در صورتی که زن و مردی بدون اینکه واقعا قصد جدا شدن و خاتمه رابطه زوجیت را داشته باشند ، اقدام به طلاق نمایند تا بتوانند از برخی از مزایای قانونی مقرر برای خانم های طلاق گرفته همچون دریافت مستمری و یا معافیت فرزندان از خدمت سربازی استفاده کنند ، طلاق صوری رخ داده است که البته به حکم قانون ، این نوع طلاق، باطل بوده و فاقد آثار قانونی می باشد .
برای مشاوره طلاق صوری
برای مشاوره طلاق صوری
این روزها اصلاحی تحت عنوان " طلاق صوری " زیاد شنیده می شود ؛ طلاق صوری یا غیر واقعی به طلاقی گفته می شود که شخص ، قصد لازم برای ایجاد آثار قانونی مترتب بر طلاق را ندارد و صرفا به دلیل منافع شخصی خود ، اقدام به طلاق می کند که این منافع ، با خوردن مهر طلاق در شناسنامه ایجاد می شود . معمولا طلاق صوری میان زن و مرد به دلیل برخورداری از منافعی همچون معافیت فرزند از خدمت سربازی و یا دریافت مستمری پدر فوت شده زن صورت می گیرد .
به همین مناسبت ، این سوالات ممکن است مطرح شود که اساسا طلاق صوری چیست و چه حکمی دارد ؟ آیا طلاقی که صرفا برای بهره مندی از مزایایی همچون معافیت فرزند از خدمت سربازی و یا دریافت مستمری صورت می گیرد ، صحیح است ؟ اگر اثبات شود که طلاق و جدا شدن زوجین به شکل صوری شکل گرفته است ، چه آثاری به وجود می آید ؟
برای پاسخ دادن به این سوالات ، ابتدا به بررسی اینکه مفهوم طلاق صوری چیست می پردازیم و سپس ، طلاق صوری برای معافیت فرزند از خدمت سربازی و طلاق صوری برای دریافت مستمری پدر ، توسط زن را توضیح می دهیم و در انتها حکم طلاق صوری را بر اساس قانون مطرح خواهیم کرد .
به طور کلی ، طلاق به عملی گفته می شود که مرد ، با انجام دادن آن ، قصد دارد به زندگی مشترک خود با همسرش پایان دهد . مطابق قانون ، مرد حق دارد هر زمان بخواهد همسر خود را طلاق داده و زن نیز تحت شرایطی حق طلاق خواهد داشت و همچنین زن و شوهر نیز می توانند برای طلاق توافقی اقدام کنند . با این حال، زمانی که مردی می خواهد همسر خود را طلاق بدهد ، بر اساس قانون باید شرایطی داشته باشد تا این طلاق به صورت صحیح و قانونی انجام شده و آثار قانونی خود را بر جای بگذارد .
یکی از شرایط مهمی که برای طلاق وجود دارد ، این است که شوهر ( به عنوان شخصی که حق دارد همسرش را طلاق دهد ) و یا هر دوی زوجین ( برای طلاق توافقی ) قصد واقعی برای طلاق داشته باشند و به اصطلاح حقوقی ، " قاصد" باشند . به این معنا که هنگام طلاق ، واقعا قصد داشته باشند از هم جدا شوند و به عبارت دیگر ، بخواهند به همدیگر نامحرم شده و به رابطه زوجیت خود پایان دهند .
با توجه به وجود این شرط مهم است که اگر به عنوان مثال، مردی واقعا قصد نداشته باشد همسر خود را طلاق بدهد و صرفا به دلیل بهره مندی از آثار مزایای قانونی برای خود ، همسر و یا فرزندانش اقدام به طلاق دادن زن خود بکند ، طلاق صوری اتفاق افتاده است که در صورت اثبات طلاق صوری ، آثار مهمی نیز ایجاد می شود .
بنابراین ، در پاسخ به این سوال که طلاق صوری چیست و طلاق صوری چه مفهومی دارد ، باید بگوییم که اگر قبل از طلاق ، فرد به خاطر سوء استفاده از مزایای قانونی همچون معافیت فرزند از سربازی و یا دریافت مستمری و بدون داشتن قصد و نیت لازم ، و با هدف اینکه بعد از طلاق نیز به نحوی رابطه زوجیت میان آنها باقی باشد ، اقدام به طلاق کرده باشد ، طلاق به صورت صوری رخ داده است .
