حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه

حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه را می توان از دو بعد شرعی و قانونی مورد توجه قرار داد. به این معنا که هر چند خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه به لحاظ شرعی معتبر است، خواندن صیغه طلاق بدون رای دادگاه و ثبت طلاق در محضر خانه، طبق قانون حمایت خانواده جرم انگاری شده و برای آن مجازات پیش بینی شده است.

خواندن صیغه طلاق که باعث می شود رابطه زوجیت میان زن و مردی به پایان برسد، یک موضوع کاملا شرعی است که صحت آن به عوامل متعددی بستگی دارد. از جمله شرایط لازم برای صحت صیغه طلاق آن است که مرد به عنوان کسی که همسر را طلاق می دهد قصد واقعی برای طلاق دادن داشته باشد و جاری شدن صیغه طلاق با حضور دو مرد عادل باشد و سایر مسائلی که برای صحت صیغه طلاق در شرع و قانون پیش بینی شده است.

در همین راستا این سوال مطرح می شود که آیا حکم و رای دادگاه و اجازه ای که دادگاه صادر می کند نیز یکی از شرایط لازم برای صحت صیغه طلاق است؟ در صورتی که صیغه طلاق بدون اجازه و صدور رای دادگاه خوانده شده باشد، این موضوع به لحاظ شرعی و همچنین از منظر قانونی چه آثار و پیامدهایی را به همراه خواهد داشت و احیانا مجازات قانونی آن چیست؟

برای پاسخ دادن به سوال فوق، ابتدا حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه را توضیح خواهیم داد و سپس به تفکیک این موضوعات را بررسی می کنیم: حکم خواندن صیغه طلاق توافقی بدون حکم دادگاه، حکم خواندن صیغه طلاق از طرف مرد بدون حکم دادگاه و حکم خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون حکم دادگاه چیست؟ آیا زن میتواند صیغه طلاق بخواند؟ طلاق توافقی در محضر بدون دادگاه چگونه است. برای اشنایی بیشتر با ما همراه باشید.

حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه

برای پاسخ دادن به این سوال که حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه چیست و چه مجازاتی دارد، باید موضوع را از دو منظر شرعی و قانونی مد نظر قرار داده و با استفاده از این تفکیک، به این سوال پاسخ دهیم. از منظر شرعی برای اینکه طلاق به صورت صحیح واقع شود، می بایست از طریق ادای الفاظ صیغه طلاق شرعی و در حضور دو نفر شاهد طلاق (دو مرد عادل) واقع شده باشد.

صیغه طلاق باید با استفاده از الفاظ مخصوص بوده (که معمولا از طریق وکالت به سر دفتر طلاق انجام می شود) و همچنین مرد باید قاصد و مختار در طلاق دادن همسر خود باشد و طلاق از روی اجبار و اکراه صحیح نیست. همچنین، زن در زمان جاری شدن صیغه طلاق در زمان عادت ماهیانه نبوده باشد.

بنابراین همانطور که مشاهده می شود، حکم دادگاه و یا قاضی دادگاه شرط صحت صیغه طلاق به لحاظ شرعی نمی باشد. به همین دلیل، اگر صیغه طلاق بدون اخذ رای دادگاه میان دو نفر جاری شده باشد و شرایط لازم برای صحت صیغه طلاق نیز وجود داشته باشد، آثار شرعی آن یعنی پایان یافتن زوجیت میان زن و شوهر را به همراه خواهد داشت و در واقع زن و شوهر با خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه به هم نامحرم می شوند.

با این وجود، پاسخ دادن به این سوال به لحاظ قانونی و حقوقی اندکی متفاوت است؛ چرا که به لحاظ قانونی نمی توان بدون گرفتن حکم دادگاه یا گواهی عدم امکان سازش، صیغه طلاق را جاری نمود. در صورتی که مردی بخواهد بدون اجازه دادگاه اقدام به طلاق دادن همسر خود نماید، سر دفتر ثبت ازدواج و طلاق از ثبت چنین طلاقی خودداری می کند؛ چرا که در صورت ثبت طلاق بدون رای دادگاه مرتکب جرم شده است.

اگر مردی اقدام به جاری نمودن صیغه طلاق بدون ثبت آن در دفاتر ازدواج و طلاق نموده باشد، مرتکب جرمی شده است که مجازات آن طبق قانون حمایت خانواده بیان شده است که بر اساس آن، اگر مردی بدون ثبت در دفاتر ازدواج و طلاق که لازمه آن گرفتن حکم دادگاه است، اقدام به خواندن صیغه طلاق نماید، علاوه بر اینکه ملزم به ثبت طلاق می شود، به جزای نقدی و یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه محکوم می شود .

حکم خواندن صیغه طلاق توافقی بدون حکم دادگاه

طلاق توافقی به طلاقی گفته می شود که هر دوی زوجین در خصوص جدا شدن و طلاق هم نظر و هم عقیده باشند و بخواهند با انجام توافقات کامل در خصوص زندگی مشترک، از جمله مهریه، نفقه زن، حضانت فرزندان و مسائلی از این قبیل، اقدام به طلاق نمایند.

