ارث مرد از زن

سهم مرد از ارث زن فوت شده خود، بسته به اینکه زن، فرزند داشته باشد یا نداشته باشد، متفاوت است. میزان سهم الارث زوج از زوجه، در صورت داشتن فرزند از طرف زن، برابر با یک چهارم از ترکه زن می باشد. میزان سهم الارث شوهر از زوجه، در صورت نداشتن فرزند از طرف زن، برابر با یک دوم ترکه زن، خواهد بود.

ترکه، عبارت است از تمام دارایی های مثبت و منفی متوفی که بعد از فوت، برای وراث او باقی می ماند. بعد از فوت هر فرد و پس از بررسی این موضوع که فرد متوفی، وصیت نامه داشته است یا خیر، وراث می توانند اقدام به تقسیم ترکه، میان خود نمایند. همچنین، هر یک از وراث، می تواند با ارایه دادخواست تقسیم ترکه به شورای حل اختلاف، از دادگاه بخواهد اقدام به صدور حکم تقسیم ترکه و مشخص نمودن میزان سهم الارث هریک از وراث نماید.

زن و شوهر، از جمله افرادی هستند که به واسطه سبب، از یکدیگر ارث می برند و میزان سهم الارث هر یک از آن ها، در قانون مدنی، مشخص شده است. میزان سهم ارث زن و شوهر از یکدیگر، بسته به اینکه هریک از آن ها، فرزندی دارد یا خیر، متفاوت است. فرقی نمی کند که این فرزند، حاصل ازدواج میان آن دو باشد یا حاصل ازدواج های گذشته شان. 

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، مساله سهم مرد از ارث زن را مورد بررسی قرار داده و سپس، حالت های مختلف میزان سهم الارث زوج از زوجه، در صورت داشتن فرزند یا نداشتن فرزند را توضیح دهیم. چنانچه، سوالاتی پیرامون میزان سهم الارث شوهر از زوجه دارید، با ما همراه باشید.

سهم مرد از ارث زن

ارث، عبارت است از تمام دارایی های یک فرد، اعم از طلب ها، بدهی ها، کلیه اموال منقول و غیر منقول که پس از فوت، از وی به جا می ماند. قانون مدنی، در ماده 861 خود، موجبات ارث را سبب و نسب دانسته است. رابطه سببی، مانند رابطه زوجیت است که به واسطه عقد نکاح، میان طرفین ایجاد می شود و رابطه نسبی، رابطه خونی، نظیر رابطه مادر و فرزندی، رابطه پدر و فرزندی و سایر موارد می باشد.

میزان سهم الارث هریک از وراث، با توجه به شرع، در قانون مدنی بیان شده است. سهم ارث هریک از وراث، بسته به اینکه در کدام یک از طبقات و درجات ارث قرار دارند، متفاوت است. طبقات و درجات ارث، در قانون مدنی مشخص شده است و وجود هریک از افراد طبقه بالا، مانع از ارث بری افراد سایر طبقات خواهد بود.  

از جمه افرادی که به واسطه سببیت، ارث می برد، شوهر است که میزان سهم ارث مشخصی دارد. سهم مرد از ارث زن، در ماده 913 قانون مدنی، مشخص شده است. میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه خود، بسته به فرزند داشتن یا نداشتن زن، متفاوت است. نکته قابل توجه اینکه، تفاوتی ندارد این فرزند، مشترک میان زن و مرد باشد یا حاصل ازدواج گذشته زن. 

سهم مرد از ارث زن در صورت داشتن فرزند

در قسمت قبل، در خصوص ارث، موجبات آن و ارث بردن مرد از زن توضیح دادیم و گفتیم که میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه، بسته به داشتن فرزند یا نداشتن فرزند از طرف زن، متفاوت است. در این قسمت، قصد داریم تا در خصوص سهم مرد از ارث زن، در صورت داشتن فرزند از سوی زن صحبت کنیم. به موجب قانون مدنی، زوجین از یکدیگر ارث می برند، مگر اینکه موانع ارث، نظیر کفر، لعان، قتل و سایر موار مندرج در قانون وجود داشته باشد.

بر اساس ماده 940 قانون مدنی، در صورتی که ازدواج دائمی باشد، و نکاح، در زمان مرگ، برقرار باشد، زوجین از یکدیگر ارث خواهند برد. سهم مرد از ارث زن، در صورت داشتن فرزند از سوی زن، دائمی بودن ازدواج و وجود نکاح، هنگام موت زن، برابر است با یک چهارم ترکه زن. این میزان که در ماده 913 قانون مدنی، بیان شده است، برگرفته از شرع مقدس می باشد.

بر اساس قانون مدنی، میزان سهم الارث زوجه از شوهر، در صورتی که شوهر فوت شده او، فرزندی داشته باشد، یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول و یک هشتم از کلیه اموال منقول، می باشد. در صورت تعدد همسران، یعنی در صورتی که متوفی، چندین همسر داشته باشد، این میزان باید به تساوی، میان آنان، تقسیم گردد.

سهم مرد از ارث زن در صورت نداشتن فرزند

در قسمت قبل، در خصوص سهم مرد از ارث زن، در صورت داشتن فرزند از طرف زن، توضیح دادیم و در مقاله ارث زن فرزند دار و بی فرزند ، توضیح داده شد که میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه، در صورت داشتن فرزند، یک چهارم از کل ترکه زن می باشد. اما در این قسمت، قصد داریم، در خصوص سهم مرد از ارث زن، در صورت نداشتن فرزند از طرف زن، در ازدواج دائم صحبت کنیم.

