مالیات سرقفلی چیست

مالیات سرقفلی ، به مالیاتی گفته می شود که مالک یا دارنده حق سرقفلی ، در زمان انتقال دادن حق خود به دیگری ، می بایست پرداخت نماید . نحوه محاسبه مالیات سرقفلی به این صورت است که دو درصد از وجوه دریافت شده ، توسط صاحب حق سرقفلی ، مشمول پرداخت مالیات می شود و برای پرداخت مالیات سرقفلی ، می بایست ظرف مدت سی روز ، اظهارنامه مالیاتی تنظیم نموده و آن را پرداخت کرد .

بر اساس قوانین مالیاتی ، شهروندان ، مکلف شده اند که در موارد مشخص ، اقدام به پرداخت مالیات نمایند . به طور کلی ، مالیات ها را می توان شامل دو دسته کلی مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم دانست که هر یک از آنها ، موارد و مصادیق خاص خود را دارد . یکی از مهم ترین مصادیق مالیات های مستقیم ، مالیات بر انتقال املاک مسکونی و تجاری است که در صورت فروش ، اجاره دادن و یا حتی واگذاری سرقفلی آنها ، می بایست مالیات پرداخت شود .

به عبارت دیگر ، زمانی که سرقفلی یک ملک تجاری ، همچون مغازه منتقل می شود ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، می بایست انتقال دهنده یا دارنده حق سرقفلی ، اقدام به پرداخت مالیات آن نماید و در صورتی که این مالیات پرداخت نشود ، مودی ، مشمول جریمه های مختلفی خواهد شد . لذا پرداختن به این سوال ضروری است که نحوه محاسبه و پرداخت نمودن مالیات سرقفلی به چه صورت است ؟

برای پاسخ دادن به این سوالات ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به بررسی مفهوم مالیات بر نقل و انتقال سرقفلی و نحوه محاسبه آن پرداخته و سپس ، به این سوالات پاسخ می دهیم که پرداخت مالیات سرقفلی بر عهده چه کسی است و نحوه پرداخت آن چگونه است .

مالیات سرقفلی چیست

در قانون روابط موجر و مستاجر 1356 ، حق کسب و پیشه یا تجارت ، برای مستاجران اماکن تجاری مقرر شده بود که بر اساس آن ، مالک ، نمی توانست پس از پایان یافتن قرارداد اجاره ، مستاجر را مجبور به تخلیه ملک نماید ؛ بلکه قرارداد اجاره ، به صورت خودکار ، تمدید می شد .

لذا بر اساس این قانون ، مستاجر ، می توانست کماکان در ملک اجاره شده ، به فعالیت خود ادامه دهد ؛ اما اگر مالک ، می خواست که بنا به دلایلی ، همچون تخریب و بازسازی ملک یا ایجاد شغل و سکونت در آن ، قرارداد اجاره را به اتمام برساند ، باید مبلغی را تحت عنوان حق کسب و پیشه ، به مستاجر پرداخت می نمود .

این موضوع ، در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 ، دستخوش تغییر و تحول شد و این مرتبه، تحت عنوان حق سرقفلی ، مورد پیش بینی قرار گرفت که بر اساس آن ، مستاجر ، پس از انعقاد قرارداد اجاره در یک ملک تجاری و راه اندازی کسب و کار خود در آن ، می تواند در ازای رونق ایجاد شده برای مغازه ، که از طریق کسب و کار و فعالیت ، آن را ایجاد کرده ، از حقی تحت عنوان حق سرقفلی استفاده نماید .

حق سرقفلی که به عنوان حمایت از مستاجران املاک تجاری مقرر شده است ، می تواند به موجب قرارداد ، به دیگری منتقل شود . انتقال حق سرقفلی ، به این معنا است که فرد دیگری ، غیر از مالک سرقفلی ، از محل سرقفلی استفاده نموده و مشغول به کسب و کار در آن بشود . چنین نتقل و انتقالی ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، مشمول پرداخت مالیات می باشد که به آن ، مالیات سرقفلی یا مالیات بر نقل و انتقال حق سرقفلی نیز گفته می شود و نحوه محاسبه و پرداخت این نوع از مالیات ، در قانون مالیات های مستقیم ، پیش بینی شده است .

