هزینه دادرسی مهریه

هزینه دادرسی که برای اجرا گذاشتن مهریه می بایست از جانب زن پرداخت شود 3/5درصد ارزش خواسته در دادگاه است که همان ابتدای شروع به رسیدگی دریافت می شود اما زن می تواند برای عدم پرداخت آن، دادخواست اعسار هم بدهد. هزینه اجرای مهریه از طریق اداره ثبت، نیم عشر دولتی یا یک بیستم مبلغ خواسته است.

برای طرح هر دعوایی چه دعاوی حقوقی چه دعاوی کیفری، کسی که مدعی احقاق حقی شده است، می بایست برای رسیدگی به درخواستش به مرجع قضایی رسیدگی کننده، مبلغی را تحت عنوان هزینه دادرسی یا هزینه رسیدگی بپردازد. در یک تعریف کلی، هزینه دادرسی به هزینه هایی گفته می شود که توسط دولت و در اکثر نظام های حقوقی برای استماع و رسیدگی به دعوا تعیین شده و دریافت می گردد.

عموما پرداخت این هزینه به عهده خواهان دعوی می باشد اما اگر پیروزی در دعوا با خواهان باشد و رای صادر شده به نفع وی باشد، حق درخواست هزینه دادرسی ای را که پرداخت کرده است از خوانده دعوا تحت عنوان خسارات دادرسی خواهد داشت.

حال ممکن است برای زنانی که خواهان به اجرا گداشتن مهریه و گرفتن آن از طریق مراجع قضایی هستند این سوال به وجود بیاید که برای اجرا گذاشتن چقدر پول لازمه؟ در این مقاله ضمن تعریف هزینه دادرسی مهریه به بیان نحوه به اجرا گذاشتن مهریه، نحوه پرداخت هزینه دادرسی مهریه، هزینه توقیف اموال برای مهریه و در آخر معافیت از هزینه دادرسی مهریه خواهیم پرداخت. برای آشنایی بیشتر با هزینه دادرسی مهریه، معافیت از آن و پاسخ به پرسش برای اجرا گذاشتن چقدر پول لازمه با ما همراه باشید.

هزینه دادرسی مهریه

 همان طور که بیان شد رسیدگی به هر دعوایی نیاز به پرداخت هزینه دادرسی دارد که دعوای اجرا گذاشتن یا گرفتن مهریه نیز از قاعده مستثنی نیست. هزینه دادرسی که برای دعوای پرداخت مهریه توسط دادگاه یا مرجع قضایی مناسب تعیین می شود ربطی به این نخواهد داشت که نوع مهریه ای که در سند ازدواج قید شده است چیست. بلکه هر چه باشد به ریال که وجه رایج ممکلت است تبدیل می شود و بر مبنای قیمت به دست آمده هزینه دادرسی مهریه هم به ریال توسط خواهان که همان زوجه خواهد بود می بایست برای شروع به رسیدگی پرداخت شود.

لازم به ذکر است که با توجه به قانون جدید، زوجه یا همان زن خواهان دعوای مهریه از دو طریق می تواند مهریه اش را به اجرا بگذارد 1) اجرای ثبت 2) دادگاه یا شورای حل اختلاف بسته به میزان مبلغ مهریه. پس در اینجا به بررسی پرداخت هزینه دادرسی از این دو مرجع می پردازیم. با توجه به بند ب ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه که مقرر داشته است:

(ب - مفاد اسناد رسمی لازم‌ الاجرا از طریق ادارات اجرای مفاد اسناد رسمی لازم ‌الاجرای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اجرا می‌ شوند. ادارات مذکور مکلفند بلافاصله پس از تقاضای اجرائیه نسبت به شناسایی و توقیف اموال مدیون اقدام کنند. چنانچه مرجع مذکور نتواند ظرف مدت دو ماه از تقاضای اجرا، نسبت به شناسایی و توقیف اموال متعهد سند، اقدام کند یا ظرف مدت شش ماه نسبت به اجرای مفاد سند اقدام نماید، متعهدله سند رسمی می‌ تواند با انصراف از اجرای مفاد سند به محاکم دادگستری رجوع نماید.

