شرکت مختلط غیر سهامی چیست

شرکت مختلط غیر سهامی بین یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک با مسئولیت محدود به وجود می آید که روابط شرکا تابع شرکت نامه است .در نام این شرکت می بایست عبارت مختلط غیر سهامی قید شود، زیرا این شرکت، سهامی را منتشر نمی کند . شرکا با مسئولیت محدود مسئولیتشان فقط به میزان سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند، اما در صورت انحلال شرکت و عدم تکافوی دارایی شرکت برای پرداخت بدهی های آن، شرکا ضامن مسئول تمام قرض ها و بدهی های شرکت خواهند بود.

مطابق با ماده 20 قانون تجارت انواع شرکت های تجاری بدین شرح نام برده شده اند که شامل : شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی، شرکت مختلط غیر سهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی، شرکت تعاونی تولید و مصرف می شود . تمام این شرکت ها برای انجام امور تجاری به منظور کسب سود و تقسیم آن بین شرکا به وجود می آید .

حال با توجه به این که دانستیم هدف مشترک تمام شرکت های تجاری از تشکیل شرکت، انجام فعالیت تجاری و کسب سود است شرکا باید در انتخاب نوع شرکت برای ایجاد فعالیت تجاری مشترک دقت کنند، زیرا این عنوان برای آنان مسئولیت های مختلفی به همراه خواهد داشت . در این میان با توجه به تعریفی که از شرکت تجاری شد و گفتیم انتخاب عنوان در میزان مسئولیت شرکا موثر است، ممکن است برای افرادی که خواهان ایجاد شرکت هستند این سوال به وجود بیاید که شرکت مختلط غیر سهامی چیست ؟

در این مقاله ضمن تعریف شرکت مختلط غیر سهامی، به بیان قوانین حاکم بر این نوع از شرکت خواهیم پرداخت ، همچنین نحوه و شرایط لازم برای تشکیل این شرکت و شرایط و موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی را نیز برای افراد خواهان تشکیل این نوع از شرکت تجاری آورده ایم تا با مطالعه این مقاله بتوانند به فهم دقیقی از قواعد و قوانین تشکیل این نوع از شرکت برسند .

نحوه و شرایط لازم برای تشکیل شرکت مختلط غیر سهامی

همان طور که گفتیم شرکت مختلط غیر سهامی جز انواع شرکت های تجاری در ماده 20 قانون تجارت آمده است و هدف از تشکیل آن، فعالیت تجاری به همراه کسب سود و تقسیم منافع است . مطابق ماده 141 قانون تجارت : ( شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوص بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می ‌‌شود . ) روابط بین شرکا شرکت مختلط غیر سهامی، نحوه مدیریت و اداره و انحلال شرکت بر اساس شرکت نامه تعیین می شود و نیازی به داشتن اساس نامه نخواهند داشت .

موارد مندرج در شرکت نامه شرکت مختلط غیر سهامی عبارت اند از :

۱ ) نام شرکت : هر شرکت تجاری ملزم است نام شرکت تجاری و شناسه ملی شرکت آن را در تمام برنامه ها و آگهی ها و اطلاعیه ها بیاورد .
۲ ) نوع شرکت : در شرکت نامه باید نوع شرکت که مثلا شرکت سهامی عام است یا خاص یا مختلط غیر سهامی درج شود .
۳ ) موضوع شرکت : که شرکت در چه حیطه ای فعالیت می کند . طبق ماده ۵۸۶ قانون تجارت:(موسسات و تشکیلاتی را که مقاصد آن ها مخالفت با انتظامات عمومی یا نامشروع است، نمی توان ثبت نمود.) 
۴ ) مرکز اصلی شرکت و آدرس صحیح آن .
۵ ) محل شعبه شرکت : مطابق ماده ۳۸ قانون آیین دادرسی مدنی ( اگر شرکت دارای شعب متعدد در جاهای مختلف باشد، باید در دادگاه محلی که شعبه طرف معامله در آن واقع است، اقامه شود. مگر آنکه شعبه نامبرده برچیده شده باشد در این صورت دعاوی نامبرده نیز در مرکز اصلی شرکت اقامه خواهد شد . )
۶ ) اسامی مؤسسین یا شرکای شرکت : برای تشخیص کامل تشکیل دهندگان شرکت سهامی، باید اسامی و مشخصات شناسنامه ای آن ها کامل ذکر شود . 
۷ ) تابعیت شرکت : هر شرکتی که در ایران تشکیل شود و مرکز اصلی آن هم در ایران باشد ، تابعیتش ایرانی است .
۸ ) مبدا تشکیل شرکت و مدت آن : زیرا ممکن است شرکت های تجارتی برای مدت محدود یا مدت نامحدود تشکیل شوند .
۹ ) سرمایه شرکت اعم از نقدی و غیر نقدی : در شرکت مختلط غیر سهامی تشکیل شرکت مشروط است به این که همه قیمت نقدی سرمایه شرکت پرداخت شود و آورده های غیرنقدی به توافق شرکا قیمت گذاری و تحویل شود . 
۱۰ )میزان سهم الشرکه هر شریک : زیرا شرکا بسته به نوع شراکت در شرکت مختلط غیر سهامی که یا ضامن هستند یا با مسئولیت محدود در قبال طلبکاران برای تادیه تمام قروض شرکت مسئول هستند .
۱۱ ) تعیین مدیر یا مدیران شرکت : برای، پیش‌بینی نحوه اداره شرکت، حدود وظایف، اختیارات و مسئولیت مدیران بر اساس مصرحات قانونی در شرکت مختلط غیر سهامی .
۱۲ ) زمان رسیدگی به حساب و ترتیب تقسیم سود و زیان : تعیین سال مالی شرکت برای محاسبه سود و زیان و تقسیم سوذ بین شرکا .
۱۳ ) تعیین بازرسان شرکت : برای نظارت در امور شرکت .
۱۴ ) نحوه و شرایط انحلال و فسخ شرکت .
۱۵ ) بیان دیگر شرایط قانونی در روابط بین شرکا در شرکت نامه .

