یکی از انواع عقود و قراردادها بر اساس قانون مدنی ، صلح می باشد که کاربرد نسبتا وسیعی در حوزه انتقال اموال به اشخاص دیگر و یا به منظور رفع منازعه و اختلاف با دیگران دارد . به عبارت دیگر ، انعقاد قرارداد صلح و تنظیم صلح نامه میان افراد ، گاها سبب انتقال مال به فرد دیگر ( مشابه آنچه در عقد بیع اتفاق می افتد ) شده و گاهی هم ، به منظور حل اختلاف میان طرفین یا جلوگیری از ایجاد اختلاف در آینده ، مورد استفاده قرار می گیرد .

در همه این حالات ، صلح نامه یا قرارداد صلح میان طرفین تنظیم می شود که به موجب آن ، شرایط و آثار مدنظر طرفین ، در آن گنجانیده شده و منشاء حقوق و تکالیف طرفین به شمار می رود . اما گاهی ، اتفاق می افتد که اشخاص ، به جای ثبت محضری صلح نامه ، آن را به صورت دستی ، بر روی برگه عادی ، تنظیم و تکمیل می نمایند . در همین ارتباط ، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا صلح نامه دستی نیز اعتبار دارد ؟

برای پاسخ دادن به این سوالات ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به بررسی صلح نامه های عادی یا دستی و اعتبار قانونی آن می پردازیم و سپس ، نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح نامه دستی را شرح خواهیم داد . در ادامه نیز ، برای آشنایی بیشتر مخاطبان ، نمونه متن صلح نامه دستی را برای مشاهده و دانلود ، ارائه خواهیم کرد .

صلح نامه دستی چیست

بر اساس ماده 752 قانون مدنی ، عقد صلح و کاربردهای آن ، مورد اشاره قرار گرفته است که بر اساس آن ، عقد صلح ، ممکن است برای رفع تنازعات و اختلافات موجود و یا جلوگیری از ایجاد اختلافات در آینده ، منعقد شود . به علاوه اینکه ، عقد صلح ، در مقام انعقاد معامله نیز کاربرد دارد . در همه این حالات ، عقد صلح ، با تنظیم یک قرارداد صلح ، که به صورت مختصر ، به آن صلح نامه نیز گفته می شود ، منعقد می گردد .

عقد صلح و تنظیم صلح نامه ، به ویژه زمانی که از این عقد ، برای انعقاد یک معامله یا قرارداد برای واگذاری ملک به همسر استفاده می شود ، به صورت رسمی ، در دفترخانه های اسناد رسمی منعقد خواهد شد . اما در مواردی نیز ، ممکن است که صلح نامه ، به صورت دستی تنظیم شده باشد . لذا این سوال مطرح است که صلح نامه دستی چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر خلاف صلح نامه رسمی یا محضری ، صلح نامه های دستی ، توسط طرفین قرارداد صلح ، تنظیم می شوند ؛ بی آنکه به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه شود . به عبارت دیگر ، صلح نامه دستی ، نوعی سند عادی محسوب می شود که هر یک از طرفین ، با توجه به شرایط مد نظر خودشان ، قرارداد صلح یا صلح نامه را تنظیم کرده و ذیل آن را امضا می کنند . اما در صلح نامه های محضری ، متن صلح نامه ، در دفترخانه ، به ثبت می رسد .

با توجه به نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی و صلح نامه محضری ، اعم از اینکه به صورت قرارداد صلح بلاعوض یا معوض باشد، می توان گفت که این دو نوع صلح نامه ، به لحاظ متن و محتوا ، اختلاف زیادی نداشته و به لحاظ محتوایی ، ارزش و اعتبار صلح نامه دستی ، مشابه صلح نامه محضری است ؛ لکن صلح نامه های دستی ، به دلیل اینکه در دفترخانه به ثبت نمی رسند ، توان اجرایی و اثباتی کمتری نسبت به صلح نامه های محضری دارند که در قسمت بعد ، اعتبار صلح نامه های دستی را به لحاظ قانونی ، توضیح خواهیم داد .

