در قانون مدنی این نکته که نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است، به طور کلی مشخص شده است که بر اساس آن ، پسران تا سنی حق دریافت و مطالبه نفقه دارند که نتوانند با اشتغال به کاری مناسب ، معاش خود را تامین کنند . بنابراین ، سن تعلق نفقه به فرزند پسر در قانون به صورت دقیق تعیین نشده است . بلکه در هر مورد خاص ، وضع متفاوت خواهد بود.

   

عناوین اصلی این مقاله

• نفقه فرزند پسر شامل چیست
• نفقه فرزند پسر بر عهده چه کسی است
• نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است
سوالات متداول

یکی از مهم ترین تکالیفی که در قانون به لحاظ مالی میان اعضای خانواده برقرار شده است ، لزوم پرداخت نفقه ، هزینه یا خرجی است که اصولا بر عهده مرد است . یعنی همانگونه که زن حق مطالبه نفقه از همسر خود را دارد ، فرزندان خانواده اعم از پسر یا دختر نیز می توانند نفقه یا خرجی خود را از پدرشان مطالبه کنند .

البته نفقه زوجه و نفقه فرزندان از برخی جهات با یکدیگر تفاوت دارند . به عنوان نمونه ، زن در هر شرایطی که باشد ، اعم شاغل یا غیر شاغل ، پولدار یا بی پول بودن می تواند نفقه مطالبه کند ؛ اما نفقه فرزند پسر یا دختر منوط به نیاز مالی آنهاست . همچنین ، زن می تواند در صورت عدم پرداخت نفقه در گذشته ، اقدام قانونی لازم را انجام دهد ولی نفقه فرزندان صرفا ناظر بر آینده ( زمان حال ) است .

در قانون مدنی ، مطالب مربوط به پرداخت نفقه برای فرزندان پسر و دختر به صورت یکسان و مشترک مورد توجه قرار گرفته است و تفاوتی میان فرزند دختر و پسر وجود ندارد . در عرف مرسوم است که معمولا دختران تا پایان دوره تجرد و تا زمانی که ازدواج نکرده باشند حق دریافت و مطالبه نفقه از پدر خود را دارند . با این حال سوال مهمی که در رابطه با نفقه پسران وجود دارد این است که نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است و اصولا سن تعلق و مطالبه نفقه فرزند پسر، چه سنی است ؟

برای پاسخ دادن به سوال فوق ، ابتدا به بررسی این سوال می پردازیم که نفقه فرزند پسر شامل چیست و چه مواردی را می توان جزء نفقه پسرها محسوب کرد . در ادامه نیز این مطلب را توضیح می دهیم که نفقه فرزند پسر به عهده چه کسی است و پسر نفقه خود را از چه کسانی می تواند مطالبه کند . در خاتمه نیز به این سوال پاسخ می دهیم که نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است و سن تعلق و مطالبه نفقه فرزند پسر، چه سنی است.

نفقه فرزند پسر شامل چیست

در قانون مدنی حکم لزوم پرداخت نفقه به فرزند پسر و دختر ، تحت عنوان نفقه اقارب یا خویشاوندان مورد حکم قرار گرفته است . اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود این است که نفقه فرزند پسر شامل چیست ؟ چه مواردی بر اساس قانون نفقه فرزندان پسر محسوب می شوند و چه مواردی را نمی توان جزء نفقه آنان تلقی کرد ؟

در ماده 1204 قانون مدنی به این سوال پاسخ داده شده است . از این ماده ، می توان برداشت کرد که نفقه فرزند شامل مسکن ، البسه ، غذا و اسباب و اثاثیه منزل است که عرفا مورد استفاده قرار می گیرد . بنابراین ، نفقه ای که برای پسر تعیین شده است ، شامل موارد ذکر شده در قانون می باشد .

هر چند اگر به لحاظ عرفی بخواهیم بگوییم نفقه پسرها شامل چیست ، باید هزینه های مربوط به بهداشت و سلامت را نیز جزء نفقه محسوب کرد . همچنین امروزه هزینه های مربوط به تحصیل نیز جزء نفقه و هزینه های ضروری برای زندگی محسوب می شوند . بنابراین ، برای توضیح اینکه نفقه فرزند پسر شامل چیست ، می توان ملاک قانونی و عرفی را همراه با هم مد نظر قرار داد تا بصورت عادلانه هزینه های عادی زندگی فرزند پسر با آن تامین گردد و حتی با این ملاک می توان تقاضای تعدیل نفقه فرزند هم نمود .

