جعل گواهی ولادت و مجازات آن

بر اساس قانون ، جعل اسناد و اوراقی همچون گواهی ولادت جرم تلقی و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است . مجازات جرم جعل گواهی ولادت ممکن است شامل حبس تعزیری و یا جزای نقدی باشد . مراحل پیگیری جرم جعل گواهی ولادت از طریق شکایت به دادسرا انجام شده و نحوه رسیدگی به جرم جعل گواهی ولادت نیز طبق آیین دادرسی کیفری است .

بر اساس قوانین جاری کشور ، همه نوزادانی که متولد می شوند برای اینکه از حقوق قانونی و اجتماعی برخوردار شوند ، می بایست اسناد سجلی و هویتی مخصوص همچون شناسنامه دریافت نموده باشند . البته گرفتن شناسنامه برای نوزاد ، نیازمند آن است که تولد یا ولادت طفل ، مشخص و معلوم باشد و گواهی ولادت طفل توسط اشخاص ذی صلاح همچون پزشکان صادر شده باشد .

به همین دلیل ، گاها مواردی مشاهده می شود که برای گرفتن شناسنامه نوزادی ، گواهی ولادت برای وی جعل می شود تا به استناد آن ، به صورت غیر قانونی شناسنامه طفل صادر شود . اما خوب است بدانیم که جعل کردن گواهی ولادت نوزادان جرم است و مجازات دارد . به همین مناسبت ، پرداختن به این سوال ضروری است که مراحل پیگیری و نحوه رسیدگی به جرم جعل گواهی ولادت به چه صورت است ؟

برای پاسخ دادن به این سوالات ، ابتدا به توضیح جرم جعل گواهی ولادت و مجازات جعل گواهی ولادت بر اساس قانون می پردازیم و سپس ، مراحل پیگیری جعل گواهی ولادت و نحوه رسیدگی به جرم جعل گواهی ولادت را توضیح خواهیم داد .

جرم جعل گواهی ولادت

قبل از اینکه به توضیح جرم جعل کردن گواهی ولادت یا گواهی تولد بپردازیم ، بهتر است ابتدا در مورد اینکه گواهی ولادت چیست ، توضیحاتی مطرح کنیم . به طور کلی ، گواهی ولادت یا گواهی تولد به سندی گفته می شود که بر اساس آن ، ولادت یا به دنیا آمدن نوزاد گواهی می شود . در زمان های گذشته که وضع حمل بانوان توسط پزشک یا ماما در منزل انجام می شد ، گواهی کردن ولادت طفل به عهده ایشان بود .

اما در حال حاضر ، گواهی ولادت یا تولد طفل معمولا توسط بیمارستان ها صادر می شود و کادر بیمارستان برای اینکه گواهی ولادت صادر نماید ، می بایست اسناد هویتی مربوط به والدین طفل همچون شناسنامه یا کارت ملی آنها را ملاحظه نماید تا گواهی ولادت را صادر نموده و به والدین تحویل بدهند . البته در صورتی که پزشک یا ماما نیز در جریان تولد نوزاد نباشند ، با شهادت سه نفر می توان گواهی ولادت دریافت نمود .

نکته مهمی که در خصوص گواهی ولادت طفل وجود دارد آن است که دریافت گواهی ولادت ، برای صدور شناسنامه نوزادان تاثیر فراوانی دارد و در واقع ، بدون داشتن گواهی ولادت نمی توان اقدام به اخذ شناسنامه برای نوزادان نمود . حتی دریافت گواهی ولادت برای دریافت شناسنامه نوزادان ناشی از عقد موقت نیز الزامی است .

بر همین اساس ، گاهی اشخاصی که شرایط قانونی فرزند خواندگی را ندارند ، با استفاده از اعمال خلاف قانونی همچون جرم مخفی کردن یا دزدیدن نوزاد دیگران ، می خواهند وی را به عنوان فرزند خود قلمداد کنند و به همین خاطر ، اقدام به جعل گواهی ولادت می کنند تا با استفاده از این گواهی ، برای آن نوزاد شناسنامه نیز دریافت کنند .