سهم مرد از ارث زن، در صورت نداشتن فرزند از سوی زن، در نکاح دایم، برابر با یک دوم کل ترکه زن می باشد. یعنی، میزان سهم الارث زوج یا شوهر از زوجه، نیمی از دارایی های همسر فوت شده او خواهد بود و  مابقی ترکه، بنا بر حصه مشخص شده در قانون مدنی، میان مابقی وراث، تقسیم خواهد شد.

قانون مدنی، در خصوص سهم الارث زن، در صورت نبود فرزند از طرف شوهر نیز تعیین تکلیف نموده است، بر اساس قانون مدنی، میزان سهم الارث زن از شوهر متوفی خود، در صورتی که مرد، هیچ فرزندی نداشته باشد، یک چهارم از قیمت اموال غیر منقول و یک چهارم از کلیه اموال منقول می باشد.

قانون جدید ارث مرد از زن

قانون جدید ارث مرد از زن بر طبق ماده 940 قانون مدنی: "زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند." بنابراین چنانچه زن فوت کند و فرزند و فرزندانی نداشته باشد شوهر نصف اموال زن را به ارث می برد ولی اگر زن فرزند یا فرزند فرزند داشته باشد در اینجا شوهر یک چهارم از اموال زن را به ارث خواهد برد. 

در پاسخ به این سوال که قانون جدید ارث مرد از زن چیست؟ در پاسخ به این سوال بهتر است که بگوییم زن و شوهر بر طبق ماده 940 قانون مدنی از همدیگر ارث می برند مگر اینکه ممنوع از ارث نباشند و عقد نکاح آنها با یکدیگر دائمی بوده باشد بنابراین بر اثر مواد 875 و 885 قانون مدنی:"قتل مورث، کفر، لعان، نسب نامشروع، جنین و غایب بودن" هر یک از زوجین ممنوع از ارث می شوند.

بنابراین زوجین زمانی که عقد نکاح دائم  از هم دیگر ارث خواهند برد. زمانی که عقد نکاح جاری شده بین زوجین صیغه یا عقد موقت باشد طبق ماده 940 قانون مدنی که به آن اشاره کردیم، زن و مرد در ازدواج موقت ارثی از هم نخواهند برد، حتی اگر شرط کرده باشند. زیرا شرط توارث در عقد موقت به علت آن که با قواعد آمره همخوانی ندارد، ارث نامشروع و نا معتبر می باشد. بنابراین دائمی بودن عقد میان زوجین جز قواعد آمره می باشد.

//////

آیا مرد از زن ارث می برد

در قسمت قبل، در خصوص قانون جدید ارث مرد از زن  توضیح دادیم حال در این قسمت، قصد داریم، در خصوص سوال آیا مرد از زن ارث می برد توضیح دهیم، همانطور که ملاحظه کردید بر طبق ماده 940 قانون مدنی: "زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند." بنابراین آنچه که از این قانون تفهیم می شود این است که در ازدواج موقت، زوجین از یکدیگر ارثی نخواهند برد. زیرا اساس ازدواج موقت بر روابط زناشویی شکل می گیرد و تشکیل زندگی و فرزند آوری در آن زیاد مطرح نمی باشد.

سوالی که در این جا مطرح می شود این است که آیا مرد از زن ارث می برد؟ در پاسخ به این سوال بهتر است که بگوییم بله و هنگامی که عقد نگاح جاری شده بین زوجین دائمی بوده باشد، زن و مرد از همدیگر ارث خواهند برد و این مطلب فقط در خصوص عقد دائم جاری و برقرار است. اگر هریک از زوجین موارد مندرج در مواد 875 و 885 قانون مدنی که به آن اشاره کردیم را مرتکب شود، از ارث ممنوع خواهند شد و دیگر از هم ارثی نخواهند برد حتی اگر ازدواجشان دائم باشد. 

بنابراین همانطور که بیان شد، زوجین بر طبق عقد نکاحی که بینشان جاری می شود، از هم ارث می برند. برطبق ماده 940 قانون مدنی باید عقد جاری شده بین زوجین حتما دائمی باشد، لذا در عقد یا صیغه موقت، ارثی از هم نمی برند حتی اگر در زمان عقد شرط بر این موضوع نیز کرده باشند. 

///////

نحوه محاسبه سهم ارث شوهر از زن

براساس ماده 940 قانون مدنی: "زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند." بنابراین زمانی که زوجه فوت کند و عقد جاری شده بین آنها نیز دائم بوده باشد ارث زن به شوهر او نیز منتقل می شود. بنابراین سهم الارث شوهر از زن، در صورتی که زوجه هیچ وارثی جز همسرش نداشته باشد، تمام ارث به شوهر منتقل می گردد. لذا اگر زوجه متوفی بدون فرزند به جز همسرش، پدر و مادرش نیز در قید حیات باشند، سهم مرد از ارث زن به 1/2 تقلیل می یابد.

سهم الارث مرد از زن با فرزند به این صورت می باشد که سهم شوهر از ارث زن باتوجه به داشتن فرزند مشترکی که دارند متفاوت خواهد بود. بنابراین سهم ارث شوهر از زن با وجود فرزند مشترک یک چهارم می باشد. ولی اگر زوجه متوفی دارای موراثی به جز فرزند باشد، یعنی پدر و مادر زوجه نیز در قید حیات باشد باز یک چهارم سهم شوهر از ارث زن خواهد بود.

بنابراین سهم مرد از ارث زن با وجود فرزند فرق خواهد کرد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سهم مرد از ارث زن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سهم مرد از ارث زن پاسخ دهند.