حتما بخوانید: عقد صلح ، اوصاف و ارکان آن

بررسی اعتبار صلح نامه دستی

در قسمت قبل ، به این سوال پرداخته شد که صلح نامه دستی چیست . صلح نامه دستی ، به صلح نامه ای گفته می شود که طرفین ، به صورت عادی ، میان خود تنظیم و تکمیل نموده و آن را برای ثبت محضری ، به دفترخانه اسناد رسمی ارائه ننموده باشند . اما در تکمیل این مطلب ، این سوال نیز مطرح است که آیا صلح نامه دستی ، معتبر است ؟ به عبارت دیگر ، اعتبار صلح نامه دستی چقدر است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا ، تمامی عقود و قراردادهایی که میان طرفین منعقد می شود ، در صورت دارا بودن شرایط صحت معاملات ، از قبیل داشتن اهلیت ، قصد و رضایت و مشروع بودن جهت معامله ، کاملا صحیح و معتبر محسوب می شوند و نیازی نیست که حتما ، قراردادهایی مثل صلح ، به صورت محضری ، در دفترخانه اسناد رسمی به ثبت رسیده باشند تا دارای اعتبار باشند . لذا صلح نامه دستی نیز ، اعتبار حقوقی داشته و می توان به اعتبار صلح نامه دستی نیز استناد نمود و در صورتی که این صلح نامه در دادگاه مورد استناد قرار گیرد ، قاضی می تواند به اعتبار آن ، حکم لازم صادر نماید .

با این حال ، باید در نظر داشت که اعتبار اسناد عادی و رسمی ، با هم تفاوت دارد . به این معنا که توان اجرایی و اثباتی سند رسمی ، نسبت به اسناد عادی بیشتر است . فلذا در صورتی که میان طرفین قرارداد صلح دستی ( مصالح و متصالح ) اختلافی در خصوص صلح نامه دستی شکل گیرد ، قاضی دادگاه باید موضوع اعتبار صلح نامه دستی را مد نظر قرار داده و به آن ، رسیدگی نماید . در صورتی که اگر صلح نامه محضری تنظیم شده باشد ، قاضی دادگاه می تواند به استناد آن ، با سرعت و سهولت بیشتری حکم صادر نماید .

همچنین ، در خصوص اعتبار صلح نامه دستی ، باید اشاره نمود که اصولا اسناد عادی ، می توانند مورد انکار و تردید قرار گیرند ؛ یعنی اینکه یکی از طرفین ، ادعا کند که امضای ذیل سند صلح نامه دستی ، منسوب به وی نیست و به این لحاظ ، اعتبار صلح نامه دستی ، با تردید مواجه شود . اما نسبت به اسناد رسمی ( صلح نامه محضری ) نمی توان ادعای انکار و تردید نمود . به همین دلیل ، در تنظیم و تکمیل متن صلح نامه دستی ، باید به نکات مذکور ، توجه داشت .

بیشتر بخوانید: صلح نامه چیست

 

نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح نامه دستی

در قسمت قبل ، این مطالب را توضیح دادیم که صلح نامه دستی چیست و اعتبار صلح نامه دستی ، تا چه حدودی است . همانطور که گفته شد ، صلح نامه دستی ، به صلح نامه ای گفته می شود که طرفین ، بدون مراجعه به دفترخانه ، قرارداد صلح را منعقد می نمایند و از مصادیق آن، می توان به صلح نامه سهم الارث، اشاره کرد که این صلح نامه دستی نیز ، کاملا اعتبار حقوقی دارد ؛ اما اگر مورد اختلاف قرار بگیرد ، دادگاه ، باید میزان اعتبار آن را مشخص کند . معمولا صلح نامه ای که در بنگاه های املاک نیز تنظیم می شوند ، صلح نامه دستی یا صلح نامه عادی هستند .

به دلیل اینکه ثبت صلح نامه در محضر ، به عنوان مثال در مورد صلح عمری ، نیاز به صرف وقت و هزینه می باشد ، برخی اشخاص ، قصد دارند متن صلح نامه را به صورت دستی یا عادی تنظیم نمایند ؛ به همین مناسبت ، در این قسمت ، در خصوص نحوه تنظیم و تکمیل متن صلح نامه دستی ، نکاتی را ذکر می نماییم .

نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی ، به این صورت است که طرفین ، حتی می توانند متن مورد نظر خود را بر روی یک برگه سفید عادی نوشته و شرایط مد نظر خود در خصوص صلح را بر روی آن درج نمایند و به عنوان مثال ، با پیش بینی شرایط خاصی ، صلح خیاری منعقد نمایند . بنابراین ، برای تنظیم متن صلح نامه دستی ، نیاز به تکمیل فرم و نمونه از پیش تعیین شده خاصی نیست .

در خصوص نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی ، باید به یک نکته مهم توجه داشت و آن ، امضای ذیل صلح نامه دستی می باشد . امضا یا اثر انگشت ( برای اشخاصی که سواد خواندن و نوشتن ندارند ) ، مهم ترین رکن صلح نامه دستی یا عادی محسوب می شود که در صورت فقدان آن ، قرارداد صلح دستی ، به صورت صحیح واقع نشده است .

البته ، همانطور که گفته شد ، تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی ، می تواند در دفاتر املاک یا بنگاه ها نیز تنظیم شود . منتها در تکمیل و تنظیم صلح نامه دستی یا عادی ، باید به شرایط قانونی عقد صلح ، توجه ویژه ای داشت ؛ به ویژه در مورد عقد صلح که به موجب آن ، مالکیت ملکی ، به فرد دیگر منتقل می شود .

به عنوان نمونه ، برای تکمیل و تنظیم صلح نامه دستی ، می بایست هر کدام از طرفین ، بالغ و عاقل و رشید بوده و به لحاظ قانونی ، ممنوعیتی برای تصرف در اموال خود نداشته باشند . لذا در صورت صغیر ، سفیه یا مجنون بودن هر یک از طرفین عقد صلح ، انعقاد این صلح نامه صحیح نمی باشد . همچنین ، یکی دیگر از شرایط انعقاد صلح و تنظیم صلح نامه دستی ، آن است که قرارداد صلح ، برای یک موضوع نامشروع ، تنظیم نشده باشد .

از دیگر شرایط مربوط به تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی ، می توان گفت که هر یک از طرفین ، می توانند در صلح نامه دستی ، برای خود حق فسخ پیش بینی کنند یا حتی اقدام به اسقاط حق فسخ خود نمایند . همچنین ، می توان انتقال مالکیت پس از صلح را منوط به انجام اموری از جانب طرف مقابل نمایند که در صورت عدم تحقق آن امور ، قرارداد صلح خاتمه پیدا کرده و فسخ شود .

بیشتر بخوانید: صلح عمری برای فرزند

 

دانلود نمونه صلح نامه دستی

در قسمت های قبل ، به تعریف و توصیف صلح نامه دستی و اعتبار آن پرداخته و گفته شد که نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی به چه صورت است . در ارتباط با این بحث ، لازم است که برای آشنایی بیشتر مخاطبان محترم ، نمونه صلح نامه دستی ، نیز ارائه شده و نمونه متن صلح نامه دستی ، برای مشاهده و دانلود نیز ارائه شود .

البته ، باید به این نکته توجه داشت که اصولا عقد صلح برای رفع اختلافات یا حتی برای انعقاد معاملات مختلفی ، مورد استفاده قرار می گیرد و به همین دلیل ، می توان انواع صلح را ملاحظه نمود . با این حال ، در این قسمت ، یک نمونه متن قرارداد صلح دستی در ارتباط با انتقال زمین به نفع دیگری ، ارائه شده است که در هر مورد خاص ، می توان شرایط قرارداد صلح دستی را تنظیم و تکمیل نمود .

 

در ادامه بخوانید: دعوای اثبات وقوع عقد صلح

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص صلح نامه دستی در کانال تلگرام حقوق عقود و قراردادها عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صلح نامه دستی پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- صلح نامه دستی چیست ؟

2- آیا صلح نامه دستی معتبر است ؟

3- نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه دستی چگونه است ؟

---

نظرات کاربران