بر اساس ماده 59 قانون مذکور ، مبلغ و میزان مالیات سرقفلی ، پس از خرید سرقفلی مغازه و فروش آن، در کنار مالیات خرید و فروش یا نقل و انتقال املاک ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، انتقال حق واگذاری محل ، ( یعنی حق کسب و پیشه یا حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت تجاری محل ) ، مشمول پرداخت مالیات سرقفلی می باشد . بنابراین ، مالیات سرقفلی ، به مالیاتی گفته می شود که در ازای نقل و انتقال سرقفلی املاک تجاری ، توسط صاحب حق سرقفلی ، می بایست محاسبه و به دولت پرداخت شود .

نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چیست

در قسمت قبل ، به توضیح این مطلب پرداخته شد که مالیات سرقفلی چیست و همانطور که اشاره گردید ، بر اساس قانون مالیات های مستقیم ، علاوه بر پیش بینی مالیات بر اجاره مغازه ، نقل و انتقال حق سرقفلی یا حق کسب و پیشه توسط دارنده این حق ، مشمول پرداخت مالیاتی ، تحت عنوان مالیات بر سرقفلی می باشد . اما در این خصوص ، ممکن است این سوال نیز مطرح شود که نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چگونه است و بر اساس قانون ، مالیات سرقفلی را چگونه باید محاسبه و پرداخت نمود ؟

بر اساس ماده 59 قانون مالیات های مستقیم ، انتقال حق سرقفلی ، به ماخذ وجوه دریافت شده توسط صاحب حق ، با نرخ دو درصد ، در تاریخ انتقال حق توسط صاحبان آن ، مشمول پرداخت مالیات سرقفلی می باشد . بر این اساس ، نحوه محاسبه مالیات سرقفلی ، به این صورت است که مبلغ و میزان وجوهی که صاحب حق سرقفلی ، در ازای انتقال حق سرقفلی خود دریافت نموده است ، مشمول پرداخت مالیات قرار گرفته و به میزان دو درصد از آن ، می بایست به عنوان مالیات سرقفلی پرداخت شود که نحوه پرداخت آن ، از طریق تنظیم اظهارنامه مالیاتی است .

اما نکته مهمی که در ارتباط با نحوه محاسبه مالیات سرقفلی وجود دارد ، آن است که مبلغ و میزان انتقال حق سرقفلی ، در هر معامله ، متغیر بوده و بستگی زیادی به عرف دارد . به همین دلیل ، در تبصره 1 ماده 59 ، مقرر شده است که اگر برای مورد معامله ، ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد ، ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه ، مبنای محاسبه مالیات سرقفلی خواهد بود . بنابراین ، در چنین شرایطی ، ماخذ محاسبه مالیات سرقفلی ، همان ارزش معاملاتی است که توسط کارشناسان اداره مالیات مشخص می شود .

البته اگر انتقال گیرنده سرقفلی ، دولت ، شهرداری یا موسسات وابسته به آن بوده و یا ملک مورد نظر ، به وسیله اجرای ثبت یا دیگر ارگان های دولتی ، به نیابت از مالک ، انتقال داده شده باشد ، در صورتی که ارزش سند انتقال ملک ، پایین تر از ارزش معاملاتی روز باشد ، این نرخ ( که کمتر است ) ، برای حمایت از مودی مالیاتی ، ملاک محاسبه مالیات سرقفلی قرار گرفته و در غیر این صورت ، ارزش معاملاتی روز ، ملاک محاسبه مالیات سرقفلی است که در قسمت های بعد ، نحوه پرداخت مالیات سرقفلی را نیز توضیح خواهیم داد .

