مدت زمان عدم تمکین زن

گاهی این سوال مطرح می شود که مهلت و فرصت عدم تمکین زن و ترک منزل چقدر است تا شوهر بتواند اقدام به ازدواج مجدد نماید؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مدت زمان و مهلت ترک منزل از طرف زن باید به اندازه ای باشد که شوهر در طول آن مدت دچار اضطرار شده باشد و اصولا در طول مدت زمان کوتاه ترک منزل دادگاه اجازه ازدواج مجدد صادر نمی کند.

بر اساس قانون مدنی که برگرفته از شرع مقدس اسلام است، هر یک از زوجین نسبت به دیگری وظایف متعددی دارند. علاوه بر اینکه هر کدام از زوجین موظف شده اند که با یکدیگر حسن معاشرت داشته باشند، وظایف اختصاصی نیز به عهده زن و شوهر قرار گرفته است. به عنوان مثال، مرد موظف است نیازهای همسر خود را برطرف نموده و زن نیز باید نسبت به همسر خود تمکین داشته باشد.

با این حال، در برخی موارد بروز اختلافات و مسائلی میان زوجین سبب می شود که زن با دلیل موجه یا بدون دلیل موجه منزل مشترک را ترک کرده باشد که در این صورت، ممکن است مرد به دادگاه دادخواست داده و عدم تمکین زن را به اثبات برساند. اما گاهی این سوال مطرح می شود که مدت زمان عدم تمکین چقدر است یا به عبارت دیگر، چه مدت زمان و فرصتی لازم است که عدم تمکین زن به اثبات برسد و در پی آن، شوهر بتواند اقدام به ازدواج مجدد نماید؟

برای پاسخ دادن به این سوالات، در ادامه این مقاله به بررسی مدت زمان عدم تمکین پرداخته و به این پرسش که چه مدت زمان عدم تمکین زن باعث اثبات عدم تمکین می شود پاسخ داده ایم. در ادامه نیز به این پرسش که حکم ازدواج مجدد چقدر طول میکشد پاسخ داده ودر خصوص بازگشت زن بعد از عدم تمکین مطالبی ارائه شده است. سپس به ارائه مطالبی در پاسخ به سوال دادگاه عدم تمکین چقدر طول می کشد پرداخته و بیان کردیم که چندبار می توان دادخواست تمکین داد. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مدت زمان عدم تمکین زن و مهلت بازگشت زن بعد از عدم تمکین با ما همراه باشید.

مدت زمان عدم تمکین زن

تمکین زن از شوهر به عنوان یکی از تکالیف مهمی که به عهده زنان در عقد نکاح قرار گرفته است، به این معناست که زن باید در امورات کلی زندگی مشترک، تابع همسر خود باشد و به تصمیمات وی توجه داشته باشد. البته تمکین از شوهر را می توان در دو معنای عام و خاص مورد توجه قرار داد. تمکین خاص بیشتر ناظر بر رابطه زناشویی میان زوجین است.

اما تمکین عام به این معناست که ریاست خانواده از خصایص شوهر است و زن باید در امورات کلی همچون محل سکونت یا زندگی مشترک تابع همسر خود باشد و در همان منزلی که شوهر برای زندگی تدارک دیده است، زندگی نماید؛ مگر اینکه حق تعیین مسکن را در عقد نکاح به دست آورده باشد. با این حال، در پی برخی از مشکلات خانوادگی، زن منزل مشترک خود را ترک می کند و شوهر اقدام به اقامه دعوای الزام به تمکین می نماید.

ترک منزل یا ترک زندگی خانوادگی توسط زن به نوعی عدم تمکین محسوب می شود ؛ چرا که اصولا زن برای خارج شدن و ترک کردن منزل باید اجازه شوهر را داشته باشد. اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود آن است که نقش مدت زمان عدم تمکین زن در دعوای تمکین چیست و به عبارت دیگر، چه مدت عدم تمکین زن برای اثبات عدم تمکین لازم است؟

در پاسخ به این سوال، باید گفت که اصولا مدت زمان خاصی برای اثبات عدم تمکین زن متصور نیست؛ یعنی نمی توان گفت که اگر زنی بدون اجازه شوهرش به منزل خانوادگی خودش سری زد، مرتکب عدم تمکین شده است و می توان زن را به مجازات عدم تمکین محسوب کرد. بنابراین، در هر مورد، بسته به پرونده ممکن است مدت زمان متفاوتی را برای اثبات عدم تمکین قایل شد.

