کمیسیون تشخیص سن

بر اساس قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها در سازمان ثبت احوال کمیسیونی تحت عنوان کمیسیون تشخیص سن ایجاد شده است که افرادی که سن شناسنامه آنها بیش از 5 سال با سن واقعی شان مغایرت دارد می توانند درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن داشته باشند و از طریق ثبت احوال اقدام به تغییر سن در شناسنامه نمایند .

در طول سال های گذشته در برخی موارد مشاهده می شد که سن واقعی افراد با سن درج شده در شناسنامه آنها همخوانی نداشت و این موضوع به دلیل آن بود که یا والدین در گرفتن شناسنامه برای فرزندان خود تعلل می کردند و یا شناسنامه فرزندی که فوت شده بود را به فرزند تازه متولد اختصاص می دادند . همچنین امکان داشت که بنا به دلایل دیگری مثل سهل انگاری ماموران تنظیم سند و یا سایر موارد سن واقعی صاحب سند با سن اصلی وی مغایرت داشته باشد .

در چنین مواردی ، صاحب سند می تواند با مراجعه به مراجع ذی ربط در ادارات ثبت احوال از جمله کمیسیون تشخیص سن ، اقدام به تغییر سن درج شده در شناسنامه نموده و آن را با سن اصلی خود مطابقت بدهد . به همین منظور ، پرداختن به این سوال ضروری است که درخواست رسیدگی از کمیسیون تغییر سن تشکیل شده در ادارات ثبت احوال به چه صورت است ؟ به عبارت دیگر برای تغییر سن چگونه می توان درخواست رسیدگی داد ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا معرفی کمیسیون تشخیص سن به صورت مختصر ارائه شده و سپس موارد صلاحیت کمیسیون تشخیص سن ، نحوه درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن و مدارک لازم برای درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن را توضیح خواهیم داد .

معرفی کمیسیون تشخیص سن

بر اساس قانون ثبت احوال ، مهلت قانونی ثبت ولادت به منظور گرفتن شناسنامه برای نوزادان 15 روز است . گرفتن شناسنامه برای نوزادان الزامی است . اما در مواردی دیده می شد که والدین در مهلت قانونی برای گرفتن شناسنامه نوزاد اقدام نمی کردند و یا اینکه شناسنامه فرزند فوت شده را به فرزند تازه متولد اختصاص می دادند و به این ترتیب ، محتمل بود که سن واقعی فرد با سن درج شده در شناسنامه وی مغایرت داشته باشد .

از آن جهت که سن درج شده در شناسنامه ، نقش مهمی در برخورداری از حقوق اجتماعی از جمله استخدام رسمی در دستگاه های دولتی یا مواردی از این قبیل دارد ، همواره هستند افرادی که می خواهند اقدام به تغییر سن خود نموده و سن واقعی شان در شناسنامه شان درج گردد . به منظور تغییر سن افراد ، دو راهکار عمده حقوقی متصور است .

در صورتی که سن واقعی فرد با سن شناسنامه ای او کمتر از 5 سال اختلاف داشته باشد ، می تواند از طریق ارائه دادخواست به دادگاه حقوقی محل سکونت خود ، اقدامات لازم برای تغییر سن شناسنامه را انجام دهد . در این صورت ، دادگاه به موضوع رسیدگی و در صورت لزوم ، فرد را برای تشخیص سن به پزشک قانونی ارجاع می دهد و اگر تفاوت سن را احراز نمود ، رای بر تغییر سن صادر می کند که این رای توسط ادارات ثبت احوال اجرا و سن فرد در شناسنامه تغییر می یابد ؛ چیزی شبیه صدور شناسنامه المثنی .

در روش دوم ، فرد می تواند از طریق ثبت احوال اقدام به تغییر سن خود نماید که البته برای تغییر سن از طریق ثبت احوال ، می بایست سن درج شده در شناسنامه ، با سن واقعی فرد بیشتر از 5 سال اختلاف داشته باشد . در چنین مواردی ، ادارات ثبت احوال موضوع را به کمیسیون تشخیص سن مستقر در ادارات ثبت احوال ارجاع می شود و پس از رسیدگی و صدور رای توسط این کمیسیون ، سن فرد قابل تغییر خواهد بود .

