نحوه طرح شکایت اشخاص محجور

اگر خواهان محجور باشد، وی به دلیل فقدان اهلیت قانونی، شخصا نمی‌ تواند طرح دعوا کند و ولی، قیم یا سرپرست قانونی او باید اقدام به شکایت نماید. بر اساس مواد ۵۱ و ۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی، مشخص شده است که در این شرایط چه کسانی حق شکایت دارند و چگونه باید این شکایت تنظیم شود. در این راستا، ارائه یک نمونه شکایت معتبر همراه با مدارک هویتی محجور و حکم قیمومت، برای پذیرش دعوا در دادگاه الزامی است.

در نظام حقوقی، اشخاص محجور به دلیل نداشتن اهلیت قانونی، توانایی طرح شکایت و پیگیری دعاوی را به‌صورت مستقل ندارند. محجوران شامل صغار، افراد دچار اختلالات روانی و کسانی هستند که به دلیل فقدان رشد کافی، صلاحیت تصمیم‌ گیری در امور حقوقی خود را ندارند. به همین دلیل، قانون‌گذار برای حمایت از این افراد، امکان طرح شکایت و پیگیری حقوق آن‌ها را از طریق ولی، قیم یا سرپرست قانونی فراهم کرده است تا از تضییع حقوقشان جلوگیری شود.

مطالعه نحوه طرح شکایت توسط محجوران از این جهت اهمیت دارد که این گروه از