مجازات مزاحمت همسایه

سر و صدا، عدم رعایت بهداشت عمومی، نگهداری حیوانات خانگی در مشاعات و مسائلی از این دست از مصادیق جرم مزاحمت همسایه هستند که در صورت پیگیری و بسته به موضوع، مجازات مزاحمت همسایه و حکم آن مواردی از قبیل سه ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق را در پی دارد. جهت برخورد با جرم مزاحمت همسایه و نحوه شکایت از آن راهکارهایی از قبیل تذکر به همسایه، ارسال اظهارنامه قضایی، یا رجوع به محاکم قضایی با دلایلی چون شهادت شهود، صورت جلسه کلانتری و استشهادیه وجود دارد.

 امروزه تغییر سبک زندگی و تغییر ساخت و ساز بافت شهری موجب رشد آپارتمان نشینی و به تبع آن محدود تر شدن دایره امری به نام حریم شخصی و آزادی های افراد گردیده است. همین امر حقوق و تکالیف افراد در برابر یکدیگر را نیز تغییر داده و آنچه برخی حقوق خود می دانند ممکن است باعث سلب آسایش و تضییع حقوق دیگران گردد. از طرفی این نکته بسیار حائز اهمیت است که هیچ کس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله ضایع کردن حقوق دیگران قرار دهد و به بهانه مالکیت یا اعمال حقوق مالکانه خود حقوق دیگران را تضییع نماید.

زندگی در همسایگی کسانی که بدون مراعات با رفتارهای شان از موجبات سلب آسایش دیگران هستند معضلی مبتلابه اکثریت افرادی است که در ساختمان هایی زندگی می کنند که تنها یک دیوار مرز بین آن ها را تشکیل می دهد. افرادی که تذکر دوستانه نیز در خصوص آنها کارساز نیفتاده و گمان می برند رفتارهای آنان به نحوی است که محال است در قانون مجازاتی به آن تعلق گیرد و در هر بار تذکر به آنان با جمله چهاردیواری اختیاری روبرو می گردیم. باید دانست آزار و اذیت همسایه امری کاملا واقعی است و در صورت پیگیری، مجازات مزاحمت همسایه و حکم مجازات همسایه را در پی خواهد داشت اما اغلب به ما گفته می شود فقط با آن برخورد کنید یا همسایه بد بخشی از زندگی است. با این حال اگر در همسایگی کسانی زندگی می کنید که با آنها اختلافات مزاحمت همسایه دارید گزینه هایی قانونی برای حل و فصل آن وجود دارد.

در این مقاله بر آن شدیم تا معضلی به نام همسایه آزاری یا مزاحمت همسایه، بررسی مصادیق جرم مزاحمت همسایه، نحوه شکایت از مزاحمت همسایه، مجازات مزاحمت همسایه و حکم آن، همچنین  ادله اثبات این امر در محاکم را از منظر قانونی مورد بررسی قرار داده و به ارائه راهکارهای قانونی جهت مرتفع کردن آن بپردازیم.

تعریف جرم مزاحمت همسایه

جرم مزاحمت همسایه را می توان در گروه های زیر دسته بندی نمود اما باید دانست این موارد منحصر به مصادیق زیر نبوده و بسته به تشخیص قاضی هر امر دیگری نیز با وجود شرایط می تواند در زمره جرم مزاحمت قرار گیرد:

1مزاحمت در مشاعات یا همان قسمت های مشترک ساختمان

2بهداشت عمومی

3سرو صدای همسایه

4مزاحمت حیوانات خانگی(سر و صدا، عدم رعایت بهداشت)

5تعمیرات در ساعات نامتعارف

6پارکینگ

اینها تنها مصادیقی از جرم مزاحمت همسایه هستند که در ادامه مقاله به راه های برخورد با این مساله، نحوه شکایت از جرم مزاحمت همسایه و بررسی حکم مجازات مزاحمت همسایه خواهیم پرداخت. علی رغم آنکه قانون گذار در ماده 30 قانون مدنی بیان می دارد: "هر مالکی نسبت به مایملک خود حق همه گونه تصرف و انتفاع دارد مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد." باید دانست مطابق اصل 40 قانون اساسی: "هیچکس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد." و مطابق ماده 132 قانون مدنی: " کسی نمی تواند در ملک خود تصرفی کند که مستلزم تضرر همسایه شود مگر تصرفی که به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر از خود باشد."

