دعوای اعتراض ثالث اصلی

دعوای اعتراض ثالث اصلی، باید به موجب دادخواست و به طرفیت محکوم له و محکوم علیه رای، اقامه گردد. دادخواست اعتراض ثالث اصلی، به دادگاه صادر کننده رای قطعی، داده خواهد شد، ترتیب دادرسی نیز، مانند دادرسی نخستین بوده و مهلت اعتراض ثالث، زمانی است که ثالث، از رای دادگاه، مطلع گردیده باشد. 

بر اساس ماده 417 قانون آیین دادرسی مدنی، «اگر در خصوص دعوایی، رایی صادره شود که به حقوق شخص ثالث، خللی وارد آورد و آن شخص یا نماینده او در دادرسی که منتهی به رای شده است، به عنوان اصحاب دعوا، دخالت نداشته باشد، می‌ تواند نسبت به آن رای، اعتراض نماید.»

با پیش‌ بینی این روش، در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون اجرای احکام و سایر قوانین و مقررات متفرقه، مثل آیین‌ نامه اجرایی ماده 50 قانون تامین اجتماعی و آیین‌ نامه اجرای مفاد اسناد لازم‌ الاجرا، به ادعای کسانی که از تصمیمات ماخوذه و آرای صادره در مورد دیگران، متضرر می‌ شوند، از این طریق، رسیدگی خواهد شد که البته دارای آیین دادرسی ویژه خود می باشد.

در همین راستا، در این مقاله، قصد داریم، ابتدا، اعتراض ثالث اصلی را بیان نموده و در ادامه به دعوای اعتراض ثالث اصلی، مهلت زمان آن، نحوه طرح این دعوا، هزینه دادرسی آن و سایر موارد لازم خواهیم پرداخت. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، در ادامه مقاله، با ما، همراه باشید.

اعتراض ثالث اصلی

در کنار اعتراض ثالث اجرایی، یکی از روش های اعتراض به حکمی که دادگاه، صادر نموده است، اعتراض ثالث اصلی می باشد. مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که در دعوای میان دو شخص، حکم یا قراری، صادر شود که حقوق شخص ثالثی را از بین ببرد، شخص ثالث، این حق را دارد که در دادگاه، نسبت به آن حکم، اعتراض نماید. بدین منظور، در قانون آیین دادرسی مدنی، انواع اعتراض ثالث، پیش بینی شده است.

بر اساس ماده 419 قانون آیین دادرسی مدنی، اعتراض ثالث، به دو نوع اعتراض ثالث اصلی و اعتراض ثالث طاری، تقسیم می شود. این دو نوع اعتراض، با یکدیگر متفاوت بوده و احکام ویژه و خاص خود را دارند. مطابق این ماده، برخلاف اعتراض ثالث طاری که در جریان یک دعوا مطرح می گردد، اعتراض ثالث اصلی، عبارت است از اعتراضی که ابتدائا از طرف شخص ثالث، صورت گرفته است.

به عنوان مثال، شخص الف با ادعای مالکیت نسبت به یک کامیون و تحویل آن، علیه شخص ب، اقامه دعوا نموده است و حکم به نفع او، صادر شده باشد. اما شخص ج، مالک کامیون بوده و به عنوان شخص ثالث خارج از دعوا، از حکم صادر شده، آگاه می شود. 

بنابراین، شخص ج، با ادعای مالکیت، نسبت به حکم صادر شده، اعتراض می کند که به آن، اعتراض ثالث اصلی، گفته می شود. لذا، اعتراض ثالث اصلی، در مواردی، مطرح می شود که شخص ثالث، به هر وسیله ای، از حکم صادر شده، مطلع شده و نسبت به آن، اعتراض نماید. 

دعوای اعتراض شخص ثالث اصلی

بر اساس ماده 420 قانون آیین دادرسی مدنی، «اعتراض اصلی، باید به موجب دادخواست و به طرفیت محکوم له و محکوم علیه رای مورد اعتراض باشد. این دادخواست، به دادگاهی تقدیم می‌ شود که رای قطعی معترض عنه را صادر کرده است. ترتیب دادرسی، مانند دادرسی نخستین خواهد بود.»