 این نوع از شرکت حداقل از اجتماع دو شریک تشکیل می شود . در شرکت های مختلط، همان طور که از اسمش پیداست دو دسته شریک وجود دارند، که بر خلاف سایر شرکت های تجارتی از مسئولیت های حقوقی مساوی برخوردار نیستند که همان شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود هستند . در نتیجه در تفسیر این ماده می توان گفت این شرکت هم دارای شریکی است که تنها نسبت به آورده اش در شرکت در زمان بدهی و ورشکستگی شرکت مسئول است(شریک با مسئولیت محدود) و هم دارای شرکایی هست که طلبکاران شرکت می توانند در زمانی که دارایی شرکت کفاف بدهی آن را ندهد، برای دریافت کل طلب یا مابقی آن شریک مراجعه کنند (شریک ضامن)

 شرکت مختلط غیر سهامی، مانند بقیه شرکت های تجاری، دارای شخصیت حقوقی است یعنی، به عنوان یک شخصیت مستقل از شرکای تشکیل دهنده آن، چه شرکای ضامن چه شرکای با مسئولیت محدود، می تواند دارای کلیه حقوق و تکالیفی باشد که قانون برای افراد با شخصیت حقیقی قائل است، مگر حقوق و تکالیفی که معمولا فقط انسان می تواند دارا باشد مانند : ازدواج، طلاق، ارث یا همان احوال شخصیه .

همان طور که قبل تر هم گفتیم در شرکت های مختلط غیرسهامی همان طور که از اسمش هم پیدا است، با آوردن واژه مختلط در عنوان شرکت، دو نوع شریک در این شرکت وجود دارد :

 شریک های ضامن، شریک ضامن شخصی است که در ابتدا تاسیس شرکت موظف به پرداخت کامل سهم سرمایه خود چه به صورت نقدی و چه به صورت غیر نقدی هست و مسئول تمامی قرض هایی است که احتمال دارد علاوه بر دارائی شرکت پیدا شود .

شرکا با مسئولیت های محدود، شریک با مسئولیت های محدود شخصی است که مسئولیت او فقط به میزان آورده ای است که در زمان تاسیس شرکت به صورت نقدی در آن سرمایه گذاری کرده است و یا تعهد کرده است که در طول زمان، تعهدش به شرکت را پرداخت کند، زیرا در تشکیل شرکت مختلط غیر سهامی لازم نیست تمام سرمایه شرکت از سوی شرکا در همان ابتدای کار پرداخت شود . شرکا با مسئولیت محدود می توانند بخشی از سرمایه را نقدی پرداخت کنند و بخشی را صرفا تعهد به پرداختش نمایند .

