صلح عمری برای فرزند

صلح عمری برای فرزند ، در شرایطی کاربرد دارد که والدین ، قصد دارند تا پایان مدت حیات خود ، از ملک استفاده نمایند و مالکیت ، پس از فوت آنها ، به فرزند منتقل شود . آثار صلح عمری ، آن است که در طول حیات والدین ، فرزند ، نمی تواند ملک را بفروشد . از جمله مدارک لازم برای صلح عمری ، مدارک هویتی طرفین ، سند ملکی ، استعلامات لازم از ادارات شهرداری ، دارایی و ثبت می باشد .

یکی از مهم ترین عقودی که در قانون مدنی ، بیان گردیده و شرایط و آثار آن مشخص شده است ، عقد صلح می باشد . عقد صلح ، در مقام یکی از عقود معین ، قراردادی است که اشخاص ، برای انجام پاره ای از معاملات و یا برای رفع اختلافات خود ، از آن استفاده می نمایند . صلح عمری در مقام معاملات ، در موارد مختلفی ، مورد استفاده قرار می گیرد ؛ از جمله ، برای واگذار نمودن مال و اموالی ، به سایرین .

به عنوان نمونه ، صلح عمری برای فرزند و یا همسر ، به صورت گسترده ای ، مورد استفاده قرار می گیرد که به موجب آن ، والدین ، می توانند اموال خود را به فرزندان واگذار نمایند . این عقد صلح عمری ، شرایط و آثار حقوقی خاصی را به همراه داشته که با سایر عقود ، از جمله عقد بیع ، تفاوت دارد . بر این اساس ، پرداختن به اینکه صلح عمری برای فرزند چه شرایط و آثاری دارد ، ضروری است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که قرارداد صلح عمری توسط والدین به نفع فرزندان چیست و شرایط آن کدامند . در ادامه نیز ، آثار صلح عمری برای فرزند و مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند ، مورد بررسی قرار می گیرد . 

صلح عمری برای فرزند

یکی از مهم ترین عقود در قانون مدنی ، عقد صلح می باشد . در ماده 752 قانون مدنی ، تعریف عقد صلح ، ذکر شده است که بر اساس این ماده ، عقد صلح ، در دو حالت ، مورد استفاده قرار می گیرد . اول ؛ در مقام رفع تنازع موجود میان افراد و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در آینده . در این حالت ، طرفین عقد صلح ، برای جلوگیری از ایجاد اختلاف و یا رفع آن ، قراردادی با هم منعقد نموده و به تنازع و اختلافات خود ، خاتمه می دهند .

دوم ، زمانی است که عقد صلح ، برای انجام معاملات مد نظر طرفین ، از جمله عقد بیع یا خرید و فروش ، مورد استفاده قرار می گیرد . این موضوع ، در ماده 758 قانون مدنی ، ذکر شده است که به موجب آن ، استفاده از عقد صلح در مقام معاملات ، نتیجه معامله ای که مد نظر است را به بار خواهد آورد ؛ اما شرایط و احکام خاص آن معامله را ندارد . به همین دلیل ، اگر صلح ، برای انتقال عین مالی در برابر عوض مشخص باشد ، نتیجه آن ، همان بیع است ، اما به لحاظ شرایط ، آثار و احکام خاص ، تابع عقد صلح خواهد بود، نه عقد بیع .

بر این اساس ، عقد صلح ، می تواند در مقام انتقال مال به دیگران ، مورد استفاده قرار گیرد . عقد صلح ، انواع و اقسام مختلفی دارد که از جمله آنها ، می توان به عقد صلح خیاری و عقد صلح عمری اشاره نمود . آنچه که قرار است در این قسمت مورد بررسی قرار گیرد ، قرارداد صلح عمری برای فرزند می باشد .