به عبارت دیگر، برخلاف جلب ثالث که می بایست، پرونده، در حال دادرسی باشد. اگر دادگاه صادر کننده رای، دادگاه بدوی باشد، دادخواست اعتراض ثالث اصلی، باید به دادگاه بدوی، تقدیم شود و در صورتی که دادگاه صادر کننده رای، دادگاه تجدیدنظر باشد، دادخواست اعتراض ثالث اصلی، باید به دادگاه تجدید نظر، تقدیم شود و در صورتی که از آن حکم، فرجام خواهی شده باشد، دعوای اعتراض شخص ثالث، در دیوانعالی کشور، اقامه می شود.

چنانچه، دعوای اعتراض ثالث اصلی، در هر یک از مراجع فوق، اقامه شود، در ترتیب دادرسی، تاثیری نداشته و مانند دادرسی نخستین، رسیدگی می شود. لازم به ذکر است، در دعوای اعتراض ثالث اصلی، خواهان دعوا، شخص ثالث معترض است و طرفین دعوایی که در آن رایی بر علیه ثالث، صادر شده است، خوانده دعوا، محسوب می شوند.

مهلت اعتراض ثالث اصلی

در قسمت قبل، در خصوص دعوای اعتراض ثالث، توضیح دادیم و گفتیم که قانون گذار، راه های اعتراض به آرای دادگاه را پیش بینی نموده است. پس از توضیح دعوای اعتراض ثالث، در این قسمت، قصد داریم، در خصوص زمان طرح دعوی اعتراض ثالث، صحبت کنیم و بگوییم که مهلت اعتراض ثالث، چگونه خواهد بود.

همانگونه که گفتیم، یکی از شرایط اقامه دعوای اعتراض ثالث، آن است که شخص ثالث یا نماینده وی، در جریان رسیدگی به دعوا، حضور نداشته باشد و حکم به آنها، ابلاغ، نشده باشد. از آن جهت که شخص ثالث، در جریان دادرسی حضور ندارد، مشخص نیست که چه زمانی، از حکم مطلع می گردد. به همین دلیل، قانونگذار، بر خلاف مهلت و موعد ورود ثالث، مهلت اعتراض ثالث را پیش بینی نکرده است. 

در صورتی که رای به شخص ثالث، ابلاغ می شد، قانونگذار، مهلتی را که برای اقامه دعوای اعتراض ثالث، پیش بینی می کرد، لذا از آن جهت که حکم، به شخص ثالث، ابلاغ نمی شود، نمی توان مهلت اعتراض ثالث را تعیین کرد. در واقع، مهلت اعتراض ثالث، زمانی است که ثالث، از رای دادگاه، مطلع گردیده باشد. 

نحوه طرح دعوای اعتراض ثالث اصلی

در بخش های قبل، دعوای اعتراض ثالث اصلی را توضیح داده و مهلت اعتراض را بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، بیان نمودیم. سوالی که در این بخش، مطرح می شود، آن است که نحوه طرح اعتراض ثالث اصلی، چگونه است. در این بخش، به بررسی این مطلب، خواهیم پرداخت.

همانطور که در ماده 420 قانون آیین دادرسی مدنی، مقرر شده، در دعوای اعتراض ثالث اصلی، «ترتیب دادرسی، مانند دادرسی نخستین خواهد بود.» بنابراین، چنانچه، دعوای اعتراض ثالث اصلی، در هر یک از مراجع دادرسی، مطرح شود، مانند دادرسی نخستین، رسیدگی می شود. در صورتی که دادخواست اعتراض ثالث اصلی، تکمیل بوده و یا در موقع مقرر، رفع نقص شود، به خواندگان، که طرفین دعوای مورد اعتراض می باشند، ابلاغ شده و وقت رسیدگی، به آنان ابلاغ می شود.

بدین منظور، ثالث اصلی می بایست، پس از اطلاع از رای دادگاه، به دفتر خدمات قضایی، مراجعه نموده و با خوانده قرار دادن طرفین دعوای سابق، خواسته خود را مبنی بر رسیدگی به حکم صادره، در سامانه ثنا، ثبت نماید تا وقت جلسه دادرسی به او اعلام شده و به ترتیب دعوای نخستین به آن رسیدگی شود.