با این وجود، توافقی بودن طلاق و اتفاق نظر زوجین مبنی بر انجام طلاق سبب نمی شود که بتوانند به لحاظ قانونی بدون مراجعه به دادگاه از هم جدا شوند. بلکه بر اساس قانون حمایت خانواده، در صورتی که طلاق از نوع طلاق توافقی باشد، زن و شوهر باز هم باید صورتجلسه طلاق توافقی خود را امضا کرده و ضمن ارائه دادخواست طلاق، از دادگاه رای مبنی بر اجازه طلاق بگیرند.

در چنین شرایطی است که دادگاه به توافقات طرفین رسیدگی کرده و پس از انجام تشریفاتی همچون مشاوره در طلاق توافقی و گرفتن گواهی عدم بارداری زن، در مدت نسبتا کوتاهی اجازه طلاق را در قالب گواهی عدم امکان سازش صادر می کند که این گواهی عدم سازش باید برای ثبت طلاق در محضر، به مدت سه ماه ارائه شود و سر دفتر صرفا با مشاهده این گواهی در همان بازه سه ماهه می تواند اقدام به ثبت طلاق نماید.

بنابراین در پاسخ به این سوال که حکم خواندن صیغه طلاق توافقی بدون حکم دادگاه چیست، باید بگوییم هر چند جاری شدن صیغه طلاق توافقی به لحاظ شرعی نیازمند گرفتن حکم دادگاه نیست، با این حال قانونگذار برای حفظ نظم اجتماعی وجود آن را لازم دانسته و در صورتی که زن و مردی بدون گرفتن گواهی عدم سازش اقدام به خواندن صیغه طلاق کنند و آن را در دفترخانه ثبت نکنند، مرد مجرم تلقی می شود و ممکن است به مجازات مندرج در ماده 49 قانون حمایت خانواده محکوم شود.

حکم خواندن صیغه طلاق از طرف مرد بدون حکم دادگاه

در خصوص حکم خواندن صیغه طلاق از طرف مرد بدون حکم دادگاه باید بگوییم در گذشته برای اینکه مردی همسر خود را طلاق بدهد، نیازی به گرفتن حکم دادگاه نداشت و در واقع، هر زمانی که اراده می کرد می توانست همسر خود را البته با لحاظ تشریفات فقهی و شرعی، مطلقه نماید؛ چرا که اصولا بر اساس قانون حق طلاق با مرد است و برای استفاده از این حق قانونی الزامی به طی تشریفاتی همچون اخذ حکم یا رای دادگاه نمی باشد.

با این حال، اعطای حق طلاق بدون قید و شرط برای مردان، از آن جهت که در مواردی منجر به سو استفاده از حق و طلاق دادن زن بدون دلیل می شد و  حقوق مالی زنان بعد از طلاق را نیز تحت الشعاع قرار می داد، در قانون، مراجعه به دادگاه و دریافت اجازه برای طلاق دادن زن، الزامی تلقی شد و در حال حاضر، مردان به لحاظ قانونی نمی توانند بدون گرفتن حکم و رای دادگاه اقدام به طلاق دادن همسر خود نمایند و طلاق از طرف مرد نیز نیازمند گرفتن گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده می باشد که در این گواهی عدم سازش، پرداخت حقوق مالی به زن بعد از طلاق مورد حکم قرار می گیرد.

بنابراین، اگر مردی بدون گرفتن گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده همسر خود را طلاق بدهد، مرتکب جرم شده و قابل مجازات است. علاوه بر گرفتن گواهی عدم سازش، مرد باید این گواهی را در طول مدت سه ماه به دفترخانه ازدواج و طلاق نیز ارائه نماید و طلاق را ثبت کند؛ در غیر این صورت باز هم مجرم تلقی می شود؛ هر چند که صیغه طلاق خوانده شده از لحاظ شرعی صحیح است و به رابطه زوجیت میان زن و مرد پایان می دهد.

حکم خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون حکم دادگاه

بر خلاف اینکه مرد هر زمانی اراده می کرد می توانست همسر خود را طلاق بدهد، طلاق از طرف زن تشریفات خاصی دارد و در واقع برای اینکه زن بتواند از همسر خود طلاق بگیرد، یا باید حق طلاق داشته باشد؛ به این معنا که از طرف شوهر خود وکیل شده باشد تا هر زمان بخواهد بتواند خود را مطلقه کند و یا اینکه با اثبات عدم پرداخت نفقه، ترک زندگی خانوادگی، اعتیاد و در کل شرایطی که سبب عسر و حرج زن شده است، از دادگاه حکم طلاق بگیرد.

