موارد الزامی ارسال اظهارنامه

بر اساس قانون ، ارسال اظهارنامه برای مطالبه حقوق قانونی اختیاری است که به اشخاص داده شده است ؛ با این حال در مواردی ارسال اظهارنامه ضروری و الزامی است که از جمله آنها می توان به اظهارنامه مطالبه هزینه های ساختمان ، اظهاریه انتقال مال غیر ،  اظهارنامه برای تعیین داور و غیره است .

یکی از ابزارهایی که مطابق قانون آیین دادرسی مدنی برای مطالبه حق بصورت قانونی و رسمی پیش بینی شده است ، ارسال اظهارنامه است . با استفاده از اظهارنامه می توان حقوقی را مطالبه نمود . اما نکته مهمی که در خصوص اظهارنامه قضایی وجود دارد آن است که استفاده از این ابزار ، کاملا اختیاری بوده و لذا هیچگونه الزامی در استفاده از آن و ارسال اظهارنامه نیست .

با این وجود ، در مواردی استفاده از اظهارنامه لازم و ضروری می باشد که در برخی از مقررات قانونی به صورت پراکنده به آنها اشاره شده است . به همین دلیل ، در ادامه این مقاله به بررسی الزام به ارسال اظهارنامه پرداخته و سپس موارد الزامی ارسال اظهارنامه را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

الزام به ارسال اظهارنامه

به موجب ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی ، " هرکس می تواند قبل از تقدیم دادخواست ، حق خود را به وسیله اظهارنامه مطالبه نماید؛ مشروط به اینکه موعد مطالبه فرا رسیده باشد " . به همین دلیل ، هرکسی حق دارد اظهاراتی را که راجع به تعهدات خود است ، در اظهارنامه ثبت کرده و بدین ترتیب ، به طور رسمی به طرف مقابل ابلاغ نماید .

معنای این ماده ، در کل الزام به ارسال اظهارنامه را نمی رساند . یعنی ارسال اظهارنامه اجباری نیست . بلکه قانونگذار این حق را داده است که شخص در صورت تمایل ، با استفاده از این ابزار ، حق خود را مطالبه کند . علی رغم آن ، در برخی موارد ، شخص ملزم است که برای دریافت حق خود ابتدا با استفاده از اظهارنامه این حق را مطالبه نماید . به همین دلیل ، در ادامه مواردی که ارسال اظهارنامه لازم است را مورد بررسی قرار می دهیم .

موارد الزامی ارسال اظهارنامه

همانگونه که گفتیم ، ارسال اظهارنامه علی الاصول اختیار یا حقی است که به موجب قانون آیین دادرسی مدنی به افراد داده شده است . لذا ارسال آن الزامی نیست . اما به موجب قانون ، مواردی پیش بینی شده است که ارسال اظهارنامه لازم و ضروری است . بر این مبنا ، موارد الزامی ارسال اظهارنامه را می توان این گونه بیان کرد :

- به موجب ماده 459 و 460 قانون آیین دادرسی مدنی ، در مواردی که طرفین معامله متعهد به معرفی داور شده باشند ، و طرفین نتوانند یا نخواهند در انتخاب داور توافق کنند ، هریک از طرفین می توانند با معرفی داور مورد نظر خود به وسیله ارسال اظهارنامه از طرف مقابل درخواست نماید که ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه ، نظر خود را در مورد داور اعلام کند . 

- به موجب ماده 13 قانون روابط موجر و مستأجر ، هرگاه مستاجر به علت انقضای مدت اجاره ، مورد اجاره را تخلیه کند اما موجر از تحویل گرفتن آن خودداری کند ، مستاجر باید به وسیله اظهارنامه از وی تقاضا کند که مال مورد اجاره را تحویل بگیرد .

- بر اساس قانون تملک آپارتمان ها مصوب 1359 ، در صورتی که مالک یا استفاده کننده ، سهم خود از هزینه های مشترک آپارتمان را نپردازد ، این هزینه ها بوسیله اظهارنامه مطالبه می شوند .

- مطابق ماده 13 قانون بیمه مصوب 1316 ، در صورتی که بیمه گر ، بیمه را فسخ نماید ، باید مراتب را به موجب اظهارنامه یا نامه سفارشی به بیمه گذار اطلاع بدهد و اثر فسخ ده روز پس از ابلاغ مراتب به بیمه گذار شروع می شود .

- به موجب ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر ، اگر مالک ملکی از وقوع معامله مال غیر مطلع شود و تا یک ماه بعد از اطلاع از این امر ، اظهاریه ای برای اطلاع به انتقال گیرنده مال غیر نفرستد ، معاون جرم محسوب می شود . 

- بر اساس ماده 171 قانون آیین دادرسی مدنی ، هرگاه سرایدار ، خادم ، کارگر و بطور کلی هر امین دیگری چنانچه پس از ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه مالک مبنی بر مطالبه مال امانی از آن رفع تصرف نکند ، متصرف عدوانی شناخته می شود ؛ فلذا طرف مقابل از امتیازات مربوط به دعوای تصرف عدوانی از جمله رسیدگی خارج از مهلت بهره مند می شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص موارد الزامی ارسال اظهارنامه ، به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موارد الزامی ارسال اظهارنامه​ پاسخ دهند .