البته برخی از موارد نفقه فرزند پسر اختلافی هستند ؛ یعنی عده ای پرداخت آن را ضروری محسوب نکرده و آن را جزء نفقه پسرها به حساب نمی آورند و معتقدند هزینه های تحصیل در کلاس های خصوصی و مخارج اضافی از این قبیل و یا حتی هزینه های مربوطه به تحصیل در دانشگاه نیز از آن جهت که در قانون ذکر نشده است را نمی توان جز نفقه پسران محسوب کرد و پدر یا هر شخص دیگری که مکلف به پرداخت نفقه است را ملزم به تهیه آن نمود .

ولی در کل می توان گفت هر هزینه یا خرج معقول و مرسومی که در راستای تامین نیازهای اساسی فرزند پسر ضرورت دارد را می توان نوعی نفقه محسوب نمود که مهم ترین مصادیق آن خوراک ، پوشاک ، مسکن ، لوازم زندگی ، تحصیل در مدرسه ، رفت و آمد ، بهداشت و درمان است . لازم به ذکر است که عدم پرداخت نفقه فرزند پسر یا دختر در قانون حمایت خانواده جرم تلقی شده است و در صورت عدم پرداخت آن ، می توان از شخص عهده دار پرداخت نفقه شکایت کرد .

نفقه فرزند پسر بر عهده چه کسی است

حال که مهم ترین مصادیق نفقه فرزندان پسر را بررسی کردیم ، قصد داریم به این سوال مهم پاسخ بدهیم که نفقه فرزند پسر به عهده چه شخص یا اشخاصی است . پاسخ به این سوال از آن جهت ضروری است که اکثر افراد پرداخت نفقه پسر را صرفا تکلیفی برای پدر تلقی می کنند ؛ در حالی که بر اساس قانون مدنی ، در صورتی که پدر شرایط پرداخت نفقه به فرزند پسر را نداشته باشد ، این تکلیف به ترتیب به عهده اشخاص دیگری همچون جد پدری قرار خواهد گرفت که در ماده 1199 قانون مدنی مشخص شده است .بر اساس این ماده :

نفقه پسر در درجه اول بر عهده پدر وی است . در این خصوص فرقی هم میان فرزندان ناشی از ازدواج دائم با فرزندانی که ناشی از ازدواج موقت یا صیغه هستند ، وجود ندارد . حتی طبق قانون پرداخت نفقه فرزندان نامشروع نیز به عهده پدر است .

اما در صورتی که پدر فوت کرده باشد و یا در صورتی که وی فقیر بوده و نتواند نفقه پسر خود را بدهد ، پرداخت نفقه به عهده اجداد پدری و هر چه بالاتر رود قرار می گیرد . یعنی پدر بزرگ پدری ، پدر پدر بزرگ و ... .

اگر اجداد پدری هم زنده نباشند و یا نتوانند هزینه های نوه پسری خود را بپردازند ، این مرتبه مادر مکلف به تامین نفقه پسر خود شده است و اگر هم مادر زنده نباشد و یا قادر به تامین نفقه فرزند پسر نباشد ، در مرتبه آخر،  جد مادری ( پدر بزرگ مادری ) جده مادری  ( مادر بزرگ مادری ) و جده پدری  ( مادر بزرگ پدری) هر سه با هم باید نفقه نوه خود را بدهند .

نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است

در این قسمت قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است و اصولا تا چه سنی پسر می تواند نفقه مطالبه کند ؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در قانون مدنی سن تعلق نفقه به فرزند پسر یا دختر مشخص نشده است . یعنی علی رغم اینکه مثلا در قانون مدنی گفته شده که حضانت فرزند پسر تا سن بلوغ به عهده پدر است ، در رابطه با زمان تعلق نفقه به وی صحبتی نشده است . فقط در ماده 1197 قانون مدنی شرایط لازم جهت برخورداری از نفقه توسط فرزند پسر ذکر شده است .

