چنانچه درخواست اعاده دادرسی کیفری مشمول ماده 474 قانون آیین دارسی کیفری باشد، نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک، بدین صورت است که باید تمام توضیحات در درخواست قید گردیده و تایپ شده باشد. این درخواست صرفا از محکوم علیه یا نماینده قانونی او پذیرفته شده و سایر شرایط آن، تابع بخشنامه شماره ۹۰۰/۱۹۷۱۷/۵۵۰ اداره کل نظارت الکترونیک قضایی مورخ 7/10/1399 می باشد.

هنگامی که حکمی صادر و قطعی گردید، علی الاصول اعتراض به آن حکم، دیگر از سوی مرجع قضایی شنیده نمی شود. با این وجود، از آنجا که محتمل است که حکمی پس از گذراندن مرحله بدوی و تجدیدنظر، همچنان، در تقابل با قانون یا شرع باشد، قانون گذار، روش دیگری را با عنوان " اعاده دادرسی " برای تغییر و اصلاح چنین حکمی پیش بینی نموده است.

در گذشته، اعاده دادرسی کیفری مشمول ماده 474 تنها به صورت حضوری و از طریق مراجعه به دیوان عالی کشور انجام می گرفت. اما از دی ماه 99، ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک نیز امکان پذیر گشته است. از آنجا که نحوه ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک، تابع ضوابط خاصی بوده و عدم رعایت این ضوابط، منجر به رد درخواست می گردد، ضروری است که متقاضیان، با آگاهی از این شرایط ، درخواست اعاده دادرسی را به نحو صحیحی تنظیم نمایند.

با توجه به اهمیت تقدیم درخواست به شکل صحیح جهت جلوگیری از رد شدن آن، در این مقاله به معرفی ضوابط و شرایط ناظر بر ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخته و این شرایط را تحلیل می نماییم.

قانون آیین دادرسی کیفری جدید که در سال 1392 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در دو ماده 474 و 477 دو نوع جداگانه از اعاده دادرسی کیفری را پیش بینی نموده است. از آنجا که موارد قابل اعاده دادرسی کیفری در هر یک از این مواد، متفاوت بوده و در نتیجه، نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری مربوط به آن ها نیز متفاوت می باشد، در این قسمت از مقاله، روش های ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری را در دو بخش جداگانه، مطالعه می نماییم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

با توجه به اینکه افراد پیش از انتخاب روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 باید اطمینان حاصل نمایند که رای کیفری صادر شده در پرونده آن ها مشمول این ماده می باشد، در این قسمت، ابتدا موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری این ماده می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474

ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، 7 مورد را پیش بینی نموده که در صورت وجود هر یک از این 7 مورد در یک دعوای کیفری، امکان درخواست اعاده دادرسی کیفری از دیوان عالی کشور وجود خواهد داشت. این موارد عبارتند از:

« الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.

ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏‌‌‌ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.

پ - شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.

ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.

ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.

ج - پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.

چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

تا پیش از دی ماه 1399 صرفا یک روش و آن هم مراجعه حضوری جهت ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 در دیوان عالی کشور وجود داشت. اما با اعلام رییس دیوان عالی کشور در این تاریخ و با توجه به شیوع کرونا، نحوه جدید ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به شهروندان معرفی گردید. 

با این وجود، از آنجا که اطلاعیه دیوان عالی کشور در مورد ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جنبه الزامی نداشته و هنوز افراد می توانند با مراجعه حضوری به دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند، در حال حاضر، در ارتباط با ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، دو روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری وجود دارد. این روش ها عبارتند از :

1- روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

در روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، لازم است که متقاضی با مراجعه به ساختمان دیوان عالی کشور واقع در خیابان خیام تهران، به اخذ شماره از واحد دبیرخانه که در زیر زمین دیوان واقع می باشد، اقدام نماید.

در مرحله بعد، کارشناسان دبیرخانه، درخواست متقاضی اعاده دادرسی را بررسی کرده و چنانچه این درخواست، منطبق بر ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری باشد، آن را ثبت نموده وشماره ثبت درخواست را جهت پیگیری روند پرونده در اختیار متقاضی قرار می دهند.