مثلا در یک مورد، ممکن است پس از یک هفته ترک منزل مشترک توسط زن، عدم تمکین وی به اثبات برسد؛ چرا که عدم تمکین کاملا غیر موجه بوده است و این موضوع در دادگاه توسط شوهر به اثبات رسیده است. اما در یک مورد دیگر، از آن جهت که زن عذر موجه عدم تمکین داشته است، حتی ماه ها هم دور از همسر خود بوده و در منزل دیگری سکونت کند؛ اما عدم تمکین زن موجه تلقی شود و به عنوان مثال، مرد نتواند با اثبات عدم تمکین زن، حکم ازدواج مجدد بگیرد.

لذا در پاسخ به این سوال که نقش مدت زمان و فرصت ترک منزل توسط زن در دعوای تمکین چیست، باید گفت که اصولا زمان مشخصی را نمی توان برای این موضوع بیان کرد. اما در حالت کلی، عدم تمکین زن در مدت کوتاه مثلا قهر یکی دو روزه و ترک منزل مشترک در این مدت، سبب اثبات عدم تمکین زن در دعوای عدم تمکین نخواهد شد و آنچه که بیشتر از نقش مدت زمان عدم تمکین زن مهم است، اثبات عدم تمکین زن در دادگاه است و معمولا دادگاه ها ترک منزل در مدت کوتاه را عدم تمکین محسوب نمی کنند.

چه مدت زمان عدم تمکین زن باعث اثبات عدم تمکین می شود

در قسمت قبل توضیح دادیم که نقش مدت زمان عدم تمکین زن در دعوای الزام به تمکین زن چیست. اما گاهی این سوال مطرح می شود که چه مدت زمان عدم تمکین زن باعث اثبات عدم تمکین می شود؟ آیا در صورتی که زن چند روز و جه مهلت زندگی مشترک را ترک کرده باشد، عدم تمکین وی ثابت می شود؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که اولین و مهم ترین مسئله ای که در خصوص عدم تمکین وجود دارد، آن است که اصل بر این است که زن از شوهر خود تمکین می کند و در منزل مشترک سکونت می کند. لذا اگر مرد بخواهد در دعوای عدم تمکین، اثبات نماید که همسرش تمکین نمی کند، خودش باید با آوردن دلایل و مدارک لازم، عدم تمکین زن خود را اثبات نماید.

یکی از مهم ترین دلایلی که برای اثبات عدم تمکین زن در دعوای عدم تمکین کاربرد دارد، شهادت شهود است. گاهی هم خود زن در دادگاه و نزد قاضی اقرار می کند که از همسر خود تمکین نکرده است و زندگی مشترک را ترک نموده است. همچنین، صورتجلسه کلانتری برای اثبات عدم تمکین زن نیز معمولا کاربرد خواهد داشت.

پس اگر زن در مدت زمان متعارف و معقولی زندگی مشترک را ترک کرده باشد و مثلا به خانواده خود سر زده باشد و مرد در دادگاه اقامه دعوای عدم تمکین نماید، باید با آوردن دلایل کافی این موضوع را اثبات نماید. لذا اگر این موضوع در دادگاه به اثبات نرسد، حتی اگر زن ماه ها هم از شوهر خود تمکین نکرده باشد، باز هم مرد نمی تواند از مزایای آن همچون گرفتن حکم اجازه ازدواج مجدد استفاده نماید.

لذا اثبات عدم تمکین زن با ارائه مدارک محکمه پسند، مهم تر از این است که زن چه مدت عدم تمکین نموده باشد و گاها با وجود اینکه زن مدت طولانی تمکین نکرده است، دعوای عدم تمکین مرد رد می شود. اما اگر زن نزد قاضی اقرار کند که از شوهر خود تمکین نمی کند، حتی اگر مدت کوتاهی منزل را ترک کرده باشد، عدم تمکین زن اثبات می شود.