بنابراین هیچکس نمی تواند به بهانه اعمال حق خویش اقدام به نقض حقوق دیگران و ایجاد آزار و اذیت نماید. البته باید دانست قدر متعارف تصرف برای اعمال حق دارای چند شرط است و عرف نیز در تعیین مصداق آن نقش بسزایی دارد :

به حقوق دیگران تجاوز ننماید.

برای رفع حاجت و ضرر ضروری باشد.

در زمره عرف باشد.

بنابراین سر و صدای روز اسباب کشی یا گریه نوزاد همسایه یا سر و صدای متعارفی که در روز جشن عروسی در ساعات متعارف شبانه روز به گوش می رسد در زمره جرم مزاحمت همسایه نبوده. لکن این امر به قدری مهم بوده است که قانون گذار در قوانین خاص در ماده 59 قانون آپارتمان نشینی بیان می کند:

"در میهمانی های شب های غیر تعطیل بعد از ساعت 22 و در شب های تعطیل بعد از ساعت 24 رعایت سکوت کامل ساختمان (چه از لحاظ صدای میهمانان چه از لحاظ صدای موسیقی) الزامی است"

 آنچه از مفاد این ماده به دست می آید این است که چنانچه همسایه ای اقدام به رعایت این امر ننماید به استناد همین ماده می توان از او در محاکم قضایی شکایت نمود.

در ماده 3 آئین نامه اجرایی قانون تملک آپارتمان ها قانون گذار اشعار می دارد: " گذاردن میز و صندلی و هر نوع اشیای دیگر و همچنین نگهداری حیوانات در قسمت های مشترک ممنوع است" در خصوص نگهداری حیوانات در قسمت های اختصاصی نیز رعایت دو شرط ضروری است:

برای همسایه ها ایجاد مزاحمت ننماید.

از نظر قوانین و مقررات ایجاد بیماری ننماید.

مجازات جرم مزاحمت همسایه

چنانچه فردی مرتکب جرم مزاحمت همسایه گردد و طرف مقابل اقدام به طرح دعوی مزاحمت همسایه در محاکم قضایی نماید، در صورت محکومیت با مجازات جرم مزاحمت همسایه روبرو خواهد شد. در خصوص حکم مجازات مزاحمت همسایه بر اساس ماده 618 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 بخش تعزیرات که اشعار میدارد: "هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیر متعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم و آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب و کار باز دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا (74) ضربه شلاق محکوم خواهد شد." مجازات فرد مزاحم عبارت است از:

مجازات سه ماه تا یک سال حبس

تا 74 ضربه شلاق

دراغلب موارد مانند سر و صدای همسایه یا مزاحمت در مشاعات و مواردی از این قبیل در ابتدا پرونده جهت صلح و سازش به شورای حل اختلاف فرستاده می شود و معمولا افراد به صلح و سازش رسیده و طی یک گزارش اصلاحی قاضی به رفع مزاحمت و اعاده وضع به حالت سابق رای خواهد داد و در صورت عدم صلح و سازش پرونده به دادسرا فرستاده خواهد شد. چنانچه رای به حبس یا شلاق مندرج در مواد مذکور داده شود به دلیل تعزیری بودن و در صورت عدم وجود سابقه محکومیت و با توجه به بند ب ماده ۶ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال ۱۳۹۹ همچنین مواد ۳۷ و ۳۸ قانون مجازات اسلامی که به جهات تخفیف و تبدیل مجازات پرداخته این حبس و شلاق قابل تبدیل به جزای نقدی در حق دولت خواهد بود.

نحوه شکایت از مزاحمت همسایه

چنانچه قصد شکایت از همسایه مزاحم خود را دارید نیاز به انجام این امر مطابق رویه قانونی خواهید داشت. در خصوص نحوه شکایت از جرم مزاحمت همسایه می توان به طی نمودن پنج مرحله ای که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت اشاره نمود:

1دوستانه و مسالمت آمیز

2ارسال اظهارنامه

3تماس با پلیس 110 و تنظیم صورت جلسه

4تنظیم استشهادیه

5شکایت در محاکم قضایی (شورای حل اختلاف-دادسرا)

در خصوص برخورد با همسایه مزاحم در بدو امر بهتر است این مساله را از طریق تذکر دوستانه به صورت شخصی یا از طریق مدیر ساختمان انجام دهید.

