛

در جرایم تعزیری درجه شش ، با گذشت 7 سال ؛

در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت ، با گذشت 5 سال .

همچنین ، توبه مرتکب در جرایم حدی و تعزیری از دیگر شرایط صدور قرار موقوفی اجرای حکم است . بر اساس ماده 114 قانون مجازات اسلامی ، در جرایم مستوجب حد ، به جز جرم قذف و محاربه ، اگر متهم قبل از اثبات جرم توبه کند ، حد از وی ساقط می شود . در جرایم تعزیری درجه شش ، هفت و هشت نیز اگر متهم توبه نماید ، مجازات وی ساقط خواهد شد و در مورد سایر جرایم تعزیری ، منجر به تخفیف مجازات می شود .

همچنین ، در صورتی که یک پرونده ، قبلا مورد رسیدگی قرار گرفته و در مورد آن ، حکم صادر شده است نیز ، ممکن است قرار موقوفی اجرای حکم ، صادر گردد . چنین حالتی که تحت عنوان امر مختومه نامگذاری شده است ، منجر به عدم رسیدگی مجدد به پرونده و توقف اجرای مجازات مرتکب خواهد شد .

آثار صدور قرار موقوفی اجرا

در قسمت های قبل ، به توضیح قرار موقوفی اجرای حکم ، موارد و شرایط صدور آنها پرداخته شد ؛ اما سوالی که در ارتباط با قرار موقوفی اجرا مطرح می شود ، آن است که صدور چنین قراری ، به لحاظ حقوقی ، چه آثار و پیامدهایی به دنبال خواهد داشت ؟

در پاسخ به این سوال که آثار قرار موقوفی اجرای حکم چیست ، باید گفت که اصولا صدور قرار موقوفی اجرا ، این اثر عمده را دارد که اجرای حکم محکومیت متهم که قطعی شده است را متوقف می سازد . البته ، متوقف یا موقوف شدن اجرای حکم قطعی ، منجر به نقض سایر حقوق شاکی نشده و همانطور که اشاره شد ، در خصوص پرداخت دیه ، بر اساس قانون مجازات اسلامی عمل می شود .

علاوه بر اینها ، صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، این اثر را نیز دارد که منجر به زوال وصف مجرمیت و محکومیت کیفری متهم نمی شود ؛ به عبارت دیگر ، مجرم ، هنوز همان مجرم است و صرفا ، بنا به دلایلی ، اجرای حکم مجازات در مورد وی ، متوقف شده است .

یکی دیگر از آثار صدور قرار موقوفی اجرای حکم ، آن است که اگر موقوف شدن اجرا ، به استناد رضایت یا گذشت شاکی صورت گرفته باشد ، دیگر شاکی نمی تواند از گذشت خود صرف نظر کرده و مجددا اقدام به پیگیری شکایت نماید ؛ چه این گذشت در مرحله رسیدگی و تعقیب جرم صورت گرفته و چه در مرحله اجرا بوده باشد .

اعتراض به قرار موقوفی اجرا

همانطور که در قسمت های قبل گفته شد ، قرار موقوفی اجرای حکم ، منجر به توقف و عدم اجرای حکم دادگاه ، در مرحله اجرای حکم خواهد شد . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که آیا اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، امکان پذیر است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا امکان اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، وجود ندارد . با این توضیح که ، قرارهای صادره از دادگاه و دادسرا که قابل اعتراض هستند ، در قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده و مهلت و نحوه اعتراض به آنها ذکر گردیده است ؛ اما در این میان ، اعتراض به قرار موقوفی اجرای حکم ، مورد پیش بینی قرار نگرفته است .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قرار موقوفی اجرا در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار موقوفی اجرا پاسخ دهند .