پشت نویسی سفته

یکی از اقدامات رایج در خصوص سفته یا فته طلب ، ظهرنویسی یا پشت نویسی آن است . در پاسخ به این سوال که پشت نویسی سفته چیست و به چه منظور انجام می شود ، باید گفت ظهرنویسی سفته به نوشته هایی گفته می شود که در ظهر یا پشت سفته به منظور انتقال دادن سفته ، وکالت دادن به دیگری برای مطالبه وجه سفته و یا ضمانت کردن از صادر کننده سفته بابت پرداخت وجه سفته قید می شود .

سفته یا فته طلب یک سند تجاری با اهمیت است که در حال حاضر کاربردهای زیادی در زندگی روزمره افراد ایفا می کند و هرچند که وصول آن ضمانت اجرایی محکمی همچون چک ندارد ، با این حال برای مبادلات افراد کماکان مورد استفاده قرار می گیرد که مقررات مربوط به سفته در قانون تجارت مشخص شده است .

یکی از مسائل مهمی که در خصوص سفته یا فته طلب وجود دارد مسائل مربوط به ظهر نویسی یا پشت نویسی این سند است که از قضا به صورت گسترده ای توسط افراد انجام می شود . به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که پشت نویسی یا ظهرنویسی سفته چیست و به چه منظور انجام می شود ؟

در پاسخ به سوال فوق ابتدا به توضیح اینکه مفهوم پشت نویسی یا ظهر نویسی سفته چیست می پردازیم و پس از اینکه به این سوال پاسخ دادیم که پشت نویسی به چه منظور انجام می شود ، نکات مربوط به پشت نویسی سفته را ذکر می نماییم .

پشت نویسی سفته چیست

بر اساس قانون تجارت فته طلب یا سفته یکی از انواع اسناد تجاری است که به موجب آن ، امضا کننده تعهد می کند که مبلغی را در موعد مشخص و یا به صورت عند المطالبه ، در وجه حامل یا دارنده مشخص و یا به حواله کرد وی پرداخت نماید . بنابراین علاوه بر نکات مهمی که در خصوص نحوه نوشتن سفته باید رعایت شود ، صادر کننده می تواند سفته را به سه روش تنظیم نماید :

اول اینکه سفته را در وجه شخص معینی بنویسد که در این صورت فقط همان شخص می تواند سفته را مطالبه نماید ؛ البته بستگی به این دارد که سفته عند المطالبه بوده یا برای تاریخ معین نوشته شده باشد .

دوم اینکه سفته را در وجه حامل بنویسد تا هر کسی که سفته را در دست دارد بتواند نسبت به مطالبه آن اقدام نماید . اگر نام کسی که سفته برای او صادر شده است در سفته قید نشود ، سفته در وجه حامل و از جمله اسناد در وجه حامل محسوب می شود و هر کس که آن را در اختیار داشته باشد می تواند وجه آن را مطالبه نماید .

سوم اینکه سفته را به حواله کرد صادر نماید که در این صورت ، علاوه بر اینکه دارنده سفته می تواند آن را مطالبه نماید ، می تواند سفته را به شخص دیگری نیز منتقل نماید . بنابراین اگر صادر کننده نمی خواهد که دارنده سفته ، آن را به دیگری حواله کند ، باید عبارت "حواله کرد " را خط بزند تا فقط دارنده بتواند آن را مطالبه نماید . هرچند همانطور که در ادامه توضیح می دهیم ، دارنده سفته می تواند با عمل پشت نویسی یا ظهر نویسی آن را به دیگران انتقال دهد .

علاوه بر مواردی که ذکر شدند ، سفته ممکن است پشت نویسی یا ظهرنویسی شده باشد . در خصوص اینکه مفهوم پشت نویسی یا ظهرنویسی سفته چیست ، قانون تجارت حکم خاصی را مقرر نداشته است و در خصوص احکام مربوط به پشت نویسی سفته و نکات قانونی مربوط به ظهرنویسی سفته ، باید به بحث مربوط به سند برات مراجعه نمود . هرچند انتقال چک با ظهرنویسی هم امکان پذیر است .

اما به طور کلی پشت نویسی یا ظهر نویسی سفته عبارت است از اینکه در ظهر یا پشت سفته عباراتی درج می شود که این عبارات به منظور انتقال دادن سفته ، وکالت دادن برای مطالبه سفته و همچنین ضمانت کردن سفته درج شده است و چون عملیات ذکر شده معمولا در پشت برگه سفته درج می شود ، این عملیات را ظهرنویسی یا پشت نویسی می گویند . به منظور آشنایی بیشتر با مفهوم پشت نویسی یا ظهرنویسی سفته ، در قسمت بعد موارد پشت نویسی سفته توضیح داده می شود .

