موسسه چیست

موسسات ، کلیه تشکیلاتی را شامل می شوند که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آن که موسسین این موسسات و تشکیل دهندگان آن ها قصد انتفاع و سود بری داشته یا نداشته باشند . موسسات به دو دسته تقسیم می شوند : موسساتی که هدف از تشکیل آن ها کسب منفعت نیست و موسساتی که ممکن است هدف از تشکیل آن ها کسب منافع باشد .

شرکت های تجاری از اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود تشکیل می شوند . شرکت هایی که هدف از تاسیس آن ها تجارت نیست و اعمال تجاری انجام نمی دهند ، شرکت های حقوقی یا مدنی نامیده می شوند . شرکت های تجاری به موجب ماده 20 قانون تجارت به هفت نوع تقسیم بندی شده اند و در صورت ثبت و انجام فعالیت تجاری بایستی مالیات بپردازند .

شرکت هم در قانون مدنی ایران وجود دارد و هم در قانون تجارت ایران و هدف از تشکیل آن انجام فعالیت بازرگانی و کسب سود است اما یکی از مفاهیم پر تکرار در کنار مفهوم شرکت ، موسسه است . بعضا پیش می‌آید که افراد شرکت و موسسه را به جای هم بکار می ‌برند در صورتی که این کاربرد درست نیست .

علاوه بر شرکت های تجاری که انجام امور تجاری را بر عهده دارند ، یک نهاد حقوقی خاص به نام موسسه هم وجود دارد که آن هم مانند شرکت های تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل است . موسسه بر خلاف شرکت های تجاری، به انجام فعالیت های غیر تجاری می پردازد و کار موسسه فعالیت بازگانی و کسب سود و تقسیم منفعت نیست .

حال ممکن است برای برخی افراد این سوال به وجود بیایید که اصلا موسسه چیست آیا در صورت تاسیس موسسه به جای شرکت از پرداخت مالیات معاف خواهند شد ؟ در این مقاله ضمن تعریف موسسه به بیان انواع موسسه و قوانین مرتبط با آن نیز خواهیم پرداخت تا افراد با مطالعه این مطالب به فهم دقیقی از مفهوم موسسه برسند تا دیگر واژه موسسه و شرکت را به جای یکدیگر به کار نبرند .

موسسه چیست

 همان طور که اشاره کردیم مفهوم موسسه با شرکت های تجاری موضوع ماده 20 قانون تجارت کاملا متفاوت است . با توجه به این که موسسه هم مانند شرکت نهادی است که دارای شخصیت حقوقی است اما این وجه تشابه باعث این نخواهد شد که بتوانیم این دو اسم را به جای یکدیگر به کار ببریم . موسسه برای انجام اموری که جنبه تجارتی ندارد تشکیل می ‌شود . اموری که موسسات به آن ها اشتغال دارند شامل امور خیریه و عام المنفعه ، امور هنری ، آموزشی و فرهنگی و ... می‌ باشد .

 در جواب این سوال که موسسه چیست ؟ می توانیم این طور به این سوال پاسخ دهیم که طبق ماده یک آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری مصوب سال ۱۳۳۷ ( موسسات ، کلیه تشکیلاتی را شامل می شوند که برای مقاصد غیر تجارتی از قبیل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شود اعم از آن که موسسین این موسسات و تشکیل دهندگان آن ها قصد انتفاع داشته یا نداشته باشند . ) بنابراین ، ثبت موسسه ، باید ، در خصوص موضوعات غیر تجاری باشد .

 تشکیلات و موسسات نمی توانند اسم و عنوان هایی را که اختصاص به تشکیلات دولتی و کشوری دارد روی خودشان بگذارند . تشکیلات مزبور طبق ماده 584 قانون تجارت از تاریخ ثبت ، شخصیت حقوقی پیدا می کنند و می توانند اسم هایی مثل انجمن ، بنگاه ، کانون و امثال آن را برای خود انتخاب کنند .

 موسسات با اهداف نا محدود و متفاوت می توانند تشکیل شوند که سودآوری و فعالیت های اقتصادی می تواند جزیی از آن ها باشد یا نباشد مثل این که موسسات به صورت مجانی برای انجام امور خیریه و عام المنفعه تاسیس شده باشند . موسسه می تواند در مالکیت دولت و یا بخش خصوصی قرار گیرد .

 نکته ای که در مورد موسسات وجود دارد این است که ثبت و تاسیس موسسه تنها با حضور یک شخص حقیفی نیز امکان دارد . در صورتی که در مورد شرکت ‌های تجاری این امکان وجود ندارد و این شرکت ها از اجتماع دو نفر یا بیشتر تشکیل می شوند . امکان تاسیس موسسه تنها با وجود یک نفر باعث می ‌شود که افراد به ثبت موسسه بیشتر از شرکت تمایل نشان دهند .