لذا در خصوص معرفی کمیسیون تشخیص سن باید گفت که بر اساس ماده واحده « قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها » مصوب سال 1367 کمیسیونی پیش بینی شده است که افرادی که سن آنها با سن درج شده در شناسنامه بیش از 5 سال اختلاف دارد ، می توانند با درخواست به این کمسیون ، سن خود را در شناسنامه تغییر داده و آن را کم یا زیاد نمایند

گفتنی است که این کمیسیون ، مرکب از فرماندار یا بخشدار ، رئیس اداره ثبت احوال محل ، پزشک منتخب مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه صالحه محل تشکیل می گردد .

موارد صلاحیت کمیسیون تشخیص سن

در قسمت قبل به صورت مختصر ، کمیسیون تشخیص سن و صلاحیت آن برای تغییر سن شناسنامه افراد مورد بررسی قرار گرفت . اما گاهی این سوال مطرح می شود که موارد صلاحیت کمیسیون تشخیص سن چیست و چه افرادی می توانند از این کمیسیون درخواست رسیدگی نمایند ؟

بر اساس ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها ، صلاحیت کمیسیون تشخیص سن توضیح داده شده است که به موجب آن ، صاحب شناسنامه تنها یک بار در طول عمر و در صورتی که اختلاف سن واقعی با سن مندرج در اسناد سجلی بیش از 5 سال باشد ، می تواند سن خود را اصلاح نماید و سپس اقدام به تغییر شناسنامه و گرفتن سجل المثنی نماید .

بنابراین ، زمانی که اختلاف سنی واقعی فرد با سن شناسنامه وی کمتر از 5 سال است ، جزء موارد صلاحیت کمیسیون تشخیص سن محسوب نمی شود .

همچنین در صورتی که فرد یک بار قبلا اقدام به تغییر سن خود از طریق ثبت احوال یا دادگاه نموده باشد ، دیگر نمی تواند اقدام به تغییر سن نماید و این مورد نیز از صلاحیت کمیسیون خارج است ؛ چرا که اصل بر اعتبار اسناد سجلی است و تغییر سن جز در موارد موجه امکانپذیر نمی باشد .

گفتنی است که اگر کمیسیون تشخیص سن به موضوع رسیدگی نموده و رای صادر کرد ، رای کمیسیون تشخیص سن قطعی است و دیگر رای کمیسیون قابل تجدید نظر خواهی نمی باشد . اما اگر از طریق دادگاه درخواست رسیدگی تغییر سن شده باشد و رای دادگاه مبنی بر عدم جواز تغییر سن باشد ، می توان از آن تجدید نظر خواهی نمود .

نحوه درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن

پس از معرفی کمیسیون تشخیص سن و بررسی موارد صلاحیت آن ، می بایست نحوه درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن توضیح داده شود . اما قبل از اینکه نحوه درخواست رسیدگی از کمیسیون تغییر سن بررسی شود ، می بایست به این مطلب اشاره کنیم که تنها اشخاصی می توانند به کمیسیون تغییر سن درخواست رسیدگی بدهند که :

به سن بلوغ رسیده و بیشتر از 18 سال تمام داشته باشند ؛ یا اینکه کمتر از 18 سال تمام داشته باشند اما از دادگاه حکم رشد گرفته باشند . علاوه بر این ، پدر یا جد پدری نیز با ارائه شناسنامه خود برای اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند ، می توانند از کمیسیون تشخیص سن درخواست رسیدگی نمایند . قیم و وصی نیز برای افراد تحت سرپرستی خود می تواند درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن داشته باشد .