این در حالی است که بر اساس قانون مجازات اسلامی ، جعل گواهی ولادت نیز همچون جعل سایر اسناد جرم تلقی شده است و حتی اگر شخصی خودش گواهی ولادت را جعل نکرده ولی آن را مورد استفاده قرار بدهد نیز مجرم محسوب و به مجازات قانونی محکوم می شود که مجازات جعل گواهی ولادت و نحوه رسیدگی به آن را در قسمت های بعدی توضیح می دهیم .

لذا به طور خلاصه باید گفت که جعل کردن گواهی تولد نوزاد که باید توسط بیمارستان یا پزشک صادر شود ، جرم است و فرقی هم ندارد که این جرم توسط پزشک و ماما انجام گیرد ، یا توسط افراد عادی یا توسط اشخاص جاعل . به هر حال ، بر اساس ماده 523 قانون مجازات اسلامی جرم جعل اسناد تعریف شده است که جعل گواهی ولادت ، می تواند یکی از مهم ترین مصادیق آن باشد . بر اساس این ماده :

" ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیر رسمی ، خراشیدن ، تراشیدن ، قلم بردن‌، الحاق ، محو ، اثبات ، سیاه کردن ، تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی ، الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر ، به کار بردن مهر دیگری ‌بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب " ، عناصر مادی یا رفتاری جرم جعل هستند .

مجازات جعل گواهی ولادت

همانطور که در قسمت قبل توضیح داده شد ، جعل گواهی ولادت یا جعل گواهی تولد نوزادان مانند جعل سایر اسناد همچون جعل کارت پایان خدمت یا جعل گواهی پزشکی ، بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می شود . اما سوال مهمی که در مورد این جرم وجود دارد آن است که مجازات جعل گواهی ولادت چیست و در صورتی که شخصی اقدام به جعل نمودن گواهی تولد برای نوزاد نماید چه مجازاتی محکوم می شود ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که بر اساس قانون مجازات اسلامی، مانند مجازات جعل گواهی پزشکی، برای جعل گواهی تولد و همچنین استفاده از گواهی تولد جعلی، مجازات پیش بینی شده است . این مجازات ، ممکن است ناظر بر پزشکانی باشد که گواهی ولادت جعلی صادر می کنند و یا اینکه این جرم توسط اشخاصی غیر از پزشکان ارتکاب یافته باشد .

به موجب ماده 536 قانون مجازات اسلامی ، هر کس در اسناد یا نوشته های غیر رسمی همچون گواهی ولادت نوزادان مرتکب جرم جعل و تزویر شود ، یا با علم و اطلاع از جعلی بودن گواهی تولد اقدام به استفاده از آن نماید ، علاوه بر الزام به جبران خسارات وارده ، محکوم به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از سه تا دوازده میلیون ریال محکوم می شود که شبیه مجازات جعل امضا است .

علاوه بر این ، در ماده 2 قانون تخلفات ، جرایم و مجازات های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه نیز مجازات جعل گواهی تولد که توسط پزشک یا ماما انجام می شود نیز حکمی مقرر شده است که بر اساس آن ، اشخاص زیر به مجازات حبس از 91 روز تا یک سال و یا پرداخت جزای نقدی از دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال و یا هر دوی این مجازات ها محکوم می شوند :

اشخاصی که در اعلام ولادت یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهار نظر نمایند ؛

ماما یا پزشکی که در مورد ولادت یا وفات ، گواهی خلاف واقع صادر کند ؛

افرادی که در مورد ولادت یا وفات دیگران شهادت دروغ بدهند و این شهادت دروغ ، در ثبت وقایع ولادت یا وفات دیگری موثر واقع شود .

