سوالات قاضی در جلسه تمکین

سوالات قاضی در جلسه تمکین بیشتر ناظر بر چرایی عدم تمکین می باشد. به همین دلیل نحوه پاسخ صحیح به سوالات قاضی در جلسه تمکین آن است که به ارائه دلایل موجه، عدم تمکین زن پرداخته شود. برای توجیه عدم تمکین، این که در دادگاه تمکین چه بگوییم که نظر قاضی جلب شود اهمیت بسیار زیادی دارد.

عقد نکاح یا ازدواج به لحاظ شرعی و قانونی زوجین را در یک وضعیت حقوقی قرار داده که در قبال هم وظایفی را به عهده گیرند و با هم حسن معاشرت داشته باشند. این تکالیف که معمولا دو طرفه هستند، در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده تبیین شده اند. به عنوان نمونه مرد موظف به تامین معیشت همسر خود می باشد و در مقابل، زن نیز موظف به تمکین از شوهر خود شده است.

گاهی ایفای این تکالیف دچار چالش های جدی می شود و بنا به دلایلی موجه یا غیر موجه، زن وظیفه خود را انجام نداده و مرد با اعتراض به این امر در دادگاه، دعوای الزام به تمکین مطرح می کند. حال سوالی که ممکن است مطرح شود آن است که در جلسه دادگاه در خصوص تمکین، قاضی چه سوالاتی را مطرح می کند و نحوه پاسخ به این سوالات به چه صورت است؟

برای پرداختن به این موضوع، در ادامه این مقاله ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که سوالات قاضی در جلسه تمکین شامل چه مواردی است؟ و در دادگاه عدم تمکین چه بگوییم؟ سپس به بیان این مطالب می پردازیم که دادگاه تمکین چند جلسه است و نکات مربوط به پاسخ به سوالات قاضی در جلسه تمکین چیست. مطالعه مقاله پیش رو به علاقه مندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سوالات قاضی در جلسه تمکین و پاسخ به پرسش در دادگاه تمکین چه بگوییم توصیه می گردد.

سوالات قاضی در جلسه تمکین

قبل از پرداختن به این مطلب که سوالات قاضی در جلسه تمکین شامل چه مواردی است، بهتر است در مورد تمکین و انواع آن توضیح دهیم. بر اساس قانون، تمکین زن از شوهر به دو نوع تمکین عام و تمکین خاص است و انجام این دو نوع تمکین، در شرایط عادی بر زن الزامی است.

تمکین خاص ناظر بر ایفای وظایف زناشویی میان زن و مرد بوده و در مقابل، تمکین عام ناظر بر نقش همسری در زندگی مشترک و پذیرش این مطلب که ریاست خانواده از خصایص شوهر است و زن مکلف به تبعیت از همسر خود در امور کلی زندگی مشترک است.

حال اگر زن به دلایلی از ایفای وظایف خود در قبال شوهر امتناع کند، مرد می تواند در دادگاه خانواده دعوای الزام به تمکین زن را مطرح نماید. هر چند در بسیاری از موارد، دعوای الزام به تمکین در لابلای سایر دعاوی و مشاجرات خانوادگی مطرح می شود و در واقع برای استفاده از مزایای قانونی اثبات عدم تمکین زن، یعنی عدم پرداخت نفقه، اقامه می شود، اما هستند آقایانی که واقعا تمایل به زندگی با همسر خود داشته و می خواهند از این طریق، همسر را به زندگی مشترک دعوت نمایند.

به همین خاطر وقتی طرفین در دادگاه خانواده حاضر می شوند، قاضی برای اطلاع از جوانب امر، سوالاتی را از طرفین مطرح می کند که همچون سوالات قاضی در دادگاه طلاق، پاسخ به این سوالات، نقش مهمی در رای صادره از دادگاه دارد. به عنوان مثال، قاضی ممکن است از خانم سوال کند آیا ادعای همسر شما مبنی بر عدم تمکین صحت دارد؟ آیا شما از همسر خود تمکین می کنید؟ آیا ترک منزل از طرف شما صورت گرفته است یا آقا بنا به دلایلی زمینه عدم تمکین را فراهم نموده است؟

اگر زن بگوید که از همسر خود تمکین نمی کند یا اینکه مرد شهودی برای اثبات عدم تمکین زن ارائه داده باشد، این بار ممکن است قاضی از خانم بپرسد که دلایل شما برای عدم تمکین از همسرتان چیست و چه موضوعی سبب شده است تمکین نکنید؟ اینجا معمولا خانم ها به یکی از دلایل موجه عدم تمکین زن استناد می کنند.

