مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث

 

هنگامی که فردی فوت می نماید، دارایی های باقی مانده از او به وراث وی تعلق می گیرد. در فقه، نزدیکان نسبی متوفی در ارث بردن دارایی های وراث، طبقه بندی شده اند و از آنجا که یکی از منابع قانون شرع مقدس می باشد، قانون مدنی نیز، به تبعیت از فقه، این طبقات و تقسیم بندی را در مواد خود لحاظ نموده است. 

 

از جمله اختلافات پس از فوت هر فردی، اختلافات میان وراث وی، جهت نحوه تعلق و تقسیم ارث می باشد. بدین نحو که عده ای مدعی حق بیشتری برای خود بوده یا برخی وراث را شایسته دریافت ارث نمی دانند. به همین جهت ضروری است افراد با طبقات ارث و افراد هریک از طبقات آشنا باشند. 

 

از این رو در این مقاله بر آن شدیم تا به بیان طبقات ارث پرداخته و به ارائه مصادیق تقسیم ترکه و مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث در طبقات اول، دوم، سوم و تقسیم ارث میان زوجین و نحوه تقسیم ارث به زبان ساده بپردازیم. برای اشنایی بیشتر با مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث و نحوه تقسیم ارث به زبان ساده با ما همراه باشید.

مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث در طبقه اول

دارایی ها و اموال بجا مانده از فرد، تحت عنوان ارث، به وراث وی تعلق می گیرد. رابطه وراث با متوفی، یا به موجب خون و نسب است، یا به موجب سببی مثل ازدواج. بنابراین افراد، یا به موجب نسب، ارث می برند یا به موجب سبب. فقه، اقدام به طبقه بندی وراثی که به موجب نسب ارث می برند، نموده است. مطابق فقه، وراث نسبی، در سه طبقه قابل دسته بندی هستند و هر طبقه نیز دارای درجاتی است. باید دانست، با وجود طبقه اول، طبقه دوم و با وجود درجه اول، سایر درجات، ارث نمی‌برند. اولین طبقه ارث و درجات آن، عبارتند از:

 

درجه اول: پدر و مادر و فرزندان

درجه دوم: اولاد اولاد (نوه‌های متوفی)

درجه سوم: اولاد اولاد اولا (نتیجه های متوفی) و هرچقدر پائین تر رود.

 

نکته مهم دیگری که در تقسیم ارث میان وراث باید مد نظر قرار داد این است که وراث، به سه شکل ارث می برند: به فرض، به قرابت، گاه به فرض و گاه به قرابت. در ادامه به توضیح هر یک از آنها می پردازیم:

 

فرض، عبارت است از سهم معین در قانون و برخی وراث اعم از مادر، زوج و زوجه همیشه فرض بر هستند و مطابق کسر مشخص شده در فقه و قانون ارث می برند. باید دانست، فرض ها نیز دارای فرض بالا و پائین می باشند. به عنوان مثال، چنانچه متوفی مرد، فرزند داشته باشد، فرض ارث زوجه او یک هشتم و چنانچه فرزند نداشته باشد، فرض ارث زوجه او یک چهارم می باشد.

 

قرابت بر بودن به زبان ساده یعنی، وراثی که برای ارث بری آنها، سهم معینی وجود ندارد و پس از اینکه فرض بر ها سهم شان را بردند، آنها سهم شان را از ترکه برمی دارند. از جمله افراد قرابت بر عبارتند از: پسر فرد متوفی.

 

گاه قرابت بر بودن و گاه فرض بر بودن نیز بدین صورت است که گاهی برخی افراد، در صورت وجود سایر افراد طبقات ارث، فرض معین خود را می برند و در صورت عدم وجود برخی افراد طبقات ارث، قرابت بر هستند، مانند پدر متوفی.

 

 

مثال اول: متوفی مرد دارای پدر، مادر و یک پسر دارد: در ابتدا سهم مادر که همیشه فرض بر بوده را کنار می گذاریم. مادر متوفی، در صورت وجود فرزند برای متوفی، یک ششم ارث می برد.سپس سهم پدر متوفی را کنار گذاشته. پدر متوفی نیز به علت وجود فرزند برای متوفی، فرض بر می باشد و در این حالت سهم او یک ششم است. مابقی ارث را پسر متوفی به قرابت، ارث می برد.