صلح عمری برای فرزند که در واقع ، برای انتقال ملک به فرزندان ، مورد استفاده قرار می گیرد ، به این معنا است که یکی از والدین ، با ارائه مدراک لازم برای عقد صلح عمری ، مالکیت مال مورد نظر را ، به فرزند خودش منتقل می نماید؛ با این شرایط که اولا ، مالک مال یا مُصالح ( صلح کننده ) ، شرط می کند که تا زمانی که زنده است ، کماکان ، بتواند از منافع ملک مورد نظر ، استفاده نموده و طرف مقابل ( صلح گیرنده ) نتواند استفاده از منافع ملک مورد نظر را از وی سلب نماید .

دوما ، زمانی که مُصالح ( صلح کننده ) فوت نماید ، عقد صلح ، به صورت کامل ، آثار خود را بر جای می گذارد ؛ به این معنا که مُتصالح ( صلح گیرنده ) ، مالک عین مال و منافع آن شود و به عبارت دیگر ، مالکیت وی بر مال صلح شده ، استقرار پیدا کند . بنابراین ، یکی از مهم ترین آثار صلح عمری برای فرزند ، آن است که پدر یا مادر ، با خاطر آسوده ، می توانند تا پایان عمر ، از منافع مال استفاده کرده و فرزند ، نمی تواند با فروش خانه ، آنها را از منزل ، بیرون نماید .

شرایط صلح عمری برای فرزند

در قسمت قبل ، به توضیح این مطلب پرداخته شد که صلح عمری برای فرزند چیست و چه کاربردی دارد . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که شرایط صلح عمری برای فرزند چیست و به عبارت دیگر ، در صورتی که والدین ، قصد داشته باشند ملکی را با تنظیم صلح نامه ، به فرزندان خود منتقل نمایند ، باید چه شرایطی وجود داشته باشد تا عقد صلح عمری به نفع فرزندان ، صحیح باشد ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، باید ابتدائا ، شرایط صحت معاملات را مد نظر قرار داد . از جمله مهم ترین شرایط صحت قراردادها بر اساس ماده 190 قانون مدنی ، می توان به وجود قصد و رضایت برای انعقاد قرارداد ، وجود اهلیت در طرفین ، معین و مشخص بودن موضوع قرارداد و مشروع بودن جهت معامله اشاره نمود که برای اطلاع بیشتر در خصوص این شرایط ، می توانید مقاله شرایط صحت معامله را ملاحظه نمایید .

علاوه بر اینها ، در خصوص شرایط صلح عمری برای فرزند ، در قانون مدنی ، سه شرط به طور خاص مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، ماده 753 قانون مدنی مقرر نموده است که یکی از شرایط صحت عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که طرفین ، باید اهلیت معامله کردن و تصرف نمودن در مال مورد صلح را داشته باشند . بر این اساس ، هم صلح کننده و هم صلح گیرنده ، می بایست اهلیت داشته باشند و برای تصرف در اموال خود ، محجور ( یعنی صغیر ، سفیه و یا مجنون ) نباشند .

یکی دیگر از شرایط صحت عقد صلح ، آن است که بر اساس ماده 754 قانون مدنی ، هر قرارداد صلحی ، نافذ و معتبر است ؛ مگر صلحی که برای امر غیر مشروع باشد . لذا صلح عمری برای فرزندان ، می بایست برای امور مشروع بوده و در ارتباط با امور غیر مشروع ، نمی توان قرارداد صلح عمری برای فرزند ، منعقد نمود .

علاوه بر این ، یکی از سوالات صلح عمری در خصوص معوض یا بلاعوض بودن صلح عمری است ؛ بر اساس ماده 757 قانون مدنی ، صلح عمری بلاعوض نیز جایز است ؛ به این معنا که ، شرط صحت عقد صلح عمری برای فرزند ، آن نیست که فرزند ، حتما بها یا عوض مال صلح شده را پرداخت کند ؛ بلکه می توان به عنوان عقد غیر معوض یا مجانی نیز ، صلح عمری برای فرزند را منعقد نمود که در قسمت های بعد ، مدارک لازم برای صلح عمری فرزند را نیز ذکر خواهیم کرد .

