اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد

در پاسخ به این سوال که اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد، باید انواع طلاق خلع و عسر حرجی مورد بررسی قرار بگیرد؛ چرا که اصولا تا زمانی که زن تمکین نکرده باشد دچار عسر و حرج نمی شود و اثبات آن سخت است. اما عدم تمکین زن ارتباطی با طلاق خلع ندارد و زن حتی در صورت اثبات عدم تمکین می تواند از حق طلاق خلع استفاده نماید.

یکی از مهم ترین تکالیف قانونی برای زنان که به موجب عقد نکاح ایجاد می شود، تمکین از شوهر است که این تمکین به صورت تمکین عام و تمکین خاص مفهوم پیدا می کند. تمکین عام به معنای پذیرش مدیریت خانواده توسط شوهر بوده و تمکین خاص ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است.

نظر به اهمیت تمکین زن در زندگی مشترک و پیش بینی چنین تکلیفی در قانون، این سوال مطرح می شود که آیا در صورت عدم تمکین باز هم زن می تواند از شوهرش جدا شود یا اینکه عدم تمکین از طرف زن سبب از بین رفتن حق طلاق وی خواهد شد؟

به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این سوالات بپردازیم که اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد؟ همچنین اینکه اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست طلاق عسر و حرج کند؟ و اگر زن تمکین نکند می تواند از حق طلاق خلع استفاده نماید؟ و در اخر به این پرسش که زن ناشزه پس از چندین سال دوری از همسرش می تواند طلاق بگیرد پاسخ بدهیم. با ما همراه باشید.

اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد؟

بر اساس قانون مدنی یکی از وظایف زنان پس از انعقاد عقد نکاح تمکین از شوهر می باشد. همانطور که اشاره شد انواع تمکین را می توان در دو معنای عام و خاص تعریف کرد که در تمکین خاص زن باید به ایفای وظایف زناشویی در قبال همسرش پرداخته و در تمکین عام ضمن پذیرش ریاست مرد بر خانواده، با همسرش خوش رفتاری و حسن معاشرت داشته باشد.

اما تمکین از شوهر امری مطلق و همیشگی نیست؛ چرا که در قانون مواردی هم مورد پیش بینی قرار گرفته است که در صورت وجود آنها، زن اجازه دارد که به حکم قانون از تمکین در برابر شوهر خودداری کند. عذر موجه عدم تمکین زن از شوهر را می توان شامل مواردی همچون ابتلای شوهر به بیماری های جنسی و مقاربتی، عذر شرعی و یا وجود بیماری زن برای تمکین خاص و همچنین ایجاد ضرر جسمی، مالی یا شرافتی برای زن در صورتی که با شوهر در یک منزل زندگی کند دانست.

در صورتی هم که حق تعیین منزل به زن داده شده باشد زن می تواند در منزل مشترک با همسر زندگی نکند و این عدم تمکین موجه است و اگر هم زن طبق قانون بخواهد از حق حبس زوجه در عقد نکاح استفاده کند، می تواند از تمکین عام و خاص در برابر شوهر امتناع کند. لازم به ذکر است که عدم تمکین زن آثار حقوقی مهمی را به دنبال خواهد داشت؛ به عنوان مثال اگر زن تمکین نکند حق نفقه اش از بین می رود؛ مگر اینکه به یکی از این دلایل موجهی که ذکر شد تمکین انجام نداده باشد از جمله دلایل موجهه قانونی همان استفاده از حق حبس است.

در پاسخ به این سوال که اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد؟ یا خیر و به عبارت دیگر آیا طلاق از طرف زن ناشزه امکان پذیر است یا خیر، باید تفاوت قایل شویم بین موردی که زن با دلیل موجهی تمکین نمی کند و یا اینکه بدون هیچ مانع قانونی از تمکین در برابر شوهر امتناع کرده و قصد طلاق گرفتن دارد.

در صورتی که زن به دلایل موجهی همچون خوف از ضرر بدنی از طرف شوهر، با او در یک منزل زندگی نکرده و عدم تمکین اتفاق افتاده است، نمی توان حق طلاق را به دلیل عدم تمکین از وی گرفت. چرا که زن به دلیل ایجاد عسر و حرج یا سختی غیر متعارف مرتکب عدم تمکین شده است و در واقع خود مرد اسباب عدم تمکین زن را فراهم کرده است.

اما اگر عدم تمکین صرفا از روی لجبازی یا مسائل دیگر باشد و زن دلیل موجهی برای عدم تمکین خود نداشته باشد دادگاه حکم بر طلاق زن صادر نمی کند و زن برای طلاق گرفتن باید از طریق طلاق توافقی یا طلاق خلع اقدام کند و رضایت شوهر را برای طلاق گرفتن به دست بیاورد ولی هیچ گونه مجازات عدم تمکین برای زن در نظر گرفته نمی شود.