بر اساس این ماده ، کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی ، وسایل معاش خود را فراهم سازد . بر این اساس ، تعلق نفقه به فرزند پسر اصولا منوط به سن و سال وی نمی باشد . بلکه آن چه که در خصوص تعلق نفقه به فرزند پسر مهم و اساسی است ، این است که وی اولا اموال کافی نداشته و ندار باشد و ثانیا در شرایطی هم نباشد که بتواند خودش به شخصه وسایل معیشت خود را با اشتغال به کار مناسبی تامین کند . این دقیقا بر خلاف نفقه زوجه است که مرد حتی در صورتی که همسرش کارمند یا شاغل باشد ، باز هم موظف به پرداخت نفقه به وی است .

بنابراین ، پاسخ به این سوال که نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است ، تا حد زیادی بستگی به اوضاع و احوال در هر مورد خاص دارد . در این زمینه اقتضائات عرفی در هر منطقه از کشور نیز ممکن است لحاظ بشود . به طور کلی ، تا زمانی که فرزند پسر در حال تحصیل در مدرسه است ، یعنی تا رسیدن به سن هجده سالگی که به سن رشد می رسد ، طبق عرف پرداخت نفقه به عهده پدر و یا جد پدری است . پس از رسیدن به این سن ، در برخی از شهرها پسر قادر است که کار مناسبی پیدا کرده و با اشتغال به کار معیشت خود را تامین کند که در چنین شرایطی ، دیگر پرداخت نفقه به فرزند پسر منتفی است که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص می توانید مقاله نفقه فرزندان بالای 18 سال را ملاحظه نمایید .

اما اگر فرزند پسر پس از رسیدن به این سن ، نتواند به کار مناسبی مشغول شده و معاش خود را تامین کند ، دادگاه صالح برای پرداخت نفقه فرزند می تواند حکم به پرداخت نفقه فرزند پسر توسط پدر بدهد . به عنوان مثال ، در صورتی که فرزند پسر دچار بیماری یا از کار افتادگی شده باشد ، باز هم استحقاق دریافت نفقه خواهد داشت . لازم به ذکر است که امروزه معمولا فرزندان پسر پس از رسیدن به سن هجده سالگی ، مجددا مشغول به تحصیل در دانشگاه می شوند و یا اینکه به خدمت سربازی اعزام می شوند . در این حالت ، باز هم می توان گفت در یک مدت زمان معقول و مناسبی ( مثلا تا رسیدن به سن بیست سالگی ) نفقه به آنها تعلق می گیرد .

این موضوع در خصوص دختران هم محل بحث است و این سوال مطرح می شود که دختران تا چه سنی استحقاق دریافت نفقه دارند . البته موضوع در مورد دختران اندکی متفاوت است . دختران طبق عرف تا زمانی که ازدواج نکرده اند ، حق دریافت نفقه از پدر خود را دارند ولی اگر دختران نیز بتوانند با اشتغال به کار معاش خود را تامین کنند ، دیگر پدر یا جد پدری شان الزام قانونی جهت پرداخت نفقه به آنها را ندارند که این موضوع را در مقاله نفقه فرزند دختر تا چند سالگی است توضیح داده ایم .

بنابراین ، در حالت کلی ، ملاک تعلق نفقه به فرزند پسر، سن خاصی نیست و نمی توان گفت دقیقا تا چه سنی فرزند پسر نفقه می گیرد . بلکه طبق قانون مدنی همین که فرزند پسر به سن و سال و یا شرایطی برسد که خود بتواند نفقه اش را تامین کند ، لزوم پرداخت نفقه از طرف پدر منتفی خواهد شد . در این رابطه توجه به عرف شهر محل زندگی ضروری است . چه بسا در شهرهای کوچک و روستا ها پسرها بتوانند در سنین پایین تری با اشتغال به کار نفقه خود را تامین کنند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نفقه فرزند پسر تا چند سالگی است پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- نفقه فرزند پسر شامل چه مواردی است ؟

2- در چه شرایطی فرزند پسر می تواند نفقه خود را مطالبه و دریافت کند ؟

3- نفقه فرزند پسر تا چند سالگی به او تعلق می گیرد ؟