عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف

شورای حل اختلاف به موجب قانون، صلاحیت رسیدگی به برخی از دعاوی حقوقی و صدور رای را دارد و همچنین می تواند در برخی دعاوی به ایجاد سازش میان طرفین بپردازد . به همین دلیل پیامد حاضر نشدن در وقت رسیدگی شورا ممکن است به صورت صدور رای غیابی باشد و یا اینکه پس از عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف ، پرونده به دادگاه یا دادسرا فرستاده شود .  

در حال حاضر شورای حل اختلاف یکی از مهم ترین مراجع قضایی محسوب می شود که صلاحیت رسیدگی به برخی از دعاوی را به موجب قانون شورای حل اختلاف پیدا کرده است و همچنین علاوه بر صلاحیت رسیدگی و صدور حکم ، می بایست در مواردی برای حصول سازش میان طرفین اقداماتی انجام داده و در صورت عدم سازش ، پرونده را به دادگاه بفرستد .

بنابراین جلسه شورای حل اختلاف ممکن است منجر به صدور حکم و یا فیصله اختلافات شود و به همین خاطر حاضر شدن در جلسات شورای حل اختلاف امری مهم و ضروری است و طرفین دعوا باید در همان وقت رسیدگی تعیین شده توسط شورا در جلسه حضور یابند ؛ مگر اینکه دلایل موجهی برای عدم حضور داشته باشند و در غیر این صورت پیامدهایی بر حاضر نشدن در وقت رسیدگی شورا مترتب خواهد شد .

به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که حکم عدم حضور در جلسه اول شورای حل اختلاف چیست ؟ عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف چه تبعات و پیامدهایی دارد ؟ و اینکه دلایل موجه عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف کدامند ؟

عدم حضور در جلسه اول شورای حل اختلاف

بر اساس قانون ، شورای حل اختلاف به منظور حل اختلاف و صلح و سازش بین اشخاص حقیقی و حقوقی و جلوگیری از تراکم پرونده ها در قوه قضاییه ایجاد شده است که موارد صلاحیت آن نیز در قانون به صورت مشخص تعریف شده است . صلاحیت شورای حل اختلاف را می توان به دو نوع تقسیم بندی و مورد بررسی قرار داد .

نخست اینکه شورای حل اختلاف بر اساس قانون صلاحیت رسیدگی و صدور حکم در دعاوی زیر را دارد و موارد صدور رای در شورای حل اختلاف از قرار زیر است :

۱دعاوی مالی راجع به اموال منقول تا نصاب دویست میلیون ریال به جز مواردی که در تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون در دادگستری مطرح می باشند ؛

۲تمامی دعاوی مربوط به تخلیه عین مستاجره به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه ؛

۳دعاوی تعدیل اجاره بها به شرطی که در رابطه استیجاری اختلافی وجود نداشته باشد ؛

۴صدور گواهی حصر وراثت ، تحریر ترکه ، مهر و موم ترکه و رفع آن ؛

۵ادعای اعسار از پرداخت محکومُ به ، در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد ؛

۶دعاوی خانواده راجع به جهیزیه ، مهریه ، نفقه تا نصاب مقرر در بند الف ( بیست میلیون تومان ) ، در صورتی که مشمول ماده 29 قانون حمایت خانواده نباشند ؛

۷تامین دلیل ؛

۸جرایم تعزیری که صرفا مستوجب مجازات نقدی درجه هشت باشد .

علاوه بر موارد ذکر شده که شورای حل اختلاف باید اقدام به صدور رای نماید ، در مواردی شورا صرفا به ایجاد صلح و سازش میان طرفین مبادرت می کند و اگر سازش برقرار نشد ، پرونده به دادگاه فرستاده می شود . بر اساس قانون شورای حل اختلاف در موارد زیر شوراها به دستور دادگاه و یا با تراضی طرفین برای ایجاد صلح و سازش اقدام می نمایند :

۱کلیه امور مدنی و حقوقی ؛

۲کلیه جرایم قابل گذشت ؛

۳جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت .

زمانی که شورای حل اختلاف صلاحیت برقراری صلح و سازش میان طرفین را دارد ، نمی تواند رای یا دادنامه صادر کند ؛ بلکه صرفا اگر سازش موثر واقع شود ، گزارش اصلاحی صادر می کند که این گزارش اصلاحی قطعی بوده و قابل اعتراض نیست .

بنابراین در پاسخ به این سوال که عدم حضور در جلسه اول شورای حل اختلاف چه حکمی دارد ، باید قایل به تفکیک شد . اصولا زمانی که شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی و صدور حکم دارد و پس از رسیدگی به دعوا حکم یا رأی صادر می کند ، عدم حضور در وقت رسیدگی مانع رسیدگی شورا نیست و ممکن است شورای حل اختلاف ، حکم غیابی صادر کند .

اما اگر شورا بر مبنای ایجاد صلح و سازش رسیدگی می کند ، پیامد حاضر نشدن در وقت رسیدگی شورای حل اختلاف صرفا این است که پرونده به دادگاه ارسال می شود و فرصت صلح و سازش در شورا از طرفین سلب می شود . چرا که طبق قانون ، در صورتی که شورا به درخواست یکی از طرفین برای ایجاد سازش تلاش می کند و طرف دیگر تا پایان جلسه اول شورای حل اختلاف عدم تمایل خود را برای رسیدگی شورا اعلام کند ، شورای حل اختلاف درخواست را بایگانی کرده و طرفین را به مرجع دادگستری راهنمایی می کند .

عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف چه تبعات و پیامدهایی دارد

همانطور که در قسمت قبل بیان شد ، عدم حضور در جلسه اول وقت رسیدگی شورای حل اختلاف را می توان در ارتباط به صلاحیت ایجاد سازش و یا صدور حکم در شورا به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد . حال در پاسخ به این سوال که حاضر نشدن در جلسه شورای حل اختلاف چه تبعات و پیامدهایی دارد باید گفت :

اصولا شورای حل اختلاف در موارد صلاحیت ذاتی خود که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم ، مانند یک دادگاه عمل می کند ؛ به این معنا که از طرفین دعوت به عمل می آورد و به پرونده و موضوع دعوا رسیدگی می کند . در نهایت نیز حکم صادر کرده و به موجب آن حکم ، حقوق طرفین دعوا را تحت الشاع قرار می دهد ؛ به همین خاطر است که عدم حضور در جلسات شورای حل اختلاف ( چه جلسه اول و چه سایر جلسات رسیدگی ) ، تبعات و پیامدهای حقوقی مهمی به همراه خواهد داشت .

چرا که عدم حضور در وقت رسیدگی تعیین شده توسط شورای حل اختلاف مانع از رسیدگی شورا نخواهد شد و اگر طرف مقابل مدارک و اسناد کافی به شورا ارائه کرده باشد و شورا بتواند ذی حق بودن وی را احراز نماید ، قادر است که بر اساس قانون رای صادر نماید و رای صادر شده در صورت حاضر نبودن طرف مقابل در شورا و عدم معرفی وکیل یا عدم ارسال لایحه ، به صورت حکم غیابی صادر شده است .

طبیعتا زمانی که رای به صورت غیابی صادر می شود ، ممکن است آثار و پیامدهای دلخواه طرف غایب را نداشته باشد ؛ چرا که وی در جلسه یا وقت رسیدگی حضور نداشته و نتوانسته است که از خود دفاع کند . به همین خاطر هست که امکان واخواهی از رای غیابی شورای حل اختلاف پیش بینی شده است و شخصی که خود یا وکیلش در هیچ یک از جلسات شورای حل اختلاف حاضر نشده و لایحه هم نفرستاده باشد می تواند در مهلت قانونی 20 روزه اعتراض واخواهی انجام بدهد .

بنابراین همانطور که ملاحظه می شود آثار و پیامدهای حاضر نشدن در جلسات رسیدگی شورای حل اختلاف ، صدور حکم غیابی است که ممکن است اصلا به نفع شخص غایب نباشد و لذا به دلیل عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف ، جلسه و وقت رسیدگی تمدید نمی شود ؛ بلکه شورا قادر است در صورت لزوم رای صادر کند که البته امکان تجدید نظر خواهی از رای شورای حل اختلاف هم وجود دارد .

