شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری

کسانی که قصد دارند در دعاوی کیفری اقدام به میانجیگری نمایند ابتدا باید پروانه میانجیگری دریافت کنند . شرایط دریافت پروانه میانجیگری در آیین نامه میانجیگری مشخص شده است که از جمله شرایط لازم برای صدور پروانه میانجیگری برای افراد می توان به تابعیت ایران ، وثاقت میانجیگر ، داشتن 25 سال تمام و فقدان محکومیت کیفری موثر اشاره نمود .

بر اساس قانون دادگاه های دادگستری مرجع عام رسیدگی به تظلمات و شکایات هستند و همه افراد حق دارند که در این دادگاه ها اقامه دعوا نمایند ؛ لکن در قانون آیین دادرسی کیفری شرایطی پیش بینی شده است که بر اساس آن ، شاکی و متهم می توانند به جای مراجعه به دادگاه های کیفری برای حل و فصل دعاوی کیفری ، از طریق میانجیگری دعاوی خود را حل و فصل نمایند .

در همین راستا ، قوه قضاییه و هیات دولت آیین نامه ای تحت عنوان آیین نامه میانجیگری تدوین نموده اند که بر اساس آن ، اشخاص و موسساتی که پروانه میانجیگری دریافت کرده اند می توانند در مورد برخی جرایم به میانجیگری پرداخته و اختلافات میان شاکی و متهم را حل و فصل نمایند . اما سوالی که ممکن است مطرح شود آن است  که اشخاص و موسسات چگونه می توانند پروانه میانجیگری اخذ نمایند و شرایط صدور و دریافت این پروانه به چه صورت است ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا به توضیح اینکه پروانه میانجیگری چیست می پردازیم و پس از ارائه توضیحاتی در مورد آیین نامه میانجیگری ، شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری و همچنین نحوه صدور و دریافت پروانه میانجیگری را توضیح خواهیم داد .

پروانه میانجیگری چیست

برای توضیح این سوال که پروانه میانجیگری چیست ، ابتدا باید توضیحاتی در مورد میانجیگری ارائه شود . به این شرح که کار دادگاه های کیفری معمولا بسیار سنگین است و از طرفی ممکن است دعاوی کیفری که میان برخی از اشخاص مطرح می شود ، تا اندازه ای سبک بوده و بهتر آن باشد که در یک محیط امن و آرام میان طرفین و بدون دخالت قاضی دادگاه مورد حل و فصل قرار گیرد و در خصوص آن توافق شود .

به همین خاطر در ماده 82 قانون آیین دادرسی کیفری یک فرایند حقوقی سه جانبه متشکل از شاکی ، متهم و شخص ثالث مورد پیش بینی قرار گرفته است که به این شخص ثالث ، میانجی گر گفته می شود و این فرایند تحت عنوان میانجیگری شناخته می شود . البته میانجی گری در مورد هر جرمی نیست ؛ بلکه صرفا جرایم سبک یعنی جرایم و مجازات های تعزیری درجه شش ، هفت و هشت را شامل می شود که مجازات آنها قابل تعلیق است .

در این شرایط ، مقام قضایی می تواند برای حصول سازش میان طرفین ، موضوع را با توافق آنها به شورای حل اختلاف یا هر شخص یا موسسه دیگری که برای میانجیگری تعیین شده است ارسال نماید . لذا شورای حل اختلاف نیز می تواند اقدام به میانجیگری نماید . اما در مفهوم خاص ، میانجیگری و میانجیگر را شامل افرادی می دانیم که پروانه میانجیگری دریافت نموده و به صورت تخصصی به این امر می پردازند .

لذا در پاسخ به این سوال که پروانه میانجیگری چیست ، باید بگوییم که تمامی اشخاصی که قصد دارند در این خصوص اقدام به فعالیت نموده و در امور کیفری میانجیگری نمایند ، ابتدا باید پروانه میانجیگری دریافت کنند . دریافت و صدور پروانه میانجیگری در حال حاضر از طریق ثبت نام و شرکت در آزمون و طی کردن دوره های تخصصی است که به این منظور تدارک دیده شده است . در قسمت های بعدی در مورد آیین نامه میانجیگری و شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری توضیح خواهیم داد .

