تغلیظ دیه چیست

تغلیظ دیه که به معنای افزایش میزان دیه می باشد ، در شرایطی اعمال می شود که قتلی در یکی از ماه های حرام اتفاق افتاده باشد و در این صورت ، یک سوم به میزان دیه تعیین شده افزوده خواهد شد .

مجازات اصلی به چهار دسته تقسیم می شود که عبارتند از مجازات حدی ، مجازات تعزیری ، قصاص و دیه که هر یک از موارد گفته شده ، احکام و شرایط مخصوص به خود را داشته و با دیگری متفاوت اند . به طور کلی ، مجازات دیه ، جریمه ای نقدی است که در مورد جرایم عمدی و جرایم غیر عمدی در نظر گرفته می شود که مقدار دیه کامل ابتدای هر سال توسط رئیس قوه قضاییه اعلام می شود .

با این حال ، در شرایطی ممکن است دیه ای که برای جرمی در نظر گرفته می شود ، از میزان دیه تعیین شده در شرایط عادی بیشتر باشد که این موضوع بنا به قرار گرفتن در ماه های حرام موضوعیت پیدا می کند و تحت عنوان تغلیظ دیه شناخته شده است . به همین مناسبت ، در این مقاله به بررسی معنی تغلیظ دیه ، موارد تغلیظ دیه ، مقدار تغلیظ دیه و شرایط کلی تغلیظ دیه می پردازیم . 

معنی تغلیظ دیه

همه کسانی که با موضوع دیه سر و کار داشته اند احتمالا به معنی تغلیظ دیه توجه کرده اند . در اینجا می خواهیم بررسی کنیم تغلیظ دیه یعنی چه ؟ تغلیظ یعنی " شدت دادن " و دیه یعنی " خون بها " . بنابراین تغلیظ دیه یعنی تشدید کردن خون بها ؛ تغلیظ دیه تنها برای جرم قتل صورت می گیرد و برای جراحات هرگز تغلیظ دیه در نظر گرفته می شود .

لازم به ذکر است که تغلیظ دیه تنها در موارد خاصی که در قانون مشخص شده است امکان پذیر بوده و منحصرا در این موارد می توان مقدار دیه جنایات را افزایش داد که در ادامه به بررسی موارد تغلیظ دیه می پردازیم . 

موارد تغلیظ دیه

موارد تغلیظ دیه در قانون مشخص شده است . اعمال تغلیظ دیه در دو مورد صورت می گیرد : قتل در ماه حرام و قتل در مکان حرام که در ادامه به بررسی هر کدام می پردازیم . 

الف ) قتل در ماه حرام 
1 -  اولا برای اعمال تغلیظ دیه در ماه حرام باید ارتکاب جنایت در یکی از ماه های حرام یعنی " محرم ، رجب ، ذی القعده و ذی الحجه " صورت گرفته باشد . 
2 -  دومین شرط از شرایط تغلیظ دیه در ماه حرام این است که فوت قربانی جنایت نیز در یکی از ماه های حرام صورت گرفته شود .  بنابراین با توجه به این دو نکته هم عمل قتل و هم مرگ باید در ماه حرام باشد تا بتوان تغلیظ دیه را اعمال کرد . 

 
ب ) قتل در مکان حرام 
در صورتی که عمل قتلی در محدوده حرم مکه واقع شود ، مجازات دیه نفس تغلیظ خواهد شد و افزایش پیدا خواهد کرد . سایر مکان های مقدس و متبرک شامل حکم تغلیظ دیه نخواهد شد . 

مقدار تغلیظ دیه

حال باید بدانیم مقدار تغلیظ دیه چه میزان است ؟ در هر دوی موارد تغلیظ دیه یعنی هم تغلیظ دیه در ماه حرام و هم تغلیظ دیه در مکان حرام ، مقدار دیه به میزان یک سوم افزایش خواهد یافت . به طور مثال ، دیه مرد در ماهی به جز ماه های حرام بر اساس نرخ دیه سال 1402 ، 1 میلیارد و 200 میلیون تومان​ خواهد بود .

حال اگر این شخص در یکی از ماه های حرام ، مثلا ماه ذی القعده کشته شود ، یک سوم به میزان دیه او افزوده خواهد شد . یعنی 400 میلیون تومان اضافه می شود و مقدار دیه او بابت قتل در ماه حرام معادل 1 میلیارد و 200 میلیون تومان​ خواهد شد که این موضوع تحت عنوان تغلیظ دیه شناخته شده است .

شرایط کلی تغلیظ دیه

برای اعمال تغلیظ دیه ، مجموعه ای از احکام و شرایط کلی مد نظر قرار می گیرد که شرایط کلی تغلیظ دیه از قرار زیر است :

1 - در حکم تغلیظ دیه فرقی بین فرد بالغ و فرد نابالغ وجود ندارد . یعنی فرقی ندارد که مقتول ، کودک باشد یا بزرگ سال ، در هر صورت قتل انسان موجب تغلیظ دیه او خواهد شد . 

2 - در حکم تغلیظ دیه تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد . یعنی فرقی نمی کند که مقتول زن باشد یا مرد . مقدار دیه قتل هر مقدار که باشد ، یک سوم به آن افزوده خواهد شد . 

3 - یکی دیگر از شرایط کلی تغلیظ دیه ، این است که برای اعمال این حکم فرقی بین مقتول مسلمان و نامسلمان وجود ندارد .

4 - اگر جنین بعد از پیدایش روح به سبب حادثه ای به قتل برسد ، مشمول تغلیظ دیه است  

5 - در مواردی که دیه از طرف عاقله یا بیت المال پرداخت شود نیز حکم تغلیظ دیه جاری است . یعنی اگر بیت المال  یا عاقله ( یعنی خویشاوندان نزدیک ) محکوم به پرداخت دیه شدند ، باز هم حکم تغلیظ دیه اعمال خواهد شد . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تغلیظ دیه چیست ، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تغلیظ دیه چیست پاسخ دهند .