رد اتهام سرقت

رد اتهام سرقت توسط متهم می تواند با استناد به شهادت شهود یا هرگونه سند و مدرک دیگری که انتساب جرم سرقت یا دزدی توسط متهم را نفی کند ، صورت پذیرد . متهم می تواند لایحه دفاعیه رد اتهام سرقت را تنظیم و به دفاع از خود در اتهام سرقت یا دزدی بپردازد . پس از انجام دفاع از اتهام سرقت به موجب لایحه دفاعیه ، دادسرا و دادگاه حکم برائت متهم را صادر می کنند .

سرقت یا دزدی یکی از جرایمی است که در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات در نظر گرفته شده است . البته مجازات سرقت ، بسته به اینکه نوع سرقت تعزیری باشد یا حدی ، تفاوت خواهد داشت ؛ اما آنچه که در خصوص مجازات سرقت توسط سارق اهمیت دارد ، آن است که ابتدا جرم سرقت باید اثبات شود و تا قبل از اثبات آن ، نمی توان کسی را به مجازات محکوم کرد .

در این میان ، شخصی که مورد اتهام سرقت یا دزدی قرار گرفته است ، می تواند با استفاده از ابزارهای قانونی همچون لایحه دفاعیه در جرم سرقت ، از خود دفاع نموده و به عبارت دیگر ، رد اتهام سرقت از خود نماید . لذا سوالی که اینجا مطرح می شود آن است که رد اتهام در جرم سرقت یا دزدی چگونه است و به عبارت دیگر ، دفاع از شخص متهم در خصوص اتهام سرقت به چه صورت انجام می شود ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا به توضیح رد اتهام سرقت یعنی چه پرداخته و سپس رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری را بررسی و در ادامه نیز نمونه لایحه رد اتهام سرقت را ارائه خواهیم نمود .

رد اتهام سرقت یعنی چه

بر اساس ماده 265 قانون مجازات اسلامی ، سرقت عبارت است از ربودن مال دیگران ؛ همچنین در این قانون انواع سرقت اعم از سرقت حدی و سرقت تعزیری به تفکیک بیان شده است که هر یک از آنها مجازات خاص خود را دارد . زمانی که شخصی مورد سرقت قرار می گیرد ، می تواند با ارائه یک شکواییه ، از سارق شکایت کند که این شکواییه ابتدا در دادسرا و سپس در دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد و اگر شخص متهم ، مجرم تشخیص داده شد ، به مجازات قانونی محکوم می شود .

با این توضیح که پس از شکایت شاکی ، شکواییه به دادسرا ارجاع می شود و به شخصی که مظنون به انجام سرقت می باشد ، اتهام وارد می شود . در اینجا اصطلاحی تحت عنوان تفهیم اتهام را داریم که ناظر است بر توضیح اتهامی که به شخص زده شده و دلایل و مدارکی که در خصوص آن اتهام وجود دارد ؛ مثلا به شخص متهم می گویند از شما به اتهام سرقت شکایت شده است و دلیل آن نیز مثلا فیلم دوربین مدار بسته یا شهادت شهود است .

در این صورت ، متهم می بایست از خود رد اتهام نماید ، انتساب جرم سرقت یا دزدی را از خود رفع کرده و ضمن ارائه لایحه دفاعیه کیفری ، دفاع از اتهام دزدی را انجام دهد . لذا رفع اتهام سرقت به معنای آن است که شخص مورد شکایت یا متشاکی ، باید برای دفاع از خود در اتهام سرقت ، با آوردن اسناد و مدارکی که در ارتباط با انجام ندادن سرقت است خود را از انجام سرقت مبرا نماید .

نکته مهمی که در خصوص رفع اتهام سرقت یا دزدی وجود دارد آن است که اصولا تهمت زدن به دیگران بابت جرم دزدی یا جرایم دیگر ، خودش یک جرم مستقل تحت عنوان افترا است . یعنی اگر شخصی ، علیه دیگری تهمت دزدی ایراد نماید و نتواند اتهام سرقت یا دزدی را اثبات کند و متهم بتواند به نحو مطلوبی از خود رفع اتهام سرقت نماید ، پس از اثبات بی گناهی می تواند اقدام به اعاده حیثیت نماید و آن شخص به جرم افترا قابل مجازات خواهد بود .