آیین نامه میانجیگری چیست

همانطور که گفته شد ، در ضمن مواد 82 ، 83 و 84 قانون آیین دادرسی کیفری ، ترتیبات مربوط به میانجیگری در دعاوی کیفری مورد پیش بینی قرار گرفته است . در ضمن ماده 84 قانون آیین دادرسی کیفری اشاره شده است که ترتیب انجام میانجیگری و شرایط شخص یا اشخاصی که برای میانجیگری انتخاب می شوند ، به موجب آیین نامه میانجیگری است که ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون ، توسط وزیر دادگستری تهیه می شود و پس از تایید رییس قوه قضاییه ، به تصویب هیات وزیران می رسد .

در همین راستا و به منظور اجرایی نمودن این ماده قانونی ، آیین نامه میانجیگری در دعاوی کیفری در سال 1395 به تصویب هیات وزیران رسیده است که بر اساس این آیین نامه ، جنبه های مختلف میانجی گری در امور کیفری و شرایط دریافت پروانه میانجیگری توسط اشخاص و موسسات میانجیگری و شرایط صدور پروانه میانجیگری در قالب 34 ماده مورد اشاره قرار گرفته است .

عمده مطالبی که در آیین نامه میانجیگری در امور کیفری بحث شده است در مورد مفهوم میانجیگری ، نحوه میانجیگری در امور کیفری ، احراز صلاحیت در میانجی گری ، وظایف میانجیگران ، پرداخت هزینه های میانجیگری و مواردی از این قبیل است . اما آنچه که در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم ، شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری توسط افراد بر اساس این آیین نامه است که در ادامه بررسی می شود .

شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری

همانطور که اشاره شد ، همانند پروانه داوری که در شیوه نامه مرکز توسعه حل اختلاف، شرایط و نحوه دریافت آن تعیین شده، شرایط مربوط به دریافت پروانه میانجیگری نیز در آیین نامه میانجی گری در امور کیفری مورد بحث قرار گرفته است . اما اشخاصی که قصد دارند در این حوزه مشغول به کار شوند و در دعاوی کیفری میانجیگری نمایند ، این سوال را مطرح می کنند که شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری چیست ؟ به عبارت دیگر در چه شرایطی اشخاص می توانند پروانه میانجیگری دریافت نمایند ؟ در مواد 7 و 10 آیین نامه میانجی گری شرایط احراز میانجیگری توسط اشخاص مشخص شده است .

بر اساس ماده 7 این آیین نامه ، " میانجی ‏‌گر می‌‏تواند از میان معتمدان محلی یا دانش ‏آموختگان رشته‏ های مختلف با اولویت مددکاری اجتماعی ، علوم تربیتی ، روانشناسی ، جامعه‏ شناسی ، حقوق و فقه و مبانی حقوق انتخاب شود " . همچنین به موجب ماده 10 این آیین نامه ، میانجی گر ها باید از میان کسانی انتخاب شوند که دارای شرایط زیر باشند : وثاقت ؛ تابعیت جمهوری اسلامی ایران برای میانجی ‏‌گری در مورد اتباع ایرانی ؛ فقدان سابقه محکومیت مؤثر کیفری و حداقل 25 سال تمام شمسی .

همچنین علاوه بر امکان دریافت پروانه میانجیگری برای افراد ، در این آیین نامه شرایط تاسیس موسسات میانجیگری نیز ذکر شده است . بر اساس بند ت ماده 1 این آیین نامه ، موسسه میانجی گر به موسسه هایی گفته می شود که طبق قوانین و مقررات حاکم بر موسسات غیر تجاری به منظور میانجی گری تاسیس می گردد یا سایر موسسات که در چارچوب اساسنامه مربوط ، صلاحیت لازم جهت میانجی گری را دارند و به تشخیص مقام قضایی ارجاع دهنده برای این منظور تعیین می شوند .