 ماده 141 قانون تجارت، شرکا خواهان تشکیل شرکت مختلط غیر سهامی را ملزم کرده است که در زمان تشکیل و ثبت، این نوع از شرکت را تحت اسم و عنوان مخصوصی تشکیل دهند، یعنی در اسم شرکت باید عبارت ( شرکت مختلط غیر سهامی ) و لااقل اسم یکی از شرکا ضامن آورده شود . مطابق ماده ۱۴۳ قانون تجارت ( هر یک از شرکاء با مسئولیت محدود که اسمش جزء اسم شرکت باشد در مقابل طلبکاران شرکت شریک ضامن محسوب خواهد شد .‌ هر قراری که برخلاف این ترتیب بین شرکاء داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث بی‌اثر است . )

قوانین حاکم بر شرکت مختلط غیر سهامی

 همیشه و برای تاسیس تمامی شرکت های تجاری یکسری قوانین وجود دارد که توجه و رعایت آن از جانب شرکای موسس حائز اهمیت است و عدم رعایت آن باعث عدم ثبت شرکت مورد نظر در اداره ثبت شرکت ها خواهد شد .

 یکی از این قوانین حاکم بر شرکت مختلط غیر سهامی، طبق ماده 141 قانون تجارت که در بالا هم ذکر شده است این می باشد که حتما در اسم شرکت، عبارت « شرکت مختلط » ذکر شود و نام یکی از شرکای ضامن آورده شود .

 شرکت مختلط غیر سهامی بدون نیاز به تنظیم اساس نامه و صرفا با داشت شرکت نامه در اداره ثبت شرکت ها به ثبت می رسند، اما می توانند برای خودشان اساس نامه هم تنظیم کنند تا بواسطه قوانین موجود در آن به اداره شرکت بپردازند .

 شرکا با مسئولیت محدود در شرکت مختلط غیر سهامی مطابق با ماده ۱۴۸ قانون تجارت حق واگذاری سهام خود به اشخاص دیگر را نخواهند داشت، مگر با رضایت تمامی شرکا شرکت . متن ماده 148 عبارت است از این که : « هیچ یک از شرکا با مسئولیت محدود نمی ‌توانند بدون رضایت سایر شرکا سهم ‌شرکت خود را به غیر منتقل کنند . »

 در صورتی که شرکا شرکت مختلط غیرسهامی به انتقال سهام از جانب شریک با مسئولیت محدود رضایت دهند و او این انتقل را انجام دهد با انجام این انتقال به شخص جدید او همانند شریک سابق، مسئول تمام قرض های قبل از ورودش به شرکت هم خواهد بود .

 شرکای ضامن در زمان تاسیس می بایست کلیه سرمایه ای را که تقبل کرده اند پرداخت کنند .

 شرکا با مسئولیت محدود در هنکام تاسیس شرکت مختلط غیر سهامی لازم نیست تمام آنچه را تقبل کرده اند به یک باره پرداخت کنند و می توانند بخشی را پرداخت و برای مابقی تعهد به پرداخت دهند .

 اگر شرکت مختلط غیر سهامی در شرایط انحلال قرار گرفت و سهم تعهد شده شرکا با مسئولیت محدود هنوز پرداخت نشده بود یا موعد پرداختش فرا نرسیده بود، طلبکاران می توانند از این دسته از شرکا هم برای دریافت طلبشان نسبت به مقدار سهم تعهد شده شکایت کنند .

 طبق ماده ۱۴۴ قانون تجارت ایران ( مدیریت شرکت مختلط غیر سهامی مختص شریک یا شرکای ضامن است ) اما مطابق ماده ۱۴۷ ( هر شریک با مسئولیت محدود حق نظارت در امور شرکت داشته و می‌تواند از روی دفاتر اسناد شرکت برای اطلاع شخص خود راجع‌ به وضعیت مالی شرکت صورت خلاصه ترتیب دهد . ) ‌هر قراردادی که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شود از درجه اعتبار ساقط است.

 مطابق ماده ۱۴۶ قانون تجارت ( اگر شریک با مسئولیت محدود معامله برای شرکت کند . در مورد تعهدات ناشیه از آن معامله در مقابل طرف معامله حکم شریک ضامن را خواهد داشت مگر اینکه تصریح کرده باشد معامله را به سمت وکالت از طرف شرکت انجام می ‌دهد . )

 مطابق ماده ۱۵۰ قانون تجارت ( در مورد تعهداتی که شرکت مختلط غیرسهامی ممکن است قبل از ثبت شرکت کرده باشد شریک با مسئولیت محدود در مقابل اشخاص ثالث در حکم شریک ضامن خواهد بود مگر ثابت نماید که اشخاص مزبور از محدود بودن مسئولیت او اطلاع داشته‌اند . )

 مطابق ماده ۱۵۶ ( اگر شرکت مختلط غیرسهامی ورشکست شود دارایی شرکت بین طلبکاران خود شرکت تقسیم شده و طلبکاران شخصی شرکاء در آن‌حقی ندارند . سهم‌الشرکه شرکاء با مسئولیت محدود نیز جزو دارایی شرکت محسوب است . )