نحوه درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن برای تغییر سن فرد در شناسنامه به این شرح است که فرد ابتدا باید درخواست خود را در فرم مخصوص بنویسد و آن را به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن ارائه نماید . لذا از آن جهت که اصولا تغییر سن در شناسنامه جز در موارد قانونی ممنوع است ، ضمن ارائه درخواست رسیدگی از کمیسیون تغییر سن ، فرد می بایست کلیه اسناد و مدارکی را که احراز کننده مغایرت سن شناسنامه با سن اصلی است را ضمیمه درخواست خود نماید .

به عنوان مثال ، نظریه پزشک مبنی بر مغایرت سن ، استشهادیه محلی یا شهود ، گواهی تولد ، سایر مدارکی که نشان دهنده سن اصلی است را باید ضمیمه درخواست رسیدگی کرد . همچنین ، در شرح خواسته تغییر سن شناسنامه می بایست به دلایل محکمه پسند اشاره نمود ؛ از جمله کوتاهی والدین ، جعل گواهی تولد ، غفلت مامور ثبت احوال برای درج صحیح سن و مسائلی از این قبیل .

پس از اینکه کمیسیون درخواست تغییر سن را مورد بررسی قرار داد ، از فرد درخواست کننده می خواهد که در مهلت تعیین شده در کمیسیون تشخیص سن حاضر شود و اگر فرد در جلسه کمیسیون تشخیص سن حاضر نشده و کمیسیون نتواند طبق مفاد پرونده رای صادر کند ، درخواست خواهان رد می شود . البته کمیسیون تشخیص سن می تواند فرد را به منظور احراز سن واقعی وی به پزشکی قانونی جهت معاینات پزشک ارجاع نماید .

پس از اینکه کمیسیون تشخیص سن رای صادر کند و رای مبنی بر تغییر سن شناسنامه فرد باشد ، این رای از طریق ارائه درخواست کتبی متقاضی ، در اسناد سجلی وی از جمله شناسنامه اعمال می شود و اگر رای مبنی بر تغییر سن صادر نشود ، این رای قطعی بوده و قابل اعتراض نخواهد بود . لازم به ذکر است که درخواست رسیدگی از کمیسیون منوط به پرداخت هزینه رسیدگی برابر تعرفه جاری این خدمت در سازمان ثبت احوال است .

مدارک لازم برای درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن

در قسمت قبل نحوه رسیدگی به درخواست تغییر سن توسط کمیسیون تشخیص سن مورد بررسی قرار گرفت و همانطور که گفته شد ، فرد و تحت شرایطی ولی قهری یا وصی و قیم او می توانند از کمیسیون تشخیص سن درخواست رسیدگی داشته باشند . درخواست رسیدگی با پر کردن فرم درخواست یا تقاضا نامه انجام می شود و منوط به پرداخت هزینه رسیدگی است .

با این وجود ، علاوه بر فرم درخواست رسیدگی ، نیاز است که خواهان مدارکی را نیز جهت رسیدگی به دبیرخانه کمیسیون تشخیص سن مستقر در ثبت احوال ارائه نماید . لذا از جمله مدارک لازم برای درخواست رسیدگی از کمیسیون تشیص سن می توان به موارد زیر اشاره نمود :

تکمیل فرم درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن .

اصل و تصویر شناسنامه خواهان و فتوکپی آن ؛ شناسنامه باید عکسدار باشد .

اصل و تصویر شناسنامه والدین و خواهر و برادرها .

سند ازدواج والدین .

یک قطعه عکس جدید .

اصل و تصویر حکم رشد برای اشخاصی که کمتر از 18 سال دارند و شخصا درخواست رسیدگی دارند .

اصل و تصویر مدارک مربوط به سرپرستی قیم یا وصی برای اشخاصی که تحت سرپرستی هستند .

تصویر فیش واریزی طبق تعرفه سازمان ثبت احوال .

به یاد داشته باشید که کلیه اسناد و مدارکی که در خصوص مغایرت سن شناسنامه با سن اصلی فرد در دسترس است ، می بایست ضمیمه درخواست رسیدگی شوند ؛ از جمله نظریه پزشک معتمد ، استشهادیه محلی و غیره .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون درخواست رسیدگی از کمیسیون تشخیص سن پاسخ دهند .