تبصره ۲- چنانچه متعهد سند لازم‌الاجرا، ظرف مدت بیست روز نسبت به انجام تعهد خود یا جلب رضایت متعهد له سند اقدام نماید، از پرداخت هزینه‌های اجرایی معاف خواهد بود. در غیر این صورت مراتب جهت درج در سامانه سجل محکومیت ‌های مالی موضوع بند (پ) ماده (۱۱۶) این قانون منعکس خواهد شد. کلیه دستگاه های اجرایی و بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری از انعقاد هرگونه قرارداد مالی و پرداخت تسهیلات، موافقت اصولی، صدور کارت بازرگانی و پروانه صادرات و واردات به این شخص ممنوع هستند. تخلف از این حکم موجب مجازات تعزیری درجه شش (محرومیت از حقوق اجتماعی) خواهد بود)

هزینه اجرای مهریه از طریق اجرای ثبت برای زن نیم عشر دولتی یا یک بیستم کل مهریه است که در صورت بخشش مهریه از جانب زن یا انصراف از ادامه عملیات اجرایی یا مصالحه با مرد، این نیم عشر نیز از او گرفته نخواهد شد اما اگر زن مهریه اش را به همین منوال وصول نمود، می تواند هزینه هایی که برای دریافت مهریه اش از طریق اجرای ثبت کرده است را هم از شوهر دریافت نماید. مثلا اگر برای این کار وکیل گرفته هزینه حق الوکاله وکیل طبق تعرفه، هزینه کارشناسان، انتشار آگهی و ... که پس از فروش مال یا وصول طلب به موجب همان اجراییه از مرد گرفته خواهد شد.

هزینه دادرسی مهریه در دادگاه همان ابتدای شروع به رسیدگی در دادگاه یا مرجع قضایی دیگر از زن گرفته می شود تا به دعوای او رسیدگی شود، اما زن می تواند هزینه به اجرا گذاشتن مهریه را ضمن دادخواست مهریه از شوهرش مطالبه و دریافت کند. زوجه خواهان دعوای مطالبه مهریه حتما باید ۵/۳ درصد مبلغ مهریه ای را که به اجرا گذاشته است تحت عنوان هزینه دادرسی به دادگاه بپردازد. انواع هزینه دادرسی مهریه از طریق دادگاه به شرح زیر است:

هزینه دادرسی در مرحله بدوی: تا مبلغ دویست میلیون ریال معادل دو ونیم درصد و مازاد بر ان معادل سه و نیم درصد بهای خواسته یا محکوم به

هزینه دادرسی در مرحله واخواهی و تجدید نظر : معادل چهار و نیم درصد بهای خواسته یا محکوم به

هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث: معادل پنج و نیم درصد محکوم به ( صرفا در صورتی که مهریه وجه نقد باشد)

در زمان ارائه دادخواست اجرا مهریه از جانب زن مهریه هر چه که باشد پول، طلا، ارز یا سکه، تبدیل به وجه رایج شده و به نرخ رسمی بانک مرکزی محاسبه می شود و دولت نیز درصدی از آن را به عنوان هزینه های دادرسی دریافت می کند. در ادامه به پاسخ به پرسش برای اجرا گذاشتن چقدر پول لازمه نیز خواهیم پرداخت.

نحوه به اجرا گذاشتن مهریه

 همانطور که گفته شد مطابق بند ب ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه زوجه برای دادخواست مهریه که سند رسمی لازم الاجرا هست، باید ابتدا از طریق اجرای ثبت اقدام کند و بر اساس همین قانون نمی تواند مستقیم به دادگاه برای به اجرا گداشتن مهریه مراجعه کند. برای گرفتن مهریه از طریق اجرای ثبت، زن خواهان دریافت مهریه یا وکیل یا نماینده قانونی او در صورت محجور بودن زن، با در دست داشتن مدارک شناسایی و اصل عقد نامه به دفترخانه ای می رود که سند ازدواج در آن جا تنظیم شده است. در این بخش به بررسی نحوه به اجرا گذاشتن مهریه خواهیم پرداخت.

زن یا نماینده قانونی او از دفتر خانه می خواهد که نسبت به کل یا قسمتی از مهریه ذکر شده در سند ازدواج برای او اجراییه صادر کند. سردفتر به دنبال این درخواست، برگه اجراییه را امضا می کند و سپس به اداره ثبت می فرستد.

سردفتر دفترخانه ازدواج ملزم است پس از فرستادن برگه اجراییه به اداره ثبت، شوهر را از این اتفاق به وسیله پست سفارشی مطلع کند. اطلاع به آخرین آدرسی ارسال خواهد شد که از شوهر در دفترخانه ثبت شده است . اجراییه صادر شده توسط دفتر خانه به پیوست قبض سفارشی همراه با دیگر اسناد و مدارک برای تشکیل پرونده در اداره ثبت و ابلاغ اجراییه به شوهر و ادامه دادن مابقی عملیات اجرایی به اداره ثبت محل تحویل داده می شود.