آثار صلح عمری برای فرزند

در قسمت های قبل ، صلح عمری برای فرزند و شرایط قانونی مربوط به آن را مورد بررسی قرار دادیم . اما ممکن است این سوال مطرح شود که صلح عمری برای فرزند ، چه آثار و پیامدهایی به لحاظ حقوقی دارد  و در شرایطی که پدر یا مادر ، ملکی را برای فرزند خود ، صلح عمری نموده باشند ، چه آثاری از آن ، ناشی می شود ؟

بر اساس آنچه بیان شد ، یکی از مهم ترین آثار عقد صلح و صلح عمری برای فرزند ، آن است که مصالح ( صلح کننده ) تا زمانی که زنده است ، می تواند از منافع مال صلح شده ، استفاده نماید و صلح گیرنده یا متصالح ، نمی تواند به هیچ وجه ، وی را از تصرف در مال صلح شده ، منع کند . بنابراین ، آثار عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که مالکیت عین مال صلح شده ، از زمان عقد به متصالح ( فرزند ) منتقل می شود ؛ اما مالکیت منافع آن ، از زمان فوت مصالح ، برای متصالح ایجاد خواهد شد .

این اثر صلح عمری ، سبب می شود که برای انتقال مال به فرزند یا حتی واگذاری ملک به همسر ، بتوان از این قالب حقوقی ، به نحو گسترده ای استفاده نمود . یعنی اینکه عقد صلح عمری برای فرزند ، محدودیت وصیت کردن را ندارد ؛ چرا که وصیت تا ثلث مال نافذ است . همچنین ، در مقایسه با عقد بیع یا هبه نیز که به فرزند ، امکان فروش منزل ، قبل از فوت پدر یا مادر را می دهد ، مناسب تر به نظر می رسد .

یکی دیگر از آثار عقد صلح عمری برای فرزند ، آن است که بر اساس قانون مدنی ، عقد صلح ، عقد لازم است . بنابراین ، برای اینکه عقد صلح عمری برای فرزند ، به هم بخورد ، باید دو طرف ، با هم اراده نمایند که آن را به هم زده و به اصطلاح ، عقد را اقاله نمایند و یا اینکه یکی از طرفین ، بتواند با استفاده از حق فسخ خود ، صلح عمری را بر هم بزند . به همین دلیل است که گاها ، عقد صلح عمری برای فرزند را به صورت صلح خیاری منعقد می نمایند تا مصالح ، بتواند هر زمان بخواهد ، آن را فسخ نماید .

مدارک لازم برای صلح عمری برای فرزند

در قسمت های قبل ، به توضیح این مطالب پرداخته شده که صلح عمری برای فرزند به چه معناست و شرایط و آثار حقوقی آن چیست . اما گاهی ، اشخاصی که قصد دارند ملکی را به نفع فرزند خود ، با صلح عمری واگذار نمایند ، این سوال را مطرح نمایند که مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند چیست ؟ بنابراین ، در این قسمت مهم ترین مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند را نام می بریم .

سند ملکی مربوط به ملک موضوع صلح عمری برای فرزند ، اعم از اینکه سند تک برگی و یا دفترچه ای باشد ؛ از جمله مهم ترین مدارک لازم برای صلح عمری به نفع فرزند است .

گواهی پایان کار مربوط به ملک مورد قرارداد صلح عمری ، مشروط بر اینکه موضوع صلح عمری ، اعیانی احداثی باشد ؛

اسناد هویتی مصالح و متصالح ، شامل کارت ملی و شناسنامه ایشان ؛ از دیگر مدارک لازم برای صلح عمری فرزند است .

جواب استعلام شهرداری و دارایی ؛

جواب استعلام اداره ثبت ؛ به عنوان مدارک لازم برای صلح عمری ، باید فراهم و ارائه شود .

اجاره نامه عرصه ، در حالتی که ملک موضوع صلح عمری ، اوقافی باشد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص صلح عمری برای فرزند در کانال تلگرام حقوق عقود و قراردادها عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صلح عمری برای فرزند پاسخ دهند .