 

مثال دوم: متوفی زن، دارای پدر، مادر و زوج است: در ابتدا سهم مادر که همیشه فرض بر بوده را کنار می گذاریم. مادر متوفی، در صورت نبود فرزند برای متوفی، یک سوم ارث می برد. سپس سهم همسر متوفی، که همیشه فرض بر بوده را کنار می گذاریم. سهم مرد از ارث زن، در صورت نبود فرزند برای متوفی، یک دوم ارث می برد. پدر متوفی، به علت نبود فرزند برای متوفی، قرابت بر است و مابقی ارث را به قرابت به ارث می برد.

 

مثال سوم: متوفی مرد، فقط دارای یک همسر است: زوجه همیشه فرض بر بوده و سهم او در صورت نبود فرزند برای متوفی، یک چهارم است. یک چهارم او را کنار گذاشته و چون وارث دیگری وجود ندارد مابقی برای حاکم است.

حتما بخوانید: طبقات و درجات ارث

مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث در طبقه دوم

همانگونه که اشاره نمودیم، فقه جهت ارث بردن افراد از متوفی، خویشان نسبی او را به سه طبقه تقسیم نموده است. در بالا در خصوص طبقه اول ارث و درجات آن، صحبت کردیم. حال، نوبت به صحبت در خصوص طبقه دوم ارث و درجات آن و ذکر و مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث و مصادیق تقسیم ترکه در طبقه دوم از طبقات ارث می رسد. طبقات دوم ارث و درجات آن عبارتند از:

 

درجه اول: اجداد (مادر بزرگ و پدر بزرگ) و برادر و خواهر

درجه دوم: فرزندان خواهر و برادرها هرچقدر پائین رود، پدر‌ها و مادرهای پدربزرگ‌ها و مادر بزرگ‌ها هرچقدر بالا رود

 

 

مثال اول: متوفی صرفا دارای دو برادر ابوینی (از یک پدر و مادر) می باشد: در این حالت تمام ارث بین آن ها به تساوی تقسیم می شود.

 

مثال دوم: متوفی دارای پدر بزرگ پدری و یک برادر ابوینی (از یک پدر و مادر) یا بیشتر می باشد: کل ارث به قرابت و به صورت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

 

مثال سوم: متوفی دارای زوج و مادر بزرگ پدری می باشد: سهم زوج که همیشه فرض بر بوده و در صورت نبود فرزند برای متوفی، یک دوم می باشد را کنار گذاشته و مابقی به قرابت به اجداد پدری می رسد.

بیشتر بخوانید: تقسیم ارث پدر و مصادیق آن

 

مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث در طبقه سوم

پس از بررسی طبقات اول و دوم ارث و درجات آنها و ذکر مثال ها و نمونه هایی از تقسیم ارث در این طبقات، حال نوبت به طبقه سوم ارث و درجات آن می گردد. طبقه سوم ارث و درجات آن عبارتند از:

 

درجه اول: اعمام (عمو) و عمات (عمه) و اخوال (دایی) و خالات (خاله)

درجه دوم: اولاد آن‌ها (فرزندان عمو و عمه و دایی و خاله)

 

 

مثال اول: متوفی دارای دو عمو و یک عمه ابوینی (از یک پدر و مادر) می باشد: ارث به تساوی میان آنان تقسیم می گردد.

 

مثال دوم: متوفی دارای دو عمو و یک خاله می باشد: در این حالت، یک سوم از ارث، به فرض به خاله می رسد و دو سوم باقی مانده به قرابت به عموها که به تساوی میان خود تقسیم می نمایند.

 

مثال سوم: متوفی دارای زوجه، دو عمو و یک خاله زاده می باشد: در این حالت ابتدا سهم زوجه متوفی که یک چهارم بوده را کنار گذاشته، مابقی به قرابت به عمو ها می رسد و به تساوی میان آنها تقسیم می گردد. به دلیل وجود افراد درجه یک طبقه سوم، خاله زاده، ارثی نمی برد.