چنانچه که شوهر پس از دریافت ابلاغیه از اداره ثبت ظرف ده روز، مهریه زن را نپردازد یا راه و روشی برای پرداخت آن ارائه نکند، حساب های بانکی او بلوکه و اموالش به غیر از مستثنیات دین در صورت درخواست زن توفیف و غیر قابل انتقال خواهد شد. اما اگر زن از طریق اداره ثبت نتوانست اموال مرد را توقیف کند یا مرد اصلا اموالی برای توقیف نداشته باشد، زن یک گواهی از اداره ثبت دریافت می کند تا به واسطه آن بتواند برای دریافت مهریه از طریق دادگاه اقدام کند.

بعد از این که زن به اداره ثبت برای دریافت مهریه مراجعه کرد و به هر علت مثلا مال نداشتن مرد موفق به گرفتن مهریه اش نشد یک گواهی از اجرای ثبت دریافت می کند و به واسطه آن در دادگاه یا شورای حل اختلاف بسته به مبلغ کل مهریه یا قسمتی از مهریه که زن درخواست گرفتن آن را دارد، اقدام به طرح دعوای مطالبه مهریه می نماید. اگر مبلغ مهریه درخواست شده از سوی زن تا 20 میلیون تومان باشد رسیدگی به این دادخواست در صلاحیت شورای حل اختلاف خواهد بود، اما اگر مبلغ درخواست شده کل مهریه یا قسمتی از آن بالاتر از 20 میلیون تومان باشد این دعوا در صلاحیت دادگاه خانواده خواهد بود.

قانونا زن خواهان دریافت مهریه از طریق دادگاه، هم زمان با درخواست مهریه یا قبل از اتقدیم دادخواست مهریه، می تواند دادخواست تامین اموال شوهر را برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال به دادگاه ارائه کند. چنانچه زن ظرف مدت 20 روز از زمان صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه یا شورای حل اختلاف ، دادخواست اصلی مطالبه مهریه را به دفتر خدمالت الکترونیک قضایی یا شورای حل اختلاف ارائه نکند، شوهر خواهد توانست از قاضی رسیدگی کننده به دعوا تقاضا کند اموال توقیف شده اش آزاد شود.

نحوه پرداخت هزینه دادرسی مهریه

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص نحوه به اجرا گذاشتن مهریه و هزینه دادرسی مهریه در این بخش قصد داریم به بررسی نحوه پرداخت هزینه دادرسی مهریه بپردازیم. همانطور که گفتیم مطالبه مهریه از طریق دادگاه مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است. در این خصوص سوالی که عموما به ذهن متبادر می شود این است که برای اجرا گذاشتن چقدر پول لازمه در این بخش به این موضوع خواهیم پرداخت.

نحوه پرداخت هزینه دادرسی مهریه در اداره ثبت به این صورت نیست که در همان ابتدای امر زن ملزم به پرداخت این نیم عشر تحت عنوان هزینه اجرا باشد، حتی اگر مرد کل مهریه را در مدت تعیین شده بپردازد یا زن مهریه را ببخشد یا مصالحه کند از پرداخت این مبلغ هم معاف خواهد شد. در اقدام از طریق اجرای ثبت تنها هزینه پرداختی حق الاجرا می باشد که این حق الاجرا هم اگر مرد بر طبق زمان مشخص شده از سوی اجرای ثبت اقدام به پرداخت مهریه نماید از زن گرفته نمی شود و در غیر این صورت، در پایان اجرا دریافت خواهد شد.

اما در اقدام از طریق دادگاه، هزینه دادرسی می بایست که در همان ابتدا و در هنگام ثبت دادخواست پرداخت گردد. البته این بدین معنا نیست که اگر زن، هزینه دادرسی را به حساب دادگستری واریز نکند، به درخواست او رسیدگی نخواهد شد. فراهم کردن مبلغ هزینه دادرسی مهریه در ابتدا کار و شروع روند رسیدگی برای زن کار سختی است، اما قانون برای حل این مشکل راه چاره ای گذاشته است و این امکان را فراهم کرده است تا زن با ارائه دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی به طور موقت معاف شود.