اما در ارتباط با صلاحیت دوم شورا یعنی زمانی که شورا صلاحیت رفع اختلاف و حصول سازش دارد ، اصولا شورا صلاحیت صدور رای به کیفیتی که ذکر شد را ندارد ؛ بلکه صرفا در مواردی که صلح و سازش برقرار شود گزارش اصلاحی صادر می کند و اگر سازش امکان پذیر نشد پرونده را به مرجع صالح ارسال می دارد .

به همین خاطر در صورتی که یکی از طرفین در وقت رسیدگی تعیین شده توسط شورای حل اختلاف حاضر نشود ، شورا رای صادر نمی کند ؛ بلکه می تواند پرونده را به دادگاه بفرستد . پس طبیعی است که آثار و پیامدهای حاضر نشدن یا عدم حضور در وقت رسیدگی شورا برای صلح و سازش این است که امکان سازش طرفین در شورا منتفی می شود .

 به عنوان مثال ، اگر شورا در خصوص جرم قابل گذشتی همچون توهین قصد ایجاد صلح و سازش دارد و مشتکی عنه یا کسی که از وی به جرم توهین شکایت شده است در جلسه اول وقت رسیدگی شورا یا سایر جلسات حاضر نشده و سازش امکان پذیر نشود ، پرونده به دادسرا ارجاع می شود تا در دادسرا به جرم ارتکابی رسیدگی شود .

پس هر چند اینجا شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی و صدور حکم علیه شخص را ندارد ، بهتر است برای عدم ارجاع پرونده به دادسرا در شورا حاضر شد و برای سازش تلاش نمود . همچنین لازم به ذکر است که عدم حضور در وقت رسیدگی شورای حل اختلاف در این مورد تبعات و پیامدهایی همچون صدور حکم جلب نخواهد داشت و صرفا پرونده به مرجع صالح ارسال می شود تا در آنجا به شیوه حقوقی رسیدگی و رای صادر شود .

دلایل موجه عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف

در قسمت قبل به توضیح تبعات و پیامدهای حاضر نشدن در وقت رسیدگی شورای حل اختلاف پرداخته شد و همانطور که ذکر گردید حاضر نشدن در شورای حل اختلاف سبب توقف رسیدگی نمی شود بلکه شورا می تواند با توجه به محتویات پرونده حتی بدون حضور خوانده ، رای صادر کرده و یا در صورت عدم سازش در شورای حل اختلاف ، پرونده را به دادگاه یا دادسرا بفرستد .

با این وجود ، گاهی خوانده دعوی برای عدم حضور در شورای حل اختلاف عذر موجه داشته و قصد دارد با ارائه این عذر یا دلایل موجه به شورای حل اختلاف ، وقت رسیدگی دیگری تعیین شود . با عنایت به قانون ، عذر موجه یا دلایل موجه عدم حضور در جلسات شورای حل اختلاف که مشابه عذر موجه عدم حضور وکیل در جلسات رسیدگی هست را می توان شامل موارد زیر دانست :

۱فوت یکی از بستگان نسبی یا سببی تا درجه اول از طبقه دوم ، مانند فرزند و همسر .

۲ابتلا به بیماری که مانع از حرکت خوانده باشد یا اینکه حرکت کردن برای خوانده مضر باشد .

۳هرگونه اتفاقی که خارج از اراده و اختیار شخص باشد و مانع حضور او در جلسه یا وقت رسیدگی شورای حل اختلاف شود .

۴حوادث قهری که مانع از حضور خوانده در جلسات شورای حل اختلاف ‌‌‌‌‌‌می‌شود و به حوادثی گفته می شود که شخص در وقوع آن و جلوگیری از وقوع آن هیچ اختیاری ندارد مانند سیل و زلزله .

در موارد ذکر شده شورای حل اختلاف می تواند وقت رسیدگی را تمدید کرده و به زمان دیگری موکول نماید علاوه بر مطرح کردن عذر موجه عدم حضور در شورا ، هر یک از طرفین می توانند وکیل گرفته و به جای خودشان به شورا وکیل معرفی نمایند و یا اینکه به صورت کتبی و ضمن لایحه ، از خود دفاع کنند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص  عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف پاسخ دهند .