انواع موسسه و قوانین مرتبط با آن چیست

با توجه به تعریفی که از موسسه شد به وضوح تفاوت بین موسسه با شرکت تجاری را روشن کردیم . حتی با وجود این وجه تشابه که هر دو دارای شخصیت حقوقی هستند . حال به بیان انواع موسسه می پردازیم . 

 طبق ماده ۲ آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری مصوب سال ۱۳۳۷ تشکیلات و موسسات به دو دسته تقسیم می شوند : 

موسساتی که هدف از تاسیس و به وجود آمدن آن ها کسب منفعت و تقسیم سود بین اعضای تشکیل دهنده موسسه نباشد مثل موسسات خیریه .

  موسساتی که ممکن است قصد و هدف از تشکیل آن کسب منافع و تقسیم آن بین موسسین و اعضای تشکیل دهنده موسسه باشد . مثل کانون های فنی و حقوقی .این گونه موسسات ، موسسات غیر تجاری هستند بنابراین می شود نتیجه گرفت موسسات مشاوره حقوقی و آموزشگاه های زبان و مدارس غیر انتفاعی و موارد دیگر در این زمینه ها در قالب موسسات غیر تجاری فعالیت می کنند .

موسسات عمومی دولتی و غیر دولتی :

یک نوع دیگر از موسسات وجود دارد که جنبه عمومی دارند و متعلق به اشخاص حقیقی عادی و خصوصی نیستند که به آن ها موسسات عمومی گفته می شود ، که به دو دسته تقسیم می شوند :

موسسه عمومی دولتی و موسسه عمومی غیر دولتی .

 موسسه عمومی دولتی طبق ماده ۳ قانون محاسبات عمومی کشور عبارت است از واحد سازمانی مشخص که به موجب قانون زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می شود و عنوان وزارت خانه ندارد .

 طبق ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور ، موسسات و نهاد های عمومی غیر دولتی به صورت واحد های سازمانی تعریف می شوند که با اجازه قانون و به منظور انجام وظایف و خدماتی با جنبه عمومی تشکیل شده اند . ازجمله این موسسات و نهاد های عمومی غیر دولتی که در ماده واحده قانون مصوب ۱۳۷۳ به تصویب رسید می توان به موارد زیر اشاره کرد :

شهرداری ها و شرکت های تابعه آن ها مادام که بیش از ۵۰ درصد سهام و سرمایه آن ها متعلق به شهرداری ها باشد .

بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی .

هلال احمر .

کمیته امداد امام خمینی .

بنیاد شهید انقلاب اسلامی .

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی .

کمیته ملی المپیک .

بنیاد ۱۵ خرداد .

سازمان تبلیغات اسلامی .

سازمان تامین اجتماعی .

 اشخاص تصور می ‌کنند که با ثبت موسسه به جای شرکت های تجاری از پرداخت مالیات معاف خواهند شد در صورتی که به صورت کلی همه موسسات غیر تجارتی که از فعالیت خود کسب سود کنند ، مشمول پرداخت مالیات هستند . موسسات دارای شخصیت حقوقی ایرانی غیر تجارتی که به منظور تقسیم سود تاسیس نشده اند ، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند و در جمع فعالیت های خود سود داشته باشند این سود ، به نرخ ماده١٣١ قانون مالیات های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود .

 اما چه موسساتی علاوه بر موسساتی که به فعالیت غیر تجاری می‌ پردازند و کسب سود نمی‌ کنند ، از مالیات معافند ؟

 درآمد حاصل از تعلیم و تربیت در مدارس غیر انتفاعی اعم از ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه از پرداخت مالیات معاف هستند همچنین ، موسسات فنی و حرفه‌ای ، آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد دارای مجوز از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور ، دانشگاه ‌ها و مراکز آموزش عالی‌ غیر انتفاعی و مهد های کودک در مناطق کمتر توسعه یافته و روستا ها از پرداخت مالیات معاف خواهند بود .

 درآمد موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی بابت نگهداری اشخاص مذکور که حسب مورد دارای پروانه فعالیت از مراجع ذی ربط‌ هستند همچنین درآمد باشگاه‌­ ها و موسسات ورزشی دارای مجوز از سازمان تربیت بدنی حاصل از فعالیت ­‌های منحصرا ورزشی از پرداخت مالیات معاف‌ است .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این که موسسه و انواع آن چیست در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون این که موسسه و انواع آن چیست پاسخ دهند .