حکم ازدواج مجدد چقدر طول میکشد

اثبات عدم تمکین زن در دعوای عدم تمکین دو اثر عمده در پی خواهد داشت. یکی از مهم ترین آثار عدم تمکین زن آن است که اگر در دادگاه عدم تمکین زن به اثبات رسید، نفقه زن قطع می شود. چرا که اگر زن اقدام به ترک منزل مشترک نموده باشد، از آن جهت که ایفای تکالیف زناشویی میان زوجین میسر نمی باشد، مرد نیز الزامی به پرداخت نفقه نخواهد داشت. در صورت عدم تمکین زوجه می تواند اقدام به ازدواج مجدد نماید. شرایط ازدواج مجدد در صورت عدم تمکین زوجه توسط دادگاه تعیین می شود.

علاوه بر این، در صورتی که عدم تمکین زن نزد دادگاه به اثبات رسید و قاضی دادگاه از این موضوع مطلع شد که زن اقدام به ترک زندگی مشترک نموده است و قصد ندارد در طول مدت زمان متعارف به زندگی مشترک بازگردد و زن ناشزه است، مرد می تواند از دادگاه تقاضا نماید که حکم اجازه ازدواج مجدد وی را صادر نماید. لذا گاهی این سوال مطرح می شود که چه مدت زمان عدم تمکین زن برای ازدواج مجدد مرد لازم می باشد؟ یا این که حکم ازدواج مجدد چقدر طول میکشد؟

در پاسخ به این سوال نیز باید گفت که نمی توان مدت زمان و فرصت مشخصی برای عدم تمکین زن و صدور حکم اجازه ازدواج مجدد توسط شوهر بیان کرد ؛ فلذا آنچه که مهم است آن است که قاضی دادگاه احراز نماید که زن قصد بازگشت به منزل مشترک و تمکین از شوهر خود را ندارد. البته برای اینکه مرد بتواند اجازه ازدواج مجدد از دادگاه بگیرد، باید این موضوع را از دادگاه درخواست نماید.

سپس قاضی دادگاه در صورتی که احراز نمود که زن از شوهر خود تمکین نکرده است و قصد بازگشت به منزل خود و ادامه زندگی مشترک را ندارد و از این طریق مرد در اضطرار ناشی از عدم تمکین خاص و عام همسر خود قرار گرفته است، می تواند درخواست ازدواج مجدد بعد از عدم تمکین مطرح کند و اینکه زن چه مدت عدم تمکین نموده است موضوعیت ندارد. 

با این حال، مدت زمان و مهلت عدم تمکین زن برای صدور اجازه ازدواج مجدد شوهر باید به نحوی باشد که واقعا شوهر در این شرایط دچار اضطرار شده باشد و به صرف اینکه زن در طول چند روز یا چند هفته از همسر خود تمکین نکرده است، قاضی حکم ازدواج مجدد صادر نمی کند. همچنین است زمانی که عدم تمکین زن بنا به دلایل موجهی صورت گرفته باشد.

به عنوان نمونه اگر زن دچار بیماری شده باشد و یا از ترس اقدامات خشونت آمیز شوهر و یا کتک زدن و مواردی از این قبیل اقدام به ترک زندگی مشترک نموده باشد و یا اینکه حق تعیین منزل مشترک و یا حق مسافرت را ضمن عقد نکاح شرط نموده باشد، شوهر در چنین مواردی حکم ازدواج مجدد مرد در صورت عدم تمکین زن دریافت نخواهد کرد.

بازگشت زن بعد از عدم تمکین

همانطور که پیش از این بیان شد، در صورت ترک زندگی مشترک توسط زوجه، مرد می تواند اقدام به طرح دعوای الزام به تمکین بنماید. چنانچه این دعوا منتهی به صدور حکم الزام به تمکین شود زوجه موظف به بازگشت به منزل می باشد، اما اگر علی رغم صدور حکم، از بازگشت به منزل خودداری نماید ناشزه محسوب می شود. گاهی اوقات پس از صدور حکم و و مدتی بعد از عدم تمکین؛ زوجه تصمیم به بازگشت به منزل مشترک و ادامه زندگی با مرد می گیرد. از این رو در این بخش به بررسی حکم بازگشت زن بعد از عدم تمکین می پردازیم. شرایط حکم بازگشت زن به خانه شوهر در ادامه بیان شده است.