پرداخت مالیات سرقفلی بر عهده چه کسی است

در قسمت های قبل ، در مورد اینکه مالیات سرقفلی چیست و نحوه محاسبه مالیات سرقفلی چگونه است ، صحبت نمودیم . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که بر اساس قانون ، چه کسی موظف به پرداخت این مالیات می باشد ؟ به همین مناسبت ، در این قسمت ، به این سوال پاسخ می دهیم که پرداخت مالیات سرقفلی به عهده چه کسی است ؟

بر اساس ماده 59 قانون مالیات مستقیم ، پرداخت مالیات سرقفلی ، به عهده مالک یا دارنده حق سرقفلی می باشد . به عبارت دیگر ، زمانی که صاحب حق سرقفلی ، اقدام به انتقال آن به شخص دیگر می نماید ، به دلیل درآمدی که از فروش یا انتقال حق سرقفلی کسب می کند ، موظف به پرداخت مالیات سرقفلی خواهد بود ؛ چرا که مالیات بر سرقفلی ، مشابه سایر انواع مالیات بر درآمد یا مالیات بر حقوق می باشد .

لازم به ذکر است که اگر در خصوص اینکه چه کسی مالیات سرقفلی را پرداخت کند ، میان طرفین ، توافقی شکل گیرد ، همان توافق ، ملاک عمل قرار خواهد گرفت و در غیر این صورت ، مطابق قانون ، انتقال دهنده یا دارنده حق سرقفلی ، باید مالیات سرقفلی را بپردازد که در قسمت بعد ، نحوه پرداخت مالیات سرقفلی را شرح خواهیم داد .

نحوه پرداخت مالیات سرقفلی

همانطور که گفته شد ، نحوه محاسبه مالیات سرقفلی ، به این صورت است که وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق ، در تاریخ نقل و انتقال حق سرقفلی ، مشمول پرداخت مالیات شده و صاحب حق ، می بایست مالیات سرقفلی آن را پرداخت نماید . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که نحوه پرداخت مالیات سرقفلی ، چگونه است و پرداخت کننده ( دارنده حق سرقفلی ) ، برای پرداخت مالیات سرقفلی ، چقدر فرصت دارد ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه پرداخت مالیات سرقفلی ، به این صورت است که دارنده حق سرقفلی یا انتقال دهنده آن ، می بایست در مهلت سی روز پس از تاریخ انجام معامله انتقال سرقفلی ملک مورد نظر ، اظهارنامه مالیاتی تنظیم نماید و مالیات سرقفلی را پرداخت کند .

نحوه پرداخت مالیات سرقفلی از طریق تنظیم و ارائه اظهارنامه مالیاتی ، به این صورت است که مودی ، ابتدا می بایست اقدام به دریافت کد رهگیری مالیاتی نموده و سپس ، با مراجعه به سایت سامانه عملیات الکترونیکی tax.gov.ir ، اظهارنامه مالیاتی خود را تنظیم نماید . گفتنی است که از طریق این سامانه ، امکان پرداخت فیش مالیاتی نیز وجود دارد .

لازم به ذکر است که اگر انتقال دهنده ، ظرف مهلت سی روزه مذکور ، اظهارنامه مالیاتی ، برای پرداخت مالیات سرقفلی را تنظیم نکرده و مبادرت به پرداخت قبض مالیات ننماید ، جریمه ای معادل 10 درصد مالیات سرقفلی نیز ، به بدهی مالیاتی وی تعلق خواهد گرفت که غیر قابل بخشودگی مالیاتی می باشد . به علاوه ، در صورتی که مالیات سرقفلی ، در موعد مقرر پرداخت نشود ، به ازای هر ماه دیرکرد عدم پرداخت مالیات سرقفلی ، دو و نیم درصد جریمه مالیاتی نیز تعیین خواهد شد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات سرقفلی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات سرقفلی پاسخ دهند .