بیشتر بخوانید: نحوه تقسیم ارث مادر 

 

مثال ها و نمونه هایی برای تقسیم ارث زوجین

فقه، در دسته بندی افرادی که از متوفی ارث می برند، به ارث بردن افراد به موجب رابطه سببی مثل ازدواج، یا ارث بردن افراد به موجب رابطه خونی یا نسب اشاره داشته است. از جمله افرادی که به موجب سبب از یکدیگر ارث می برند، می توان به زن و شوهر یا زوجین اشاره نمود.

 

 

مثال اول: متوفی مرد، فرزندی ندارد و صرفا دارای دو همسر می باشد که یکی از آنها در عقد موقت وی بوده است: در این حالت سهم الارث زوجه در صورت نبود فرزند که یک چهارم می باشد را کنار گذاشته و مابقی به حاکم تعلق می گیرد. ارث در عقد موقت وجود ندارد، و همسری که در عقد موقت بوده، ارث نمی برد.

 

مثال دوم: متوفی زن، دارای یک فرزند پسر و همسر می باشد: در این حالت سهم زوج که در صورت وجود فرزند برای متوفی، یک چهارم بوده را کنار گذاشته و مابقی به پسر وی می رسد.

 

مثال سوم: متوفی مرد دارای یک فرزند پسر و دو همسر به عقد دائم می باشد: سهم ارث دو زن از شوهر، فارغ از تعداد زن ها، در صورت وجود فرزند برای متوفی یک هشتم می باشد. ابتدا یک هشتم را کنار گذاشته و سپس آن را به تساوی میان همسران وی تقسیم کرده و مابقی ارث به پسر متوفی می رسد. در ادامه به بررسی  نحوه تقسیم ارث به زبان ساده خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: تقسیم ارث فرزند فوت شده

نحوه تقسیم ارث به زبان ساده

همانطور که مطرح شد توارث و ارث بری به واسطه رابطه نسبی یا سببی ایجاد می شود. رابطه نسبی همان رابطه زوجیت بین زن و شوهر است، در خصوص نحوه تقسیم ارث به زبان ساده باید گفت سهم الارث زوجین از یکدیگر از دو حالت خارج نیست، اگر زوجین دارای فرزند باشند، زن یک هشتم از کل دارایی مرد و مرد یک چهارم از کل دارایی زن ارث می برد،  اگر برای زوجین فرزند نباشد، زن یک چهارم از کل دارایی مرد و مرد یک دوم از کل دارای همسرش را به ارث می برد.

 

مورد بعدی مربوط به ارث پدر ومادر از فرزندان می باشد، اگر فرزند فوت شده دارای وارثان دیگر نیز باشد سهم الارث هر یک از پدر و مادر یک ششم از کل دارایی متوفی، و در صورتی که برای متوفی وارث دیگری نباشد سهم الارث مادر یک سوم و سهم الارث پدر دو سوم از کل دارای متوفی می باشد.

 

پس از تقسیم سهم الارث وراثان فرض بر، دارایی متوفی بین فرزندان او تقسیم می شود. اگر تمام فرزندان دختر، یا تمام فرزندان باشند ماترک به صورت مساوی تقسیم می گردد، در صورت وجود فرزندان دختر و پسر، ماترک به نسبت دو به یک بینشان تقسیم می گردد.

در ادامه بخوانید: تقسیم ارث طلا

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تقسیم ارث و مصادیق آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تقسیم ارث و مصادیق آن پاسخ دهند.

 

 

سوالات متداول

1- در مثال و نمونه تقسیم ارث که وراث پدر ومادر و زوجه متوفی هستند تقسیم ارث چگونه انجام می شود؟

2- در مثال و نمونه تقسیم ارث که وراث صرفا دو برادر متوفی هستند تقسیم ارث چگونه انجام می شود؟

3- در مثال و نمونه تقسیم ارث که وراث عمو و عمه ابوینی هستند تقسیم ارث چگونه انجام می شود؟

---

نظرات کاربران