چنانچه زوجه قصد بازگشت به منزل را داشته باشد، بهتر است به کلانتری ای که مامور بازگرداندن وی بوده و یا به دادگاه اطلاع دهد، چراکه از تاریخی که به منزل بازگردد مشمول حکم عدم تمکین نخواهد بود و می تواند درخواست مطالبه نفقه نماید. بنابراین باید گفت بازگشت زوجه به منزل بعد از حکم عدم تمکین منع قانونی ندارد و امکان پذیر است.

در این خصوص لازم به ذکر است زوج نمی تواند مانع از بازگشت زوجه شود چراکه قانونا زوجه حق بازگشت دارد و زوج موظف به پرداخت نفقه وی می باشد؛ نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که زوجه نمی تواند برای دوره ای که منزل مشترک را ترک کرده بود درخواست مطالبه نفقه داشته باشد. 

دادگاه تمکین چقدر طول میکشد

پس از طرح دعوای الزام به تمکین یکی از سوالاتی که عمموما به ذهن متبادر می شود این است که دادگاه تمکین چقدر طول میکشد؟ یا این که دادخواست عدم تمکین چقدر طول میکشد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم مدت زمان خاصی برای رسیدگی به دعوای تمکین وجود ندارد، اما به صورت میانگین در این خصوص می توان به بخشنامه قوه قضاییه در خصوص میانگین زمان رسیدگی به پرونده‌ها اشاره نمود. 

بر اساس بخشنامه قوه قضاییه در خصوص میانگین زمان رسیدگی به پرونده‌ها مدت زمان رسیدگی به پرونده به دادگاه حقوقی صد و چهار روز می باشد. مدت ذکور به طور میانگین اعلام شده است، از آن جایی که پرونده الزام به تمکین نیز یک دعوای حقوقی است رسیدگی به آن نیز مشمول مدت مذکور خواهد بود. چنانچه به هر دلیلی در مدت مذکور پرونده منتج به صدور رای نشود سامانه به صور خودکار مراتب را حسب مورد به قاضی رسیدگی کننده و رئیس واحد قضائی گزارش می نماید. 

چنانچه خواهان مدارک و مستندات خود را سریعتر به دادگاه ارائه نماید و بتواند نظر قاضی را جلب نماید به همان نسبت رسیدگی به پرونده با سرعت بیشتر انجام می پذیرد چرا که یکی از مهم ترین دلایل طولانی شدن رسیدگی به پرونده های قضایی این است که قاضی به علم نهایی برای تصمیم گیری نرسیده است.

چند بار میتوان دادخواست تمکین داد

همانطور که پیش از این مطرح شد، چنانچه زوجه منزل مشترک را ترک نماید زوج می تواند اقدام به طرح دعوای الزام به تمکین نماید؛ بنابراین در پاسخ به این پرسش که چند بار میتوان دادخواست تمکین داد باید بگوییم، سقفی برای تعداد دفعات طرح دادخواست تمکین مطرح نشده و هربار که زوجه بدون ارائه دلایل موجه و قانونی اقدام به ترک منزل نماید، مرد می تواند اقدام به طرح دعوای الزام به تمکین نماید.

ممکن است این طور به نظر برسد که چون سابقا این دعوا مطرح شده و منتهی به صدور رای شده است دیگر نمی توان اقدام به طرح دعوا با همان موضوع نمود، اما این تصور اشتباه است؛ چراکه در خصوص دعوای الزام به تمکین چنین چیزی، تحت عنوان اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی حقوقی، مطرح نمی باشد. در واقع هر موقع سبب طرح دعوای الزام به تمکین ایجاد شود، دعوا قابل اقامه است.

زوج در صورتی می تواند دادخواست الزام به تمکین را مجددا مطرح نماید که زوجه بدون دلیل موجه از تمکین خودداری نماید. بنابراین چنانچه زوجه با ارائه دلایل و مستندات عدم تمکین خود را توجیه نموده باشد، مادامی که مانع عدم تمکین بر طرف نشده باشد، زوج نمی تواند اقدام به طرح مجددا دعوای تمکین نماید. برای مثال چنانچه زوج منزل مناسب تهیه نکرده باشد نمی تواند درخواست تمکین مطرح کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مدت زمان عدم تمکین زن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مدت زمان عدم تمکین زن پاسخ دهند.