نکته دیگری که وجود دارد آن است که اتهام سرقت ابتدا در دادسرا توسط مقامات دادسرا همچون بازپرس و دادیار مورد رسیدگی مقدماتی قرار می گیرد و اگر متهم به سرقت یا دزدی بتواند اقدام به اثبات بی گناهی در سرقت نماید ، دیگر پرونده برای دادگاه ارسال نمی شود و در خود دادسرا ، قرار منع تعقیب صادر می شود .

اما اگر دادسرا وقوع جرم سرقت را احراز کرد و متهم نتوانست از خود رفع اتهام سرقت کند ، این بار باید در دادگاه کیفری ، اقدام به دفاع از خود بابت دزدی یا سرقت نماید که در قسمت بعد در مورد نحوه رد اتهام دزدی در دادگاه کیفری از طریق ارائه لایحه دفاعیه کیفری توضیح خواهیم داد .

نحوه رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری

در قسمت قبل به توضیح اینکه رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری یعنی چه ، پرداختیم . با این حال سوالی که در خصوص رد اتهام دزدی وجود دارد آن است که متشاکی یا متهم چگونه می تواند اقدام به دفاع از خود در اتهام سرقت نماید و به عبارت دیگر ، نحوه رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری به چه صورت است ؟

قبل از توضیح رد اتهام سرقت در دادگاه باید به این نکته اشاره کرد که اصل بر برائت یا بی گناهی اشخاص است و اگر کسی به دیگری اتهامی وارد می سازد ، خودش باید با آوردن اسناد و دلایل و مدارک کافی آن را اثبات کند . لذا در وهله اول ، شاکی است که باید اقدام به اثبات سرقت نماید و مثلا با آوردن شهود یا ارائه فیلم سرقت ، سرقت از محل کار را اثبات کند .

لذا تا قبل از آن ، متهم از اثبات بی گناهی در سرقت معاف است و صرفا اگر دلایل شاکی محکمه پسند بود ، می بایست از خود دفاع و رد اتهام نماید . گفتنی است که هم شاکی برای اثبات جرم سرقت باید به ادله اثبات دعوی تمسک جوید و هم متهم برای رد اتهام سرقت از خود می بایست با استناد به یکی از ادله اثبات دعوی در امور کیفری از جمله شهادت شهود یا علم قاضی و ... از خود دفاع کند . اما در ارتباط با نحوه رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری نکاتی وجود دارد که ذیلا مطرح می شود :

جرم سرقت از سه عنصر قانونی ، مادی و معنوی تشکیل شده است که وجود داشتن هر سه این عناصر یا ارکان جرم سرقت به صورت همزمان ، لازم است تا متهمی به مجازات محکوم شود . عنصر قانونی جرم سرقت ، در ماده 267 قانون مجازات اسلامی بیان شده است . اما در خصوص وجود عنصر مادی و همچنین عنصر معنوی قطعیتی وجود ندارد و متهم می تواند با استناد به عدم وجود عنصر مادی یا عدم وجود عنصر معنوی در جرم سرقت ، از خود رفع اتهام نماید .

عنصر مادی به معنای ارتکاب رفتارهایی است که منجر به ربوده شدن مال دیگران شده است ؛ مثل بالا رفتن از دیوار خانه برای سرقت طلا از منزل ، یا شکستن قفل گاوصندوق یا باز کردن قفل درب و ... . لذا در صورتی که شخص بتواند اثبات کند که وی مرتکب انجام چنین رفتارهایی نشده است ، می تواند از خود رفع اتهام دزدی نماید ؛ مثلا با آوردن دلایلی اثبات کند که در تاریخ سرقت ، در آن شهر حضور نداشته است یا فیلم دوربین مداربسته مربوط به او نیست .

عنصر روانی یا معنوی جرم سرقت به معنای آن است که متهم ، قصد داشته از محل کار یا منزلی سرقت کند و به منظور انجام این کار ، برنامه ریزی و نقشه کشیده است . لذا اگر بتواند اثبات نماید که قصد و اراده ای برای انجام سرقت نداشته و مثلا در حالت مستی یا بی ارادگی مال دیگری را ربوده است ، به مجازات قانونی سرقت محکوم نمی شود .

علاوه بر اثبات عدم وجود ارکان جرم سرقت برای رد اتهام دزدی ، در ارتباط با نحوه رد اتهام سرقت باید گفت که متهم هر گونه سند و مدرکی که دال بر بی گناهی وی از انجام دزدی است را می تواند در دادگاه کیفری ارائه نماید تا با ایجاد علم در قاضی ، اتهام از وی رفع شود . مثلا اینکه بگوید شاکی برای وی پاپوش درست کرده است و وسایلی که در صحنه جرم وجود دارد را خود شاکی در آن محل قرار داده است .