جایی که زن می خواهد به استناد عسر و حرج یا شروط ضمن عقد ازدواج طلاق بگیرد، طبیعتا باید به دادگاه مراجعه کرده و قاضی دادگاه حکم طلاق را صادر کند تا با استناد به حکم طلاق به دفتر ازدواج و طلاق مراجعه نموده و طلاق را ثبت کند؛ پس در این حالت خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون رای دادگاه موضوعا منتفی است؛ چرا که ابتدا باید به دادگاه دادخواست بدهد و صرفا پس از صدور حکم دادگاه حق طلاق برای وی ایجاد می شود؛ پس نیازی به بیان حکم طلاق بدون ثبت توسط زن نخواهد بود.

اما در فرضی که زن می خواهد به استناد حق طلاق خود از شوهرش جدا شود و این حق طلاق، ضمن سند ازدواج به صورت شرط ضمن عقد درج شده است و یا اینکه بعدا در دفتر اسناد رسمی این حق به زن داده شده است، باز هم زن برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد، باید به دادگاه خانواده دادخواست طلاق بدهد و تشریفات طلاق از طرف زن (این بار با وکالت از طرف شوهر) را به انجام برساند.

پس در این حالت هم زن نمی تواند به استناد حق طلاق خود، صیغه طلاق را جاری کند و یا برای ثبت طلاق در محضر اقدام نماید؛ چرا که باز هم دادگاه باید به موضوع رسیدگی کرده و پس از احراز حق طلاق زن، حکم طلاق صادر نماید و زن به استناد این حکم طلاق، ظرف مهلت شش ماه برای ثبت طلاق اقدام نماید.

لذا از آن جهت که امکان خواندن حکم خواندن صیغه طلاق از طرف زن بدون حکم دادگاه قاعدتا وجود ندارد و زن بدون حکم دادگاه نمی تواند صیغه طلاق بخواند، نیازی به ذکر حکم و مجازات طلاق از طرف زن بدون رای دادگاه نیست.

آیا زن می تواند صیغه طلاق بخواند

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه ارائه شده است، در این بخش از مقاله قصد داریم به پاسخ به این پرسش بپردازیم که آیا زن می تواند صیغه طلاق بخواند؟ در پاسخ باید بگوییم خواندن صیغه طلاق شرایطی دارد و از مهمترین شروط آن این است که باید در حضور شاهدین صورت بگیرد.

اگر چنانچه زوجه درخواست طلاق عسر و حرجی مطرح کرده و حکم دادگاه مبنی بر طلاق صادر شده باشد، زوجه می تواند اقدام به ثبت طلاق کند، خواندن صیغه طلاق توسط زوجه بدون حکم دادگاه امکان پذیر نمی باشد. بنابراین زوجه ابتدا باید به دادگاه درخواست طلاق خود را مطرح کند و پس از صدور حکم طلاق به از دادگاه برای جاری شدن صیغه طلاق به محضر مراجعه کند. 

وفق تبصره ماده 33 قانون حمایت از خانواده: «دادگاه صادرکننده حکم طلاق باید در رای صادرشده بر نمایندگی سردفتر در اجرای صیغه طلاق در صورت امتناع زوج تصریح کند.» در این خصوص باید گفت خواندن صیغه طلاق باید توسط زوجین صورت پذیرد؛ اما اگر علی رغم صدور حکم طلاق زوج از حضور در محضر و خواندن صیغه طلاق امتناع کند، سردفتر طلاق این حق را دارد که به نمایندگی از مرد صیغه طلاق را جاری نماید. 

طلاق توافقی در محضر بدون دادگاه

طلاق توافقی از جمله اقسام طلاق است که زوجین هردو مایل به جدایی می باشند. در طلاق توافقی زوجین در خصوص حقوق مالی و غیر مالی خود توافق نموده و سپس اقدام به درخواست طلاق می نمایند. در طلاق توافقی مانند سایر اقسام طلاق زوجین باید با تنظیم و ارسال دادخواست طلاق به دادگاه خانواده تقاضیا صدور حکم طلاق بنمایند.

در خصوص طلاق توافقی در محضر بدون دادگاه باید گفت در قانون ما همچین چیزی پیشبینی نشده و مادامی که زوجین حکم طلاق صادر شده از دادگاه صالح را به سردفتر ثبت طلاق ارائه نکنند صیغه طلاق جاری نمی شود. در خصوص طلاق توافقی در محضر بدون دادگاه باید بگوییم تنها استثنا در این خصوص زمانی است که زوجین مقیم خارج قصد طلاق و جدایی داشته باشند.

در صورتی که زوجین مقیم خارج از کشور قصد جدایی داشته باشند بدون نیاز به مراجه به دادگاه با مراجعه به مامورین کنسولی جمهوری اسلامی ایران و ثبت درخواست کتبی طلاق، قابل ثبت می شود. قانونگذاری مواری را پیشبینی کرده است که حق طلاق مرد را نیز محدود کرده است. در ادامه برای آشنایی بیشتر مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم خواندن صیغه طلاق بدون حکم دادگاه پاسخ دهند.