پشت نویسی به چه منظور انجام می شود

همانطور که در قسمت قبل ذکر شد ، ظهر نویسی یا پشت نویسی سفته به منظور انتقال حقوق و مزایای سفته به شخص دیگر ، یا دادن وکالت به دیگری برای مطالبه حقوق قانونی مربوط به سفته و همچنین دادن ضمانت به دارنده سفته از بابت پرداخت شدن وجه سفته انجام می شود . بنابراین در پاسخ به این سوال که  پشت نویسی به چه منظور انجام می شود ، باید به ظهرنویسی به منظور انتقال ، ظهرنویسی به منظور وکالت و ظهرنویسی به منظور ضمانت را ذکر کرد :

۱ظهرنویسی سفته به منظور انتقال : ظهرنویسی یا پشت نویسی سفته در اکثر موارد به منظور انتقال صورت می گیرد . در صورتی که ظهرنویسی سفته به منظور انتقال آن انجام شده باشد ، دارنده سفته به موجب عمل ظهرنویسی تمامی حقوق و مزایای سفته را به شخص دیگری منتقل می کند و در واقع ، شخص دیگر یا شخص انتقال گیرنده از کلیه حقوق ذکر شده در سفته برخوردار است و حتی می تواند اقدام به مطالبه وجه سفته و یا اقامه دعوا برای مطالبه وجه سفته نماید و شخص صادر کننده در قبال وی مسئولیت دارد .

۲ظهرنویسی به منظور وکالت : بر خلاف پشت نویسی سفته به منظور انتقال ، در این شرایط دارنده سفته صرفا با عمل ظهرنویسی به دیگری وکالت داده است تا به عنوان وکیل یا نماینده او ، وجه سفته را در سر رسید مشخص شده از صادر کننده دریافت نماید . همچنین حق اعتراض و اقامه دعوا برای وصول سفته را خواهد داشت ؛ ولی انتقال سفته واقع نشده است .

نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که اگر قید نشده باشد که ظهرنویسی به چه منظور انجام شده است ، به استناد قانون تجارت ، اصل بر این است که ظهرنویسی یا پشت نویسی سفته به منظور انتقال بوده است و منتقل الیه از کلیه حقوق قانونی مربوط به سفته برخوردار می شود ؛ بنابراین مهم است که نوع ظهرنویسی به صورت دقیق مشخص شود .

۳ظهرنویسی به منظور ضمانت : علاوه بر موارد ذکر شده ، ممکن است که هدف از ظهر نویسی یا پشت نویسی سفته این باشد که شخص یا اشخاص دیگری ، پرداخت وجه سفته توسط صادر کننده را ضمانت کنند ؛ به این صورت که اگر شخص صادر کننده سفته ، وجه سفته را در سر رسید تعیین شده نپردازد ، ضامن یا ضامنینی که پشت سفته را به منظور ضمانت امضا کرده اند ، همه با هم ، به همراه صادر کننده سفته در قبال پرداخت وجه سفته مسئول هستند و به عبارت دیگر ، مسئولیت تضامنی دارند .

نکات مربوط به پشت نویسی سفته

در قسمت قبل انواع روش های ظهرنویسی سفته ذکر شد ، با این وجود در خصوص ظهرنویسی یا پشت نویسی سفته نکات قانونی مهمی وجود دارد که ذکر آنها ضروری است .

اولین نکته در خصوص پشت نویسی سفته ، ذکر کردن تاریخی است که ظهرنویسی انجام شده است که این تاریخ برای مطالبه وجه سفته اهمیت فراوانی دارد .

دومین نکته مهمی که در هنگام پشت نویسی سفته باید به آن توجه کرد ، امضای ظهر نویس سفته است . تنها در صورتی که ظهرنویس پشت سفته را امضا کرده باشد ، انتقال ، وکالت یا ضمانت به درستی انجام می شود که این موضوع در مقاله سفته با امضا و اثر انگشت توضیح داده شده است .

سومین نکته آن است که هدف از ظهرنویسی ، یعنی انتقال سفته ، وکالت و یا ضمانت باید به صورت دقیق در پشت سفته قید شود و هرگاه مشخص نباشد که انتقال سفته صورت گرفته و یا وکالت ، اصل بر این است که پشت نویسی به منظور انتقال سفته انجام شده است .

چهارمین نکته مربوط به پشت نویسی سفته این است که دارنده جدید سفته می تواند وجه سفته را در سر رسید تعیین شده مطالبه کرده و در صورت عدم پرداخت سفته ، ظرف ده روز اقدام به واخواست سفته نماید .

پنجمین نکته ظهر نویسی این است که اگر ظهرنویسی یا پشت نویسی به منظور ضمانت انجام شده باشد ، همه کسانی که پشت سفته را امضا کرده اند ، ضامن هستند و مسئولیت تضامنی دارند ؛ یعنی دارنده سفته می تواند از هر کدام از آنها که بخواهد ( چه یکی از آنها و چه همگی با هم ) ، وجه سفته اش را مطالبه نماید و آنان نیز موظف به پرداخت می شوند . 

برای اینکه دارنده سفته بتواند از ظهرنویسان سفته ، وجه سفته را مطالبه نماید ، باید حتما ظرف یک سال از تاریخ واخواست سفته ، به دادگاه مراجعه کرده و برای مطالبه وجه سفته دادخواست مطالبه سفته ارائه داده باشد ؛ در غیر این صورت دعوای دارنده علیه ظهر نویسان یا پشت نویسان مسموع نیست و تنها می تواند از دارنده ، وجه سفته را مطالبه کند . لازم به ذکر است که در حال حاضر ، برای سفته هایی با مبلغ تا بیست میلیون تومان باید به شورای حل اختلاف دادخواست داد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص  پشت نویسی سفته چیست و به چه منظور انجام می شود در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون  پشت نویسی سفته چیست و به چه منظور انجام می شود پاسخ دهند .