همچنین ، رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری می تواند به استناد شهادت شهود باشد ؛ به این صورت که متهم شهودی معرفی کند که آنها شهادت بدهند در تاریخ و زمان دزدی ، در محل دیگری حضور داشته است . یا اینکه دفاع از اتهام سرقت به این صورت باشد که متهم مطرح کند مال مورد شکایت را قبلا از شاکی خریداری کرده و فاکتور خرید آن را ارائه دهد و یا اینکه به رضایت قبلی شاکی برای برداشتن مال مورد نظر و در نتیجه جرم تهمت دزدی  اشاره نماید .

دادگاه کیفری حین رسیدگی به اتهام سرقت ، مدارک و مستندات شاکی و متهم را مورد بررسی قرار می دهد و همچنین ممکن است که انجام تحقیقات کارشناسانه ای همچون انگشت نگاری در جرم سرقت نیز ضمیمه پرونده شده باشد که در نهایت ، با ملاحظه آنها پس از اثبات جرم سرقت ، حکم به مجازات جرم سرقت صادر خواهد کرد ؛ البته متهم می تواند ضمن دفاع از خود در دادگاه و رد اتهام سرقت ، لایحه دفاعیه نیز تنظیم کند که در قسمت بعد ، توضیح داده می شود .

نمونه لایحه رد اتهام سرقت

علاوه بر رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری که به صورت شفاهی و با سوال و جواب های قاضی در دادگاه صورت می گیرد ، مرسوم است که متهمان به جرم سرقت با تنظیم یک لایحه دفاعیه ، مواردی که برای رد اتهام دزدی دارند را به صورت مکتوب به قاضی دادگاه ارائه می دهند تا قاضی با ملاحظه آن رای صادر کند .

نوشتن لایحه دفاعیه کیفری این حسن را دارد که تمامی موارد برای دفاع از متهم را می توان به صورت مستند و مستدل برای قاضی شرح داد که این موضوع در اقناع وجدان قاضی برای صدور رای تاثیر بسزایی دارد . به همین دلیل ، در این قسمت قصد داریم یک نمونه لایحه رد اتهام سرقت و دزدی ارائه نماییم . اما باید این نکته را افزود که هر پرونده سرقت ، با سایر پرونده ها تفاوت دارد و این موضوع سبب می شود که لایحه رد اتهام سرقت در هر مورد تفاوت داشته باشد .

لذا لازم است اشخاصی که قصد استفاده از لایحه رد اتهام سرقت را دارند ، با توجه به نکاتی که در قسمت « نحوه رد اتهام سرقت در دادگاه کیفری » مطرح شد ، لایحه دفاعیه اختصاصی برای خود تنظیم نمایند و نظر به اهمیت موضوع ، می توان از مشاوره های وکیل پایه یک دادگستری نیز استفاده کرد تا عدم وجود ارکان جرم سرقت اثبات شود .

نمونه لایحه دفاعیه رد اتهام سرقت

ریاست محترم ........

با سلام؛

احتراما به استحضار می رساند که اینجانب ........... فرزند ............ در خصوص شکایت شاکی آقای/ خانم ........... و کیفر خواست صادره توسط دادستان محترم شهرستان ......... موضوع کلاسه ................... به تاریخ ............. ناظر بر اتهام جرم سرقت یا دزدی معروض می دارم که شکایت مطروحه فاقد اعتبار قانونی است .

چرا که اینجانب در تاریخ .......... به موجب صحبتی شفاهی با شاکی توافق کردیم که پس از خاتمه یافتن همکاری مان ، با مراجعه به کارگاه ، وسایل شخصی مربوط به کارم را بردارم و با توجه به اینکه ایشان در تاریخ ............ در ساعت ................. در محل کار حضور نیافتند ، اینجانب به ناچار مجبور شدم پس از تماس و عدم پاسخگویی ، بدون حضور ایشان وسایلم را از کارگاه خارج کنم .

این موضوع توسط شهود اینجانب با اسامی آقایان ......... و .......... که در همان کارگاه مشغول به کار هستند ، تایید شده است  که فاکتور خرید وسایل و همچنین اقرار خود شاکی مبنی بر اینکه وسایل به اینجانب تعلق دارد ، موید این موضوع است . بنا بر مراتب عنوان شده ، صدور حکم بر برائت اینجانب مورد استدعاست .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص رد اتهام سرقت در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون رد اتهام سرقت پاسخ دهند .