چنانچه پس از تذکر دوستانه همسایه شما همچنان به اقدامات مزاحمت آمیز خویش ادامه داد شما می توانید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ارسال اظهارنامه نموده و در متن اظهارنامه خود متذکر گردید چنانچه اقدام به رفع مزاحمت ننماید اقدام به پیگیری امر از مراجع و محاکم قضایی خواهید نمود. شایان ذکر است داشتن یک اظهارنامه از موارد ضرروی هنگام طرح دعوای رفع مزاحمت می باشد چرا که همسایه شما نمیتواند از در آزار بودن شما اظهار بی اطلاعی نموده و برای قاضی محکمه محرز می گردد پیش از این نیز اقدامی جهت رفع آن انجام داده اید و کار ساز نیفتاده است.

اگر پس از ارسال اظهارنامه همچنان مزاحمت ها ادامه داشت شما باید با تماس با پلیس 110 و تنظیم صورت جلسه به جمع آوری دلایل و مدارک برای طرح دعوا در محاکم بپردازید. البته لازم به تذکر است پلیس در صورتی مراجعه حضوری خواهد داشت که مزاحمت همسایه عنوان مجرمانه داشته باشد.

پس از این امر نیز باید اقدام به تنظیم استشهادیه از طریق همسایه ها نموده و پس از شرح مختصر و دقیق موضوع از همسایه های خویش بخواهید تا با امضا نمودن آن صحت موضوع را تصدیق نمایند.

در گام آخر نیز با در دست داشتن مدارک خود به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و اقدام به طرح دعوای مزاحمت همسایه نمایید. که در بدو امر پرونده جهت صلح و سازش در شورای حل اختلاف مطرح می گردد و در صورت عدم امکان سازش به مرجع صلاحیت دار که دادسرا می باشد ارجاع خواهد شد.

ادله لازم برای شکایت از مزاحمت همسایه

در خصوص شکایت از همسایه مزاحم نیاز به ادله محکه پسند و قانونی می باشد که در ادامه ادله مورد نیاز این امر و چگونگی نحوه استفاده از آنها جهت مثمر ثمر واقع شدن هرچه بیشتر شان در محکه بیان می گردد:

بهترین دلیل اثبات برای مزاحمت همسایه تهیه یک استشهادیه و یا داشتن شهودی است که حاضر به شهادت در محکمه و در نزد قاضی باشند می باشد. اما گاهی پیش می آید که افراد برای حفظ حرمت یکدیگر یا اجتناب از درگیری و اختلاف حاضر به حضور در محکمه نبوده. در اینجا شما می توانید به استناد مواد 248 و 249 قانون آئین دادرسی از محکمه تقاضای صدور قرار تحقیق و معاینه محلی نموده.

 ماده 248 قانون آئین دادرسی مدنی اشعار می دارد:

" دادگاه می تواند راسا یا به درخواست هریک از اصحاب دعوا قرار معاینه محل را صادر نماید "

ماده 249 قانون آئین دادرسی مدنی اشعار می دارد:

"در صورتی که طرفین دعوا یا یکی از آنها به اطلاعات اهل محل استناد نماید، اگرچه به طور کلی باشد و اسامی مطلعین را هم ذکر نکنند، دادگاه قرار تحقیق و معاینه محلی صادر می نماید. چنانچه قرار تحقیق محلی به درخواست یکی از طرفین صادر گردد، طرف دیگر دعوا می تواند در موقع تحقیقات، مطلعین خود را در محل حاضر نماید که اطلاعات آنها نیز استماع شود "

 در خصوص فیلم و صدای ضبط شده نیز لازم به ذکر است این موارد می توانند به عنوان امارات و نشانه های اثبات دعوی به محکمه ارائه گردند و تصمیم اینکه این موارد می توانند در زمره ادله اثبات دعوی باشند یا خیر با قاضی محکمه است. چنانچه مدارک ارائه شده بتوانند قاضی محکمه را اقناع نموده و به علم برسانند قاضی بر اساس آنها اقدام به صدور حکم محکومیت خواهد نمود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات مزاحمت همسایه در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات مزاحمت همسایه پاسخ دهند.