ذکر این نکته نیز ضروری است که اگر شخصی واقعا قصد طلاق داشته است و واقعا می خواسته از همسرش جدا شود ولی در عین حال بعد از طلاق از مزایای قانونی هم بهره مند شود ، دیگر نمی توان گفت طلاق صوری بوده است ؛ بلکه آنچه در خصوص تشخیص طلاق صوری مهم است ، این است که قبل از طلاق ، طرفین توافق کنند که مجددا در چارچوب رجوع از طلاق و یا صیغه 99 ساله ، رابطه زوجیت خود را ادامه دهند .
یکی از مهم ترین شرایطی که افراد ممکن است به خاطر آن دست به انجام طلاق صوری بزنند ، طلاق صوری برای کسب معافیت فرزند از خدمت سربازی است . در چنین شرایطی ، زن و شوهر برای اینکه فرزندشان بتواند معافیت از خدمت سربازی بگیرد ، به صورت صوری و غیر واقعی از هم جدا می شوند و بعد ، یا از طلاق رجوع می کنند و یا صیغه 99 ساله منعقد می کنند .
البته دریافت معافیت از خدمت سربازی برای فرزندانی که پدر و مادرشان از هم طلاق گرفته اند ، نیازمند آن است که شرایطی وجود داشته باشد ؛ به عنوان مثال اینکه آن فرزند ، باید تنها فرزند ذکور ( پسر ) آن مادر باشد و کفالت یا سرپرستی و به عبارتی تامین هزینه های زندگی مادر توسط آن پسر تامین شود . همچنین پسر به سن قانونی 18 سال رسیده باشد و مادر ، ازدواج مجدد نکرده باشد .
علاوه بر اینها ، اخیرا برای جلوگیری از اثر طلاق صوری والدین با انگیزه کسب معافیت سربازی توسط فرزندشان ، قانونی تصویب شده است که بر اساس آن برای دریافت کارت معافیت از خدمت ، باید سی ماه ( دو سال و نیم ) از تاریخ طلاق بائن و یا طلاق رجعی گذشته باشد . در این مدت سی ماهه ، صرفا معافیت موقت به فرزند تعلق می گیرد و پس از سی ماه ، اگر شرایط وجود داشت معافیت دائمی می شود .
بنابراین ، همانطور که مشاهده می شود ، با این شرط سختگیرانه تلاش شده است تا از ایجاد طلاق های صوری برای دریافت معافیت از خدمت جلوگیری شود و صرفا پس از سی ماه از طلاق غیر صوری یا واقعی والدین است که کارت معافیت دائم صادر می شود . اگر هم تحت شرایطی مشخص شود که طلاق صوری بوده است ، آثار طلاق صوری بر آن مترتب نشده و فرزند باید به خدمت سربازی فرستاده شود .
بر اساس قانون ، در صورتی که دختری پدرش فوت کرده باشد ، به شرط اینکه شغل و شوهر نداشته باشد ، می تواند به سهم خود از مستمری پدر استفاده کند . البته اگر دختر قبلا ازدواج کرده و سپس طلاق گرفته باشد نیز این حکم قانونی در خصوص وی کاربرد دارد و می تواند با اثبات طلاق و عدم اشتغال به کار ، از مستمری پدر خود استفاده کند .
به همین دلیل ، یکی دیگر از موارد طلاق صوری ، طلاق برای دریافت مستمری تامین اجتماعی است ؛ به این صورت که خانمی برای اینکه بتواند از مستمری پدر فوت شده خود بهره مند شود ، اقدام به طلاق صوری از همسر خود می کند و یا اینکه شوهرش وی را طلاق می دهد تا زن از مستمری پدر خود بهره مند شود و بعد ، اگر طلاق از نوع طلاق رجعی باشد ، شوهر در مدت عده به زن رجوع می کند و بدون اینکه عملا از هم جدا شده باشند ، به زندگی مشترک شان ادامه می هند .
در اینجا باید اشاره نمود که بر اساس قانون حمایت خانواده ، در صورتی که مردی همسرش را طلاق داده باشد و بعد به زن رجوع کند ، مکلف است اقدام به ثبت رجوع از طلاق نماید ؛ در غیر این صورت ممکن است به مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق محکوم شود . یا اینکه ممکن است اگر طلاق از نوع طلاق بائن بوده و مرد نتواند در مدت عده به زن رجوع کند ، زن و شوهر این بار با صیغه موقت طولانی مدت به زوجیت هم در آیند .