پس از این، ممکن است قاضی با توجه به دلایل عدم تمکین زن، همچون سوالات قاضی در دادگاه نفقه یا سوالات قاضی در دادگاه مهریه، از شوهر نیز سوالاتی مطرح کند؛ مثلا با توجه به ارتباط تمکین با نفقه قاضی بپرسد که آیا شما به همسر خود نفقه پرداخت کرده اید؟ آیا منزل مسکونی متناسب با عرف برای همسر فراهم کرده اید؟ آیا همسر خود را کتک زده و به این طریق زمینه عدم تمکین ایشان را فراهم کرده اید؟ 

بنابراین سوالات قاضی در جلسه تمکین، حول محور موضوعاتی است که طرفین اعم از زن یا شوهر به آنها استناد کرده اند و در خصوص هر پرونده ممکن است متفاوت باشد. لذا لازم است زوجین که با اطلاع از جنبه های حقوقی مختلف در مورد تمکین زن در جلسه دادگاه الزام به تمکین حاضر شوند.

در دادگاه تمکین چه بگوییم

در قسمت قبل برخی از مهم ترین سوالات قاضی در جلسه تمکین را ذکر کردیم. اما گاهی این سوال مطرح می شود که نحوه پاسخ صحیح به سوالات قاضی در جلسه تمکین چگونه است؟ به عبارت دیگر ممکن است خانم ها این سوال را بپرسند که سوالات قاضی در جلسه تمکین را چطور پاسخ دهیم که محکوم نشویم و آقایان نیز این سوال را مطرح نمایند که در دادگاه تمکین چه بگوییم که حکم الزام به تمکین بگیریم؟ یا این که چند بار میتوان دادخواست تمکین داد؟

ابتدا به ساکن باید گفت که حتی اگر هم حکم الزام به تمکین توسط قاضی صادر شود، این حکم به زور قابل اجرا نیست و اصلا نمی توان زوجه را الزام کرد که در یک منزل مشترک با همسر زندگی کرده و از وی تمکین خاص داشته باشد؛ لکن آثار عدم تمکین زن این است که حق مطالبه نفقه از بین رفته و مرد می تواند از دادگاه درخواست اجازه ازدواج مجدد نماید.

در مورد نحوه پاسخ صحیح به سوالات قاضی در جلسه تمکین باید گفت که مردی که مدعی عدم تمکین همسر است، باید این امر را در دادگاه اثبات کند و اگر نتواند با ارائه ادله ای عدم تمکین زن را ثابت کند، دعوای او رد می شود. اما در صورتی که عدم تمکین زن با اقرار خود زن در جلسه دادگاه، یا شهادت شهود یا مطالب دیگری اثبات شد، زن باید در پاسخ به سوالات قاضی مبنی بر چرایی عدم تمکین، یه یکی از موارد عذر موجه عدم تمکین زن استناد کند.

این عذر موجه عدم تمکین، ممکن است شامل مواردی همچون سو رفتار یا سو معاشرت مرد و آسیب رساندن به زن، ضرر مالی یا شرافتی برای زن، اعتیاد مضر شوهر به الکل یا مواد مخدر، استفاده از حق حبس زن در عقد نکاح، استناد به شروط ضمن عقد نکاح مبنی وجود حق تعیین مسکن یا حق مسافرت، یا وجود یکی از بیماری های مقاربتی در مرد باشد که تمکین خاص را ناممکن می سازد.

در مقابل، مرد برای اثبات عدم تمکین همسر خود باید اثبات نماید که زن بدون هیچ گونه دلیل موجهی از تمکین خودداری می کند. مثلا علی رغم پرداخت نفقه، فراهم کردن امکانات زندگی مشترک و حسن معاشرت، زن بدون هیچ مانعی از تمکین امتناع می کنند. لذا نحوه پاسخ صحیح به سوالات قاضی در جلسه تمکین از جانب مرد باید به این صورت باشد که دلایل ناموجه زن برای عدم تمکین را به چالش کشیده و اثبات نماید که عدم تمکین بدون دلیل شرعی و قانونی بوده است و زن به اظهارنامه تمکین پاسخی نداده است.

دادگاه تمکین چند جلسه است

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص سوالات قاضی در جلسه الزام به تمکین و رسیدگی به تمکین در دادگاه در این بخش قصد داریم به این پرسش که دادگاه تمکین چند جلسه است؟ پاسخ دهیم. در پاسخ به این پرسش بهتر است بگوییم که تعداد جلسات رسیدگی به یک پرونده حقوقی قابل تشخیص نمی باشد، یعنی به این صورت نیست که تعداد جلسات از قبل تعیین شده باشد.

با توجه به موضوع دعوا در پرونده الزام به تمکین، قاضی با عنایت به مدارک و مستندات ارائه شده توسط طرفین و همچنین اظهارات ایشان معمولا طی دو جلسه رسیدگی می نماید، اما این بدان معنا نیست که در تمام پرونده های تمکین بدین شکل است. در یک پرونده که پیچیدگی خاصی ندارد ممکن است حتی طی یک جلسه حکم نهایی صادر شود، در حقیقت بهتر است بگوییم تعداد جلسات دادگاه به پیچیدگی پرونده بستگی دارد.

اگر تمام محتویات پرونده واضح و روشن باشد سریعا منتهی به صدور رای می شود و در غیر این صورت مادامی که قاضی به علم نرسیده است پرونده طولانی شده و رای صادر نمی شود.