2- روش غیر حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری
همانطور که گفته شد، از دی ماه 1399 و با توجه به اطلاعیه رییس دیوان عالی کشور، این امکان برای افراد فراهم آمده است تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به دبیرخانه دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند. در بخش دوم مقاله، به معرفی این روش و نکات مربوط به آن می پردازیم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

همانند آنچه در مورد ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری گفته شد، در مورد ماده 477 این قانون نیز ابتدا موارد اعاده دادرسی ماده 477 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 477
مطابق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری: « در صورتی که رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص‌ می‌یابد رسیدگی و رای قطعی صادر نماید... »

همانطور که ملاحظه می شود، اعاده دادرسی کیفری به استناد ماده 477 تنها در یک فرض امکان پذیر بوده و آن فرض آنست که رای صادره بر خلاف شرع اسلام باشد و البته تشخیص این امر با ریاست قوه قضاییه می باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

در حال حاضر، ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 بر خلاف ماده 474 تنها به صورت حضوری امکان پذیر می باشد. به این تریب که متقاضی باید در هر استان به ساختمان دادگستری کل استان مراجعه نموده و پس از اخذ وقت، اقدام به ارائه درخواست خود به کارشناس مربوطه نماید. این کارشناس، درخواست متقاضی را بررسی نموده و چنانچه اعتراض وی را وارد تشخیص دهد، پس از ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، پرونده را جهت ادامه روند قانونی به مسئول مربوطه ارجاع می دهد.

قانون آیین دادرسی کیفری جدید که در سال 1392 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در دو ماده 474 و 477 دو نوع جداگانه از اعاده دادرسی کیفری را پیش بینی نموده است. از آنجا که موارد قابل اعاده دادرسی کیفری در هر یک از این مواد، متفاوت بوده و در نتیجه، نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری مربوط به آن ها نیز متفاوت می باشد، در این قسمت از مقاله، روش های ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری را در دو بخش جداگانه، مطالعه می نماییم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

با توجه به اینکه افراد پیش از انتخاب روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 باید اطمینان حاصل نمایند که رای کیفری صادر شده در پرونده آن ها مشمول این ماده می باشد، در این قسمت، ابتدا موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری این ماده می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474

ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، 7 مورد را پیش بینی نموده که در صورت وجود هر یک از این 7 مورد در یک دعوای کیفری، امکان درخواست اعاده دادرسی کیفری از دیوان عالی کشور وجود خواهد داشت. این موارد عبارتند از:

« الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.

ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏‌‌‌ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.

پ - شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.

ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.

ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.

ج - پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.

چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

تا پیش از دی ماه 1399 صرفا یک روش و آن هم مراجعه حضوری جهت ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 در دیوان عالی کشور وجود داشت. اما با اعلام رییس دیوان عالی کشور در این تاریخ و با توجه به شیوع کرونا، نحوه جدید ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به شهروندان معرفی گردید. 

با این وجود، از آنجا که اطلاعیه دیوان عالی کشور در مورد ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جنبه الزامی نداشته و هنوز افراد می توانند با مراجعه حضوری به دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند، در حال حاضر، در ارتباط با ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، دو روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری وجود دارد. این روش ها عبارتند از :

1- روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

در روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، لازم است که متقاضی با مراجعه به ساختمان دیوان عالی کشور واقع در خیابان خیام تهران، به اخذ شماره از واحد دبیرخانه که در زیر زمین دیوان واقع می باشد، اقدام نماید.

در مرحله بعد، کارشناسان دبیرخانه، درخواست متقاضی اعاده دادرسی را بررسی کرده و چنانچه این درخواست، منطبق بر ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری باشد، آن را ثبت نموده وشماره ثبت درخواست را جهت پیگیری روند پرونده در اختیار متقاضی قرار می دهند.

2- روش غیر حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری
همانطور که گفته شد، از دی ماه 1399 و با توجه به اطلاعیه رییس دیوان عالی کشور، این امکان برای افراد فراهم آمده است تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به دبیرخانه دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند. در بخش دوم مقاله، به معرفی این روش و نکات مربوط به آن می پردازیم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

همانند آنچه در مورد ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری گفته شد، در مورد ماده 477 این قانون نیز ابتدا موارد اعاده دادرسی ماده 477 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 477
مطابق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری: « در صورتی که رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص‌ می‌یابد رسیدگی و رای قطعی صادر نماید... »

همانطور که ملاحظه می شود، اعاده دادرسی کیفری به استناد ماده 477 تنها در یک فرض امکان پذیر بوده و آن فرض آنست که رای صادره بر خلاف شرع اسلام باشد و البته تشخیص این امر با ریاست قوه قضاییه می باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

در حال حاضر، ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 بر خلاف ماده 474 تنها به صورت حضوری امکان پذیر می باشد. به این تریب که متقاضی باید در هر استان به ساختمان دادگستری کل استان مراجعه نموده و پس از اخذ وقت، اقدام به ارائه درخواست خود به کارشناس مربوطه نماید. این کارشناس، درخواست متقاضی را بررسی نموده و چنانچه اعتراض وی را وارد تشخیص دهد، پس از ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، پرونده را جهت ادامه روند قانونی به مسئول مربوطه ارجاع می دهد.