همچنین باید تذکر دهیم که این قبیل اقدامات برای دریافت مستمری ، علاوه بر اینکه خلاف قانون و سبب تضییع حقوق دیگر افراد می شود ، گاها سبب مشکلات و معضلاتی برای خود زن و مرد نیز می شود . چرا که زن ، با این اقدام عملا حقوق قانونی خود که به موجب ازدواج دائمی به وی تعلق می گیرد را از بین می برد ؛ به این صورت که با ازدواج موقت ، رابطه توارث میان زن و شوهر برقرار نمی شود و اگر مرد فوت کند ، زن دیگر از او ارث نمی برد .
علاوه بر این ، سازمان تامین اجتماعی در صورتی اقدام به برقراری مستمری برای زن می کند که آن زن واقعا شاغل نبوده و درآمدی نداشته باشد ؛ همچنین ممکن است با روش هایی ، صوری بودن طلاق را احراز کرده و به عنوان مثال با تحقیقات محلی پیگیری کند که آیا واقعا زن و شوهر از هم جدا شده اند و یا اینکه طلاق به صورت صوری بوده است .
در همین راستا ، اگر مشخص شود که طلاق به شکل صوری برای دریافت مستمری پدر فوت شده انجام گرفته است ، مستمری زن قطع می شود و حتی زن را محکوم به بازپرداخت مستمری کنند که با طلاق صوری و به صورت غیر قانونی به وی تعلق گرفته است ؛ چون طلاق صوری اثری ندارد .
در قسمت اول ، به تعریف طلاق صوری پرداختیم و گفتیم معیار شناخت طلاق صوری آن است که حین طلاق ، زوجین قصد واقعی بر طلاق نداشته و توافق بر آن می کنند که بعد از طلاق ، مجددا رابطه زوجیت خود را در چارچوب صیغه موقت و یا رجوع از طلاق ادامه دهند . اما سوال مهمی که در این رابطه ممکن است مطرح شود آن است که حکم طلاق صوری چیست ؟ آیا طلاق صوری باطل است ؟ در صورتی که طلاق به شکل صوری واقع شده باشد چه حکمی دارد و چه آثاری بر جای می گذارد؟
به طور کلی باید گفت که حکم طلاق صوری و ازدواج صوری در قانون بیان نشده است . همچنین نمی توان ماده قانونی مشخصی که مجازات طلاق صوری را تعیین کرده باشد ، را پیدا کرد و به آن استناد کرده و گفت حکم طلاق صوری چیست . با این حال ، در قانون مدنی ، از معامله صوری به طور کلی صحبت شده است که بر اساس ماده 218 قانون مدنی ، هر گاه معلوم شود که معامله با قصد فرار از دین به طور صوری انجام شده ، آن معامله باطل است .
اما برای مشخص شدن حکم طلاق صوری می توان به ماده 1136 قانون مدنی استناد کرد که به موجب آن ، طلاق دهنده باید بالغ و عادل و قاصد و مختار باشد . بنابراین ، در می یابیم که اگر طلاق دهنده ( مرد و یا هر دوی طرفین ) برای طلاق قصد واقعی نداشته باشند و صرفا به خاطر بهره مندی از برخی منافع ذکر شده، اقدام به طلاق صوری کرده باشند و مجددا با هم زندگی کنند ، به لحاظ قانونی نمی توان طلاق آنها را مورد تایید قرار داد .
به عبارت دیگر، طلاق صوری توسط شخصی که قصد طلاق ندارد ، همچون شخصی است که در حالت مستی اقدام به طلاق می کند و واقعا قصد طلاق ندارد . باطل بودن طلاق صوری به این معناست که طلاق واقع شده هیچ گونه اثر قانونی به بار نمی آورد . هر چند در شرایط موجود ، اثبات صوری بودن طلاق دشوار است ، ولی به لحاظ شرعی نیز باید گفت که طلاق صوری بدون قصد و نیت ، باطل و بی اثر می باشد .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص طلاق صوری در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون طلاق صوری پاسخ دهند .
برای مشاوره طلاق صوری
برای مشاوره طلاق صوری
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©