آرای قابل فرجام خواهی حقوقی

آرای قابل فرجام خواهی دعاوی حقوقی در دیوان عالی کشور، به دو دسته احکام و قرارهای صادره از دادگاه نخستین و صادره از دادگاه تجدیدنظر، تقسیم می گردند و اصل دعوای راجع به نکاح و طلاق، در صورتی که بدون تجدید نظر، قطعیت یافته باشد، یا از دادگاه تجدیدنظر صادر شده باشند، از آراء حقوقی قابل فرجام خواهی دادگاه بدوی و تجدید نظر هستند.

رایی که قطعیت می یابد، به طور معمول، قابل اعتراض نیست و قابلیت اجرایی پیدا می کند اما، با این وجود، قانون گذار، در موارد بخصوصی، طرق فوق العاده اعتراض به آرای قطعی را پیش بینی کرده است که از جمله آن ها، فرجام خواهی حقوقی می باشد.

 آرای قابل فرجام حقوقی، اعم از اینکه صادره از دادگاه نخستین باشند یا دادگاه تجدید نظر، در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده اند اما، از آنجا که صرفا، برخی از احکام قطعی صادره از دادگاه نخستین و تجدیدنظر، قابلیت فرجام خواهی داشته، ضروری است از این احکام، مطلع بود تا با عدم پذیرش فرجام خواهی، مواجه نشد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم احکام و قرارهای قابل فرجام خواهی دعاوی حقوقی در دیوان عالی کشور را مورد بررسی قرار داده و آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه نخستین و تجدید نظر را نام ببریم که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این امر، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

احکام و قرارهای قابل فرجام خواهی دعاوی حقوقی در دیوان عالی کشور

برخی احکام قرارهای صادره از دادگاه های حقوقی، اعم از اینکه از دادگاه نخستین، صادر گردند یا تجدیدنظر، قابلیت رسیدگی مجدد، به واسطه فرجام خواهی حقوقی از آن ها را خواهند داشت و البته، این امر، منوط بر این است که دیوان عالی کشور، جهات و شرایط فرجام خواهی حقوقی را احراز کرده و رای صادره از این دادگاه را نقض کند.

احکام و قرارهای قابل فرجام خواهی دعاوی حقوقی در دیوان عالی کشور به دو دسته احکام و قرارهای صادره از دادگاه نخستین و صادره از دادگاه تجدیدنظر، تقسیم بندی می گردند که در تیترهای بعدی، به تفصیل، آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه نخستین و آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه تجدید نظر را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در ذیل، به مواردی که دیوان، حکم و قرار دعاوی حقوقی صادره از دو دادگاه فوق الذکر را نقض خواهد کرد، اشاره می کنیم.

عدم صلاحیت ذاتی دادگاه صادر کننده رای مورد فرجام؛

عدم صلاحیت محلی دادگاه صادر کننده رای مورد فرجام، در صورتی که این امر، یعنی عدم صلاحیت محلی، مورد اعتراض قرار گرفته باشد؛

خلاف موازین شرع یا قانون (قانون زمان صدور رای) بودن رای مورد فرجام؛

رعایت نشدن قوانین آمره، قواعد دادرسی و حق و حقوق طرفین دعوا، توسط دادگاه صادر کننده رای مورد فرجام، با درجه اهمیتی که رای را از اعتبار قانونی بیندازد؛

صدور آرای مغایر، در یک موضوع با همان اصحاب دعوا؛

نقص تحقیقات انجام شده؛

عدم توجه به دلایل و دفاعیات ارائه شده توسط اصحاب دعوا.

علاوه بر آراء حقوقی قابل فرجام خواهی، قانون گذار، آرای غیر قابل فرجام را نیز در قانون، مورد پیش بینی قرار داده است که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، می توانند مقاله زیر را مورد مطالعه قرار دهند.

آرای قابل فرجام خواهی حقوقی دادگاه نخستین

 آرای قابل فرجام خواهی حقوقی دادگاه نخستین که به دو دسته حکم و قرار، تقسیم می شوند، در ماده 367 قانون آیین دادرسی مدنی، مورد پیش بینی قرار گرفته اند و در این بخش از مقاله، قصد داریم به بررسی این آراء بپردازیم. مستفاد از ماده 367 قانون فوق الذکر، آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه بدوی، عبارتند از: 

حکمی که خواسته آن، مبلغی بیشتر از دو میلیون تومان داشته و بدون تجدیدنظر خواهی، قطعیت یافته باشد.

حکم هایی که در خصوص موضوعات اصل نکاح، فسخ نکاح، طلاق، نسب، حجر، وقف، ثلث، حبس و تولیت، از دادگاه نخستین صادر شده اند و بدون تجدیدنظر خواهی، قطعی شده باشند.

قرارهایی که در خصوص ابطال دادخواست یا رد دادخواست، سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا از دادگاه نخستین، صادر شده باشند، منوط بر اینکه، اصل حکم راجع به آن ها، از قابلیت فرجام خواهی، برخوردار باشد.

آرای قابل فرجام خواهی حقوقی دادگاه تجدید نظر

قانونگذار، آرای قابل فرجام خواهی حقوقی دادگاه تجدید نظر را نیز مورد پیش بینی قرار داده است و برای بررسی آن ها، باید به ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی، مراجعه کرد. آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه تجدید نظر، به دو دسته حکم و قرار، تقسیم می شوند. مستفاد از ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی، آراء حقوقی قابل فرجام خواهی صادره از دادگاه تجدید نظر (اعم از حکم و قرار)، به شرح زیر هستند:

هر حکمی که در خصوص "اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب، حجر و وقف" بوده و از دادگاه تجدید نظر، صادر شده باشد، جزو آرای قابل فرجام حقوقی می باشد.

هر قرار در خصوص ابطال دادخواست یا رد دادخواست و سقوط دعوا یا عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا، بوده و از دادگاه تجدید نظر، صادر شده باشد،، منوط بر اینکه، اصل حکم، در خصوص قرارها، قابل فرجام خواهی باشند، جزو آرای قابل فرجام حقوقی محسوب می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص آرای قابل فرجام خواهی حقوقی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون آرای قابل فرجام خواهی حقوقی پاسخ دهند.