مراحل پیگیری جعل گواهی ولادت

در قسمت های قبل به توضیح جرم جعل گواهی ولادت ، مجازات جعل گواهی ولادت یا مجازات استفاده از گواهی تولد جعلی پرداخته شد . با این حال ممکن است این سوال مطرح شود که مراحل پیگیری جعل گواهی ولادت چیست ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که مراحل پیگیری جرم جعل گواهی تولد نیز مانند سایر جرایم همچون جعل امضای متوفی نیازمند طرح شکایت بابت جعل گواهی ولادت یا طرح شکایت استفاده از گواهی تولد جعلی می باشد . علاوه بر طرح شکایت کیفری ، پیگیری جعل گواهی تولد به شیوه حقوقی نیز امکان پذیر است . بنابراین شاکی می تواند به شیوه حقوقی و یا کیفری اقدام به پیگیری جرم جعل گواهی ولادت یا جرم استفاده از گواهی ولادت جعلی نماید .

مراحل پیگیری جرم جعل گواهی ولادت به شیوه کیفری به این صورت است که شاکی با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی ، شکواییه ای در خصوص جعل گواهی ولادت تنظیم کرده و گواهی ولادت جعلی را نیز ضمیمه شکواییه می کند . سپس دادسرا به این جرم رسیدگی مقدماتی انجام می دهد و در صورتی که جرم محرز شود ، جاعل به مجازات جعل گواهی ولادت محکوم می شود .

مراحل پیگیری جرم جعل گواهی ولادت به شیوه حقوقی به این صورت است که دادخواست ابطال گواهی ولادت جعلی به دادگاه حقوقی ارائه می شود و دادگاه در صورتی که جعلی بودن گواهی ولادت را احراز نماید اقدام به ابطال سند ولادت جعلی می نماید و اگر در دعوایی علیه دیگری ( مثلا در دعوای فرزند خواندگی ) گواهی تولد جعلی اقامه شده باشد ، این گواهی اعتبار و ارزش خود را از دست خواهد داد و دیگر قابل استناد نمی باشد .

نحوه رسیدگی به جعل گواهی ولادت

جعل گواهی ولادت عنوان مجرمانه مستقلی است معمولا به نیت استفاده از مزایای غیر قانونی همچون گرفتن شناسنامه و یا با هدف گرفتن سرپرستی نوزاد دیگران انجام می شود و به همین منظور ، اشخاصی که از این موضوع متضرر می شوند می توانند به عنوان شاکی ، از جاعل یا پزشکی که گواهی تولد جعلی یا صوری صادر کرده است ، شکایت کنند .

همچنین اگر گواهی تولد جعلی برای دریافت شناسنامه به ادارات ثبت احوال ارائه شود و کارشناسان متوجه جعل شدن گواهی ولادت شوند ، می توانند به جرم استفاده از سند گواهی ولادت جعلی علیه افراد شکایت کنند که این شکایت به صورت کیفری در دادگاه و دادسرای صالح برای رسیدگی به جرم جعل مورد رسیدگی قرار می گیرد .

در اولین مرحله از رسیدگی به جعل گواهی ولادت ، مقامات دادسرا اقدام به انجام تحقیقات مقدماتی در مورد گواهی تولد جعلی نموده و آن را توسط کارشناسان جعل اسناد مورد بررسی قرار می دهند و یا اینکه صدور گواهی ولادت جعلی را از بیمارستان یا پزشک استعلام می نمایند و در صورتی که مشخص شود گواهی ولادت جعلی است ، پرونده را با صدور کیفرخواست برای دادگاه کیفری ارسال می کنند .

سپس ، رسیدگی به جعل گواهی ولادت توسط قاضی دادگاه کیفری پیگیری می شود و مجددا ممکن است با حضور طرفین و استماع دفاعیات آنان ، انجام تحقیقات و یا کارشناسی های لازم در مورد گواهی ولادت جعلی ، قاضی جرم جعل گواهی ولادت را محرز دانسته و حکم به مجازات جاعل یا جاعلان به خاطر جعل گواهی تولد صادر کند و اگر هم جعلی نبودن گواهی ولادت محرز شد ، حکم به برائت متهمان صادر می کند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جعل گواهی ولادت و مجازات آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جعل گواهی ولادت و مجازات آن پاسخ دهند .