نکته مهمی که در مورد طلاق از طرف زن در صورت عدم تمکین وجود دارد آن است که زن همواره برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد باید دلیل موجهی به دادگاه ارائه کند؛ مانند اینکه مرد نفقه نپردازد، زندگی مشترک با همسر خود را ترک کرده و غایب شده باشد، از شروط دوازده گانه ضمن عقد ازدواج تخطی کرده و یا اینکه زن به موجب شرط ضمن عقد، حق طلاق به دست آورده باشد.

اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست طلاق عسر و حرج کند؟

یکی از موارد مهمی که زن با استناد به آن از حق طلاق برخوردار می شود، اثبات عسر و حرج یا سختی غیر قابل تحمل در طول زندگی مشترک است که ادامه زندگی برای زن را همراه با مشقت نماید و تحمل چنین وضعیتی برای زن غیر ممکن باشد. حکم قانونی مربوط به عسر و حرج زن برای طلاق در ماده 1130 قانون مدنی ذکر شده است که بر اساس این ماده :

در صورتی که دوام زندگی زناشویی موجب عسر و حرج زن باشد، وی می تواند به دادگاه مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج در دادگاه ثابت شود، دادگاه می تواند مرد را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار مرد به طلاق دادن میسر نباشد، زن به اذن دادگاه طلاق داده می شود و نیازی به اجازه مرد نیست. در ادامه این ماده مصادیقی از عسر و حرج زن نیز نام برده شده است که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1ترک زندگی خانوادگی توسط مرد حداقل به مدت 6 ماه متوالی یا پشت سر هم، یا 9 ماه غیر متوالی یا با فاصله در طول یک سال، بدون داشتن عذر موجه.

2داشتن اعتیاد به یکی از انواع مواد مخدر و یا مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی لطمه وارد نماید و الزام شوهر به ترک اعتیاد در مدتی که به تشخیص پزشک لازم است، امکانپذیر نباشد.

3شوهر به موجب حکم قطعی دادگاه به حبس بیشتر از 5 سال محکوم شده باشد.

4شوهر به صورت مستمر با زوجه خود سو معاشرت و سو رفتار داشته باشد و یا اقدام به ضرب و شتم زن کرده و این وضعیت برای زن قابل تحمل نباشد.

5مرد به یکی از بیماری های صعب العلاج مبتلا شده باشد به نحوی که زندگی مشترک مختل بشود و همچنین سایر مواردی که عرفا برای زن سختی غیر قابل تحمل برای ادامه زندگی مشترک ایجاد می کنند.

حال پرسش این است که اگر زن تمکین نکند می تواند درخواست طلاق عسر و حرج کند؟و با استناد به عسر و حرج خود تقاضای طلاق کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که اصولا زمانی که زنی از شوهر خود تمکین نمی کند و عنوان زن ناشزه دارد، نمی تواند به راحتی با استناد به عسر و حرج خود طلاق بگیرد.

در واقع اگر عدم تمکین زن ناشزه با استناد به دلیل موجه و قانونی صورت نگرفته باشد، نمی تواند ضمن عدم تمکین درخواست طلاق عسر و حرج کند؛ چون اصولا زندگی مشترکی با همسر خود نداشته است که در آن زندگی با سختی غیر متعارفی مواجه شده باشد.

معمولا در دادگاه ها اثبات ادعای عسر و حرج توسط خانم هایی که تمکین ندارند از طرف قضات با دشواری های فراوان روبه روست و به همین خاطر پیشنهاد شده است که زن ابتدائا از همسر خود تمکین کرده و سپس در طول زندگی مشترک به وجود یکی از مصادیق عسر و حرج استناد کند تا بتواند با اثبات آن طلاق بگیرد.

البته اگر عسر و حرج زن واقعا وجود داشته و ادامه زندگی مشترک و تمکین از شوهر به یک دلیل موجه غیر ممکن باشد، مانند حالتی که مرد همسر خود را کتک زده و او را از خانه بیرون کرده و زن در منزل مشترک با وی زندگی نمی کند، زن می تواند حتی با وجود عدم تمکین، با استناد به همین عسر و حرج طلاق بگیرد.