نحوه و شرایط لازم برای تشکیل شرکت مختلط غیر سهامی

با توجه به تعریفی که از شرکت مختلط غیر سهامی و قوانین حاکم بر آن شد، حال به این موضوع رسیدیم که نحوه و شرایط لازم برای تشکیل این نوع از شرکت به چه صورت است . باید گفت آنچه در قوانین این شرکت بیان کردیم خود نوعی نحوه تشکیل این شرکت هم محسوب می شود برای مثال :

 شرکت مختلط غیر سهامی برای تشکیل و ثبت نیاز به تنظیم شرکت نامه دارد . این شرکت می تواند حداقل بین دو نفر شریک تشکیل شود که یکی از آن ها می بایست شریک ضامن باشد و دیگری شریک با مشئولیت محدود . گفته شد حداقل دو نفر پس تعداد این شرکا می تواند بیشتر هم باشد .

 مطابق با ماده ۱۴۵ قانون تجارت ایران ( شریک یا شرکای با مسئولیت محدود هیچ وظیفه یا مسئولیتی نیز در زمینه اداره کردن شرکت مختلط غیر سهامی ندارند ) پس می توان گفت مدیریت این شرکت بر عهده شرکای ضامن خواهد بود . اگر شرکا ضامن تصمیم بگیرند که شرکا با مسئولیت محدود به عنوان مدیر شرکت، شرکت مختلط غیر سهامی را اداره کنند، باید به او وکالت بدهند یا در شرکت نامه و اساس نامه شرکت این امر را بیان و در مواد شرکت نامه ذکر کنند .

 شرکت مختلط غیر سهامی بیشتر به دست افرادی تاسیس می شود که نیازمند داشتن سرمایه اولیه برای تشکیل شرکت و کار آفرینی هستند ، که پس از پیدا کردن شخص سرمایه گذار موردنظرشان، در ساخت و تاسیس شرکت با او شریک می شوند .

 به موجب ماده 161 قانون تجارت ( مرگ یا محجوریت یا ورشکستگی شریک یا شرکای با مسئولیت محدود موجب انحلال شرکت نمی شود ) به دلیل این که، شرکا مسئولیت محدود در اداره کردن شرکت مختلط غیرسهامی دخالت ندارد . مگر بر اساس شرکت نامه یا اساس نامه وکالت در اداره یا مدیریت شرکت را داشته باشند که در این صورت بعد از مرگ یا محجوریت یا ورشکستگی باز هم شرکت منحل نشده و فقط عقد کالت باطل می شود .

شرایط و موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی

در متن مقاله تعریف شد که شرکت مختلط غیر سهامی چگونه بوجود می آید، همچنین قوانین حاکم بر آن و نحوه شکل گیری آن به چه صورت است اما هر شرکتی که تاسیس می شود، ممکن است در اثر عوامل و موارد مختلف منحل گردد . در این جا به بیان موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می پردازیم .

می توان گفت مواردی که باعث انحلال شرکت های تضامنی می شود ، سبب منحل شدن شرکت مختلط غیر سهامی نیز می شود . با این حال موارد خاصی نیز وجود دارد که مختص انحلال شرکت مختلط غیر سهامی است . موارد انحلال شرکت مختلط غیر سهامی عبارت است از :

 طبق ماده 137 قانون تجارت : « فسخ یکی از شرکا حتی فسخ توسط شریک با مسئولیت محدود » که منجر به انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود .

 طبق ماده 138 قانون تجارت : « ورشکستگی یکی از شرکای ضامن » که منجر به انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود .

 طبق ماده 139 و 140 قانون تجارت : « فوت یا محجوریت یکی از شرکای ضامن » منجر به انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود .

تراضی تمام شرکا برای منحل شدن شرکت، منجر به انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود .

 در صورتی که یکی از شریک ها به دلیلی منحل شدن شرکت را از دادگاه تقاضا کند و دادگاه دلایل شریک خواهان انحلال را درست تشخیص داده و دستور به منحل شدن شرکت بدهد که در این صورت منجر به انحلال شرکت مختلط غیر سهامی می شود .

 اگر دلیل شریک برای انحلال شرکت مختلط غیر سهامی در رابطه با شریک یا شرکایی خاص و معین باشد، دادگاه می تواند به جای منحل شدن به درخواست مابقی شرکا صرفا دستور اخراج آن شریک معین را صادر نماید و حکم به انحلال شرکت را صادر نکند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این که شرکت مختلط غیر سهامی در کانال تلگرام موضوعات حقوق تجارت عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون این که شرکت مختلط غیر سهامی پاسخ دهند .