قانون آیین دادرسی کیفری جدید که در سال 1392 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، در دو ماده 474 و 477 دو نوع جداگانه از اعاده دادرسی کیفری را پیش بینی نموده است. از آنجا که موارد قابل اعاده دادرسی کیفری در هر یک از این مواد، متفاوت بوده و در نتیجه، نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری مربوط به آن ها نیز متفاوت می باشد، در این قسمت از مقاله، روش های ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری را در دو بخش جداگانه، مطالعه می نماییم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

با توجه به اینکه افراد پیش از انتخاب روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 باید اطمینان حاصل نمایند که رای کیفری صادر شده در پرونده آن ها مشمول این ماده می باشد، در این قسمت، ابتدا موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری این ماده می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 474

ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، 7 مورد را پیش بینی نموده که در صورت وجود هر یک از این 7 مورد در یک دعوای کیفری، امکان درخواست اعاده دادرسی کیفری از دیوان عالی کشور وجود خواهد داشت. این موارد عبارتند از:

« الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.

ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏‌‌‌ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.

پ - شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.

ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.

ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.

ج - پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.

چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474

تا پیش از دی ماه 1399 صرفا یک روش و آن هم مراجعه حضوری جهت ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 در دیوان عالی کشور وجود داشت. اما با اعلام رییس دیوان عالی کشور در این تاریخ و با توجه به شیوع کرونا، نحوه جدید ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 474 از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به شهروندان معرفی گردید. 

با این وجود، از آنجا که اطلاعیه دیوان عالی کشور در مورد ثبت درخواست‌ اعاده دادرسی کیفری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جنبه الزامی نداشته و هنوز افراد می توانند با مراجعه حضوری به دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند، در حال حاضر، در ارتباط با ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری، دو روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری وجود دارد. این روش ها عبارتند از :

1- روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری

در روش حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، لازم است که متقاضی با مراجعه به ساختمان دیوان عالی کشور واقع در خیابان خیام تهران، به اخذ شماره از واحد دبیرخانه که در زیر زمین دیوان واقع می باشد، اقدام نماید.

در مرحله بعد، کارشناسان دبیرخانه، درخواست متقاضی اعاده دادرسی را بررسی کرده و چنانچه این درخواست، منطبق بر ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری باشد، آن را ثبت نموده وشماره ثبت درخواست را جهت پیگیری روند پرونده در اختیار متقاضی قرار می دهند.

2- روش غیر حضوری ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری
همانطور که گفته شد، از دی ماه 1399 و با توجه به اطلاعیه رییس دیوان عالی کشور، این امکان برای افراد فراهم آمده است تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به دبیرخانه دیوان عالی کشور، اقدام به ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری نمایند. در بخش دوم مقاله، به معرفی این روش و نکات مربوط به آن می پردازیم.

روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

همانند آنچه در مورد ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری گفته شد، در مورد ماده 477 این قانون نیز ابتدا موارد اعاده دادرسی ماده 477 را معرفی نموده و سپس به توضیح نحوه ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 می پردازیم.

 موارد اعاده دادرسی کیفری ماده 477
مطابق ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری: « در صورتی که رئیس قوه قضائیه رای قطعی صادره از هریک از مراجع قضائی را خلاف شرع بین تشخیص دهد، با تجویز اعاده دادرسی، پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال تا در شعبی خاص که توسط رئیس قوه قضائیه برای این امر تخصیص‌ می‌یابد رسیدگی و رای قطعی صادر نماید... »

همانطور که ملاحظه می شود، اعاده دادرسی کیفری به استناد ماده 477 تنها در یک فرض امکان پذیر بوده و آن فرض آنست که رای صادره بر خلاف شرع اسلام باشد و البته تشخیص این امر با ریاست قوه قضاییه می باشد.

 روش ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477

در حال حاضر، ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری ماده 477 بر خلاف ماده 474 تنها به صورت حضوری امکان پذیر می باشد. به این تریب که متقاضی باید در هر استان به ساختمان دادگستری کل استان مراجعه نموده و پس از اخذ وقت، اقدام به ارائه درخواست خود به کارشناس مربوطه نماید. این کارشناس، درخواست متقاضی را بررسی نموده و چنانچه اعتراض وی را وارد تشخیص دهد، پس از ثبت درخواست اعاده دادرسی کیفری، پرونده را جهت ادامه روند قانونی به مسئول مربوطه ارجاع می دهد.