هزینه دادرسی دعوای اعتراض ثالث اصلی

در بخش های قبل، دعوای اعتراض ثالث اصلی، مهلت اعتراض و اقامه این دعوی و نحوه طرح آن را بررسی نمودیم. سوالی که در این بخش، مطرح می شود، آن است که هزینه دادرسی دعوای اعتراض ثالث اصلی، چگونه محاسبه می شود. در این بخش به پاسخ این سوال، خواهیم پرداخت.

در دعوای اعتراض ثالث اصلی، چنانچه، دعوا، غیر مالی باشد، هزینه دادرسی از 40 هزار تومان تا 180 هزار تومان بوده و در صورتی که دعوا، مالی باشد بر اساس هزینه دادرسی و تعرفه های خدمات قضایی در سال 1401، به میزان 5.5 درصد ارزش خواسته می باشد.

دعوای اعتراض ثالث اصلی در مرحله تجدید نظر

همانطور که در بخش های قبل، بیان نمودیم، اگر دادگاه صادر کننده رای مورد اعتراض، دادگاه بدوی باشد، دادخواست اعتراض ثالث اصلی، باید به دادگاه بدوی، تقدیم شود و در صورتی که دادگاه صادر کننده رای، دادگاه تجدیدنظر باشد، دادخواست، باید به دادگاه تجدید نظر، تقدیم شود و در صورتی که از آن حکم، فرجام خواهی شده باشد، در دیوانعالی کشور، اقامه می شود.

چنانچه، دعوای اعتراض ثالث اصلی، در هر یک از مراجع فوق، اقامه شود، در ترتیب دادرسی، تاثیری نداشته و مانند دادرسی نخستین، رسیدگی می شود. بنابراین، چنانچه دعوای اعتراض ثالث اصلی، در مرحله تجدید نظر، اقامه شود، می بایست، در همان دادگاه، اقامه دعوی نمود، اما طبق ترتیب دادرسی نخستین، رسیدگی می شود.

تفاوت دعوای اعتراض ثالث اصلی و اجرایی

هرگاه مال، در اجرائیه دادگاه یا اجرائیه ثبتی، توقیف شود و شخص ثالثی، آن مال را متعلق به خود بداند، نسبت به اجرائیه، اعتراض نموده که این اعتراض را اعتراض ثالث اجرایی، می نامیم. در این بخش، تفاوت های دعوای اعتراض ثالث اصلی و اجرائی را بررسی خواهیم نمود.

دعوای اعتراض ثالث اصلی، مستلزم تقدیم دادخواست بوده، اما اعتراض ثالث اجرایی، بدون تقدیم دادخواست، قابل رسیدگی می باشد.

اعتراض ثالث اصلی، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی بوده، اما رسیدگی به اعتراض ثالث اجرایی، منوط به پرداخت هزینه دادرسی نیست.

اعتراض ثالث اصلی، از اجرای حکم، ممانعت نمی نماید، اما در اعتراض ثالث اجرایی، چنانچه، در ادعای شخص ثالث، مستند به سندرسمی یا حکم قطعی باشد، حکم، اجرا نخواهد شد.

مرجع رسیدگی به دعوای اعتراض ثالث اصلی، دادگاه صادرکننده حکم می باشد، اما رسیدگی به اعتراض ثالث اجرایی، در دادگاه اجرا کننده حکم، انجام می پذیرد.

یکی از روش های اعتراض فوق العاده به حکم دادگاه، دعوای اعتراض ثالث می باشد. به موجب این دعوا، شخصی که در جریان دادرسی، حضور نداشته است و حکم دادگاه به حقوق او، خللی وارد آورد، می تواند، به آن حکم، اعتراض نماید. برای آشنایی بیشتر با شرایط دعوای اعتراض ثالث اصلی، مقاله زیر را مطالعه نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دعوای اعتراض ثالث اصلی در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دعوای اعتراض ثالث اصلی پاسخ دهند .