اگر زن تمکین نکند می تواند از حق طلاق خلع استفاده کند؟

همانطور که در قسمت های قبل توضیح داده شد، زن برای اینکه بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد، باید به دلایل موجه قانونی استناد کند که از جمله راه های طلاق از طرف زن، می توان به شروط دوازده گانه طلاق یا شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج، عدم پرداخت نفقه از طرف شوهر، غیبت طولانی مدت شوهر و همچنین اثبات عسر و حرج اشاره نمود. اما در پاسخ به پرسش اگر زن تمکین نکند می تواند از حق طلاق خلع استفاده کند؟ باید گفت این موضوع شرایط به خصوصی دارد.

در صورتی که زن نتواند به یکی از دلایل ذکر شده استناد کند، اصولا نمی تواند طلاق بگیرد؛ چون به موجب قانون حق طلاق با مرد است. در این شرایط راهی که وجود دارد این است که زن، با پرداخت مبلغی تحت عنوان فدیه شوهرش را راضی کند که او را طلاق بدهد و این نوع طلاق به لحاظ قانونی تحت عنوان طلاق خلع شناخته می شود.

بر اساس ماده 1146 قانون مدنی طلاق خلع به طلاقی گفته می شود که زن به دلیل کراهت یا تنفر فراوانی که از شوهرش دارد، در مقابل مالی که به شوهر می بخشد، از او طلاق بگیرد. مالی که زن در طلاق خلع به همسر خود می بخشد تا او را راضی به طلاق دادن کند می تواند معادل مهریه، کمتر از مهریه و یا حتی بیشتر از آن باشد و مرد این اختیار را دارد که دریافت این مال را قبول کند و زن را طلاق خلع بدهد و یا اینکه نپذیرفته و طلاق ندهد.

همانطور که ملاحظه می شود برای طلاق خلع زن باید با پرداخت مال یا بخشش مهریه شوهر را راضی به طلاق کند و این کاملا به خواست مرد بستگی دارد که با چه مقدار مال راضی به طلاق دادن زن خود شود. اما در پاسخ به این سوال که اگر زن تمکین نکند می تواند از حق طلاق خلع استفاده کند؟ یا خیر، باید گفت که اصولا طلاق خلع ارتباطی به عدم تمکین زن ندارد بنابراین رد تمکین و طلاق خلع رابطه مستقیمی ندارند.

به این معنا که حتی در صورت عدم تمکین، زن ناشزه باز هم می تواند از همسرش طلاق خلع بگیرد. چرا که فرض در طلاق خلع این است که زن از شوهر خود کراهت و بیزاری شدید داشته باشد و طبیعی است که از همسر خود تمکین نکرده باشد.

بنابراین مسئله مهم در خصوص طلاق خلع این است که زن، با پرداخت فدیه شوهر را راضی به طلاق دادن کند. بنابراین حتی اگر از شوهر خود تمکین نکرده باشد و عدم تمکین یا نشوز وی در دادگاه به اثبات رسیده باشد، بر خلاف طلاق عسر و حرجی، باز هم می تواند از حق طلاق خلع استفاده کند و عدم تمکین مانع از طلاق نیست.

زن ناشزه پس از چندین سال دوری از همسرش می تواند طلاق بگیرد

همانطور که گفتیم طلاق گرفتن زن ناشزه دشوار می باشد اما امری غیر ممکن نیست. برای اینکه زن ناشزه بتواند از همسر خود جدا شود باید دلیل محکمه پسندی برای عدم تمکین و درخواست طلاق خود ارائه کند. در این خصوص سوالی که عموما مطرح می شود این است که زن ناشزه پس از چندین سال دوری از همسرش می تواند طلاق بگیرد؟

در پاسخ به پرسش فوق باید بگوییم زمان مشخصی در قانون برای این موضوع پیش بینی نشده و نمی توان زمان مشخصی در این باره مطرح نمود. موضوع مهمی که در این خصوص قابل توجه است این نکته است که روال رسیدگی به درخواست طلاق زن ناشزه طولانی می باشد مگر اینکه علت دوری زن از همسرش، ترک زندگی مشترک توسط زوج باشد؛ که در این صورت زوجه می تواند با استناد به یکی از دلایل عسر و حرج درخواست طلاق بدهد.

یکی از مواردی که به هنگام درخواست طلاق زن ناشزه حائز اهمیت است، دریافت مهریه توسط زن ناشزه است. در این خصوص باید بگوییم تفاوتی ندارد که علت طلاق چه موضوعی باشد در هر صورت زوجه مستحق دریافت مهریه می باشد؛ مگر اینکه پیش از مطالبه مهریه خود را ابرا کرده باشد. برای آشنایی بیشتر با این امر مطالعه مقاله زیر پیشنهاد می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اگر زن تمکین نکند می تواند طلاق بگیرد پاسخ دهند .