دعاوی غیرمالی اعتباری و ذاتی

علاوه بر دعاوی غیر مالی ذاتی که بر فرض اثبات ، نفع مالی عاید شخص نمی شود ( همچون دعاوی مربوط به اثبات نسب ) ، برخی از دعاوی به موجب قانون دعوای غیر مالی تلقی شده اند که به آن ها دعاوی غیر مالی اعتباری نیز گفته می شود ؛ مانند دعوای ممانعت از حق .

یکی از مهمترین تقسیم بندی هایی که در خصوص دعاوی دادگاه ها مطرح است ، تقسیم بندی آنها به دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی است . دعوای غیر مالی به دعاوی ای گفته می شود که حقی که مورد دعوا قرار گرفته است ، در صورت ثابت شدن در دادگاه ، سبب بوجود آمدن منافع مالی برای شخص نشود . مثلا در دعوای نَسَب ، در صورت اثبات نَسَب ، نفع مالی خاصی برای دارنده آن بوجود نمی آید .

البته در قانون دعاوی ای مشخص شده اند که بطور ذاتی جزء دعاوی مالی هستند ، اما قانونگذار بنا به دلایلی آنها را جزء دعاوی غیر مالی شناسایی کرده است که تحت عنوان دعاوی غیر مالی اعتباری شناخته می شوند . به همین دلیل در این مقاله به بررسی دعاوی غیرمالی ،  دعاوی غیرمالی ذاتی و دعاوی غیرمالی اعتباری خواهیم پرداخت . 

دعاوی غیرمالی

همانگونه که گفتیم ، انواع دعاوی را می توان به دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی تقسیم بندی نمود . تفکیک و تمایز میان دعاوی مالی و غیر مالی موضوع مهمی است که در خصوص قابلیت تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی از آنها تاثیرگذار است ؛ به علاوه اینکه هزینه دادرسی دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی با هم متفاوت خواهد بود .
مطابق قانون ، برای تشخیص دعاوی غیرمالی باید ابتدا باید حقی که مورد دعوا قرار گرفته است را مورد بررسی قرار دهیم . اگر حقی که منشاء دعوا شده است غیر مالی باشد ، به تبع آن ، دعوا نیز غیر مالی خواهد بود . 

دعاوی غیرمالی ذاتی

نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که انواع دعاوی غیر مالی مطابق قانون به دعاوی غیر مالی ذاتی و دعاوی غیر مالی اعتباری تقسیم بندی می شود . دعاوی غیرمالی ذاتی به آن دسته از دعاوی گفته می شود که حق منشاء دعوا به طور ذاتی غیر مادی و غیرمالی است .

یعنی اینکه در صورت گرفتن آن حق در دعوا ، منفعتی که بطور مستقیم قابل تبدیل به پول باشد به فرد تعلق نمی گیرد . به عنوان مثال زوجیت ، نسب یا ولایت به طور مستقیم سبب به وجود آمدن نفع مالی برای شخصی نمی شود . به همین دلیل دعاوی زوجیت ، ولایت و نسب از جمله دعاوی غیر مالی ذاتی محسوب می شوند .

دعاوی غیرمالی اعتباری

در کنار دعوای غیر مالی ذاتی ، در قانون مجموعه ای از دعاوی غیر مالی تعیین شده است که اگرچه ذاتا جزء دعاوی مالی هستند ، اما به دلایلی قانونگذار آن ها را از برخی جهات ، در حکم دعاوی غیر مالی محسوب کرده است که به آنها دعاوی غیر مالی اعتباری یا دعاوی غیر مالی تبعی نیز گفته می شود . دعاوی غیر مالی اعتباری یعنی دعاوی که تعیین بهای خواسته آنها به موجب دادخواست قانونا لازم نیست را می توان شامل موارد زیر دانست :
- دعوای خلع ید ، در صورتی که مالکیت مورد نزاع نباشد ؛
- درخواست افراز و تقسیم و فروش اموال مشاع ، در صورتی که مالکیت مورد نزاع نباشد ؛
- دعاوی راجع به روابط موجر و مستاجر به استثنای مطالبه اجور ؛
- دعوای مزاحمت و ممانعت از حق و تصرف عدوانی در عین غیر منقول ؛
بر اساس مقررات قانونی ، تعیین بهای خواسته دعاوی غیر مالی اعتباری قانونا لازم نیست و از حیث حق الوکاله در حکم دعاوی غیرمالی قرار دارند . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دعاوی غیرمالی اعتباری و ذاتی به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دعاوی غیرمالی اعتباری و ذاتی​ پاسخ دهند .