شرایط صدور پروانه میانجی گری برای موسسات نیز بر اساس ماده 11 این آیین نامه تعیین شده است که بر اساس آن ، موسسات میانجی گری باید : " با رعایت مقررات قانونی ثبت شده باشند ، میانجیگری در زمره موضوع فعالیت های آن موسسه باشد ؛ موسس یا موسسان آن و میانجی گرها دارای شرایط مقرر در ماده 10 این آیین نامه باشند " .

علاوه بر این ، مؤسس یا مؤسسان و افراد شاغل در مؤسسه که به امر میانجی ‏‌گری می ‌‏پردازند باید دارای مدرک معتبر در یکی از رشته‌‏ های مددکاری اجتماعی ، علوم تربیتی ، روان شناسی ، جامعه شناسی ، حقوق و فقه و مبانی حقوق باشند . البته کارکنان شاغل در قوه قضاییه اعم از قضایی و اداری و همچنین ضابطان دادگستری نمی توانند میانجی گر و یا متقاضی ایجاد موسسه میانجیگری شوند .

نحوه صدور و دریافت پروانه میانجیگری

اشتغال به میانجیگری نیز مانند سایر مشاغل همچون وکیل پایه یک دادگستری نیازمند احراز شرایط و طی کردن دوره های تخصصی مربوطه می باشد . لذا اشخاصی که قصد دارند در این حوزه فعالیت کنند این سوال را مطرح می کنند که نحوه صدور و دریافت پروانه میانجیگری چگونه است و در صورتی که شرایط لازم برای دریافت پروانه میانجیگری را داشته باشیم باید چه اقداماتی انجام دهیم ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که فرایند صدور و دریافت پروانه میانجیگری امری نسبتا جدید است که از سال 1395 با تدوین آیین نامه ماده 84 قانون آیین دادرسی کیفری آغاز شده است . در همین راستا فراخوانی عمومی منتشر شد که افرادی که حایز شرایط دریافت پروانه میانجیگری بودند ، اقدام به ثبت نام در این فراخوان نمایند .

سپس از میان افرادی که ثبت نام انجام داده بودند ، تعدادی از آنها بر اساس شرایط اعلام شده انتخاب و از میان آنها فرایند مصاحبه و گزینش انجام شد . برخی از امتیازاتی که برای گزینش افراد مد نظر قرار گرفته عبارت است از سابقه خدمت در مشاغلی همچون وکالت یا مشاوره حقوقی ، تدریس در مراکز آموزشی ، مشاوره تربیتی و روانشناسی ، عضویت در شوراهای حل اختلاف ، ائمه جماعت و ... .

همچنین امتیازات مدارک تحصیلی دکتری ، کارشناسی ارشد یا کارشناسی نیز به تفکیک مشخص شده و سهم امتیاز ایثارگری برای جانبازان ، آزادگان ، رزمندگان و خانواده های شهدا به تفکیک در اطلاعیه ثبت نام مشخص شده بود که بر این اساس ، متقاضیان امتیاز بندی شدند .

پس از آن ، آموزش متقاضیان دریافت پروانه میانجیگری آغاز شد و مطالب مورد نیاز به آنها آموزش داده شد که این آموزش به شیوه مجازی صورت پذیرفت و به دانش آموختگان حقوق ، مهارت های حرفه ای در مذاکره آموزش داده شد و به دانش آموختگان سایر رشته ها نیز اطلاعات حقوقی آموزش داده شد و سپس از شرکت کنندگان در این مرحله ، آزمونی گرفته شد و نتایج آزمون نیز به صورت نهایی اعلام و پذیرفته شدگان دریافت مدرک میانجیگری مشخص شدند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط صدور و دریافت پروانه میانجیگری پاسخ دهند .