زن خواهان دریافت مهریه می تواند ضمن دادخواست مهریه یا بعد از آن به طور جداگانه با معرفی دو شاهد مبنی بر این که شهادت دهند که او قادر نیست هزینه دادرسی را پرداخت کند، با ارائه دادخواست اعسار هزینه دادرسی مهریه را همان ابتدا واریز نکند و پس از این که حکم پرداخت مهریه از جانب مرد قطعی شد و توانست مهریه اش را از شوهرش بگیرد دادگاه هزینه دادرسی را از خودش از شوهر می گیرد که در آن موقع، این نیم عشر بر اساس قیمت روز سکه محاسبه می شود.

هزینه توقیف اموال برای مهریه

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص هزینه دادرسی مهریه و نحوه اجرا گذاشتن مهریه پرداختیم اکنون در این بخش قصد داریم به بررسی هزینه توقیف اموال برای مهریه بپردازیم و به این پرسش که برای اجرا گذاشتن مهریه چقدر پول لازمه پاسخ بدهیم. همانطور که پیش از این به آن اشاره شد برای اجرای مهریه می توان از دو روش اجرای ثبت و مراجعه به دادگاه اقدام نمود در ادامه بررسی هزینه دادرسی در هر روش به طور جدا گانه خواهیم پرداخت.

به لحاظ سرعت در رویه دادرسی مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت سریع تر می باشد، اما در هر صورت مطالبه مهریه از اجرای ثبت نیز مستلزم پرداخت هزینه هایی می باشد. هنگامی که زوجه اقدام به مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت می نماید باید به میزان پنج درصد مبلغ مورد اجرا پرداخته شود. پرداخت این مبلغ بر عهده کسی است که اجرای علیه اوصادر شده است. اجرائیه مهریه علیه زوج صادر می شود بنابراین پرداخت این مبلغ نیز بر عهده او می باشد.

در پاسخ به پرسش برای اجرا گذاشتن چقدر پول لازمه باید گفت زوجه برای توقیف اموال باید ابتدا درخواست صدور اجرائیه مهریه را از طریق دفتر خانه ازدواجی که نکاح را ثبت کرده است بخواهد، پس از صدور اجرائیه با برگ اجرائیه و سایر مدارک به اجرای ثبت مراجعه نموده و درخواست توقیف اموال را با معرفی اموال زوج مطرح کند. چنانچه از اموال زوج اطلاع نداشته باشد اجرای ثبت موظف به استعلام اموال محکوم به است.

چنانچه برای زوج مالی یافت نشود یعنی سند قطعی به نام وی نباشد، یا موجود حساب بانکی مکفی نباشد زوجه می تواند اقدام به تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده نماید. در مطالبه مهریه از طریق دادگاه، اگر مال موضوع مهریه کمتر از دویست میلیون ریال معادل بیست میلیون تومان باشد هزینه دادرسی معادل 2.5 درصد ارزش خواسته و اگر بیشتر از دویست میلیون ریال باشد، هزینه دادرسی 3.5 درصد ارزش خواسته خواهد بود.

معافیت از هزینه دادرسی مهریه

چنانچه در استعلام اداره ثبت برای زوج مالی برای توقیف یافت نشود، زوجه می تواند اقدام به مطالبه مهریه از دادگاه با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه بنماید. اما همانطور که پیش از این نیز گفتیم مطالبه مهریه از دادگاه خانواده مستلزم پرداخت هزینه دادرسی می باشد. قانونگذار در این خصوص به بیان شرایط معافیت از هزینه دادرسی مهریه پرداخته است.

ماده 5 قانون حمایت از خانواده به بیان صریح معافیت از پرداخت هزینه دادرسی مهریه پرداخته است. وفق ماده 5 قانون حمایت از خانواده: «در صورت عدم تمکن مالی هریک از اصحاب دعوی دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق‌ الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آنها را به زمان اجرای حکم موکول کند...».

همچنین در خصوص معافیت از پرداخت هزینه لازم به ذکر است معافیت افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و مدد جویان سازمان بهزیستی کشور از پرداخت هزینه دادرسی دائمی بوده و دادگاه نمی تواند پرداخت هزینه دادرسی توسط این افراد را موکول به زمان اجرای حکم نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این که هزینه دادرسی مهریه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی تلفنی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی به سوالات شما عزیزان پیرامون این که هزینه دادرسی مهریه​ پاسخ دهند.