اگر زوجه در دادگاه تمکین حاضر نشود

یکی از مهمترین مسائل در رابطه با بحث تمکین شرکت در جلسه رسیدگی و ارائه دلایل و مستندات می باشد. اگر زوجه در دادگاه تمکین حاضر نشود، فرصت بیان اظهارات و ارائه دلایل و مدارک خود را برای توجیه عدم تمکین، از دست می دهد. زوجه یا وکیل وی باید در جلسه رسیدگی شرکت کرده و علت عدم تمکین را مطرح نماید؛ چراکه ممکن است عدم تمکین زوجه ناشی از یک سبب قانونی باشد.

عدم حضور زوجه در دادگاه تمکین عموما به ضرر اوست و همین موضوع احتمال صدور رای به ضرر وی را افزایش می دهد، چراکه قاضی با بررسی پرونده متوجه می شود که ابلاغیه برای زوجه ارسال شده ولی زوجه بدون توجه به موضوع ابلاغیه از شرکت در جلسه رسیدگی خودداری نموده است؛ برخی قضات همین موضوع را هم اماره ای برای صدور حکم عدم تمکین می دانند.

ممکن است عدم تمکین زن، به دلیل استفاده وی از حق حبس و یا بیم خطر جانی از ادامه زندگی مشترک باشد؛ در هر دو مورد مذکور عدم تمکین زوجه دارای علت موجه قانونی است؛ ولی چنانچه زن در جلسه دادگاه تمکین حاضر نشود و اظهارات خود را بیان نکند نه تنها حکم به ضرر وی صادر می شود بلکه حق نفقه وی نیز ساقط می گردد.

نکات مربوط به پاسخ به سوالات قاضی در دادگاه عدم تمکین

در قسمت های قبل، نحوه پاسخ صحیح به سوالات قاضی در جلسه تمکین را توضیح دادیم. با این وجود حین مراجعه به دادگاه برای پاسخ به سوالات قاضی در جلسه تمکین برخی از نکات قانونی باید رعایت شوند که در این قسمت به مهم ترین نکات مربوط به پاسخ به سوالات قاضی در دادگاه عدم تمکین اشاره می کنیم.

در زمان حاضر شدن در جلسه دادگاه صالح دعوای الزام به تمکین، آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید و از پاسخ های شتاب زده و نسنجیده به سوالات قاضی خودداری نمایید و سایر مشکلات خانوادگی خود را در دادگاه برای قاضی بازگویی نکنید. این مسئله در ذهن قاضی در خصوص حکم صادره تاثیر فراوانی دارد.

مثلا اگر مرد با پرخاشگری بخواهد زن را مجبور به زندگی نامطلوبی کند و به او بگوید که تو مجبوری تمکین کنی، این موضوع ممکن است خشونت مرد را برای قاضی اثبات کند و اگر ثابت شود خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی برای زن وجود دارد حکم تمکین صادر نمی کند؛ پس بهتر است به صورت مستدل و قانونی از خود دفاع نمایید.

اگر زن از همسر خود به صورت موقتی تمکین نکرده است، بهتر است اقرار به عدم تمکین نکند و خود را مشتاق به زندگی مشترک نشان دهد؛ به خصوص در زمانی که دلیل موجهی برای عدم تمکین ندارد. بنابراین اگر زن اقرار به عدم تمکین نکند، مرد باید با مستنداتی همچون شهادت شهود عدم تمکین زن را ثابت کند.

در صورت اثبات عدم تمکین زن، بهتر است زن از ارائه دلایل ناموجه برای عدم تمکین به دادگاه خودداری کند؛ چرا که اگر زن در پاسخ به سوالات قاضی در خصوص تمکین به دلایلی غیر موجه اشاره کند، بی شک قاضی حکم الزام به تمکین صادر می کند؛ مانند اینکه زن بگوید دلم نمی خواهد تمکین کنم. به ایشان علاقه ای ندارم . دخالت های خانواده ایشان مانع تمکین می شود. ایشان برای من طلا یا وسایل گران قیمت خریداری نمی کند و مسائلی از این قبیل.

در صورتی که آقایان دلایل شواهد یا مستنداتی برای عدم تمکین دارند بهتر است آن را به دادگاه ارائه دهند و در مقابل، زنان نیز مستندات مربوط به عدم تمکین با دلایل موجه همچون تعویض قفل درب منزل توسط شوهر را به دادگاه ارائه نماید. این مستندات می تواند شامل شهادت شهود، رسید پرداخت نفقه، نظریه پزشک قانونی در مورد بیماری مرد، نظریه کلانتری محل برای سوء معاشرت یا کتک زدن زن و ... . باشد که هر یک از این موارد در صدور حکم تاثیر بسزایی دارد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص سوالات قاضی در جلسه تمکین در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون سوالات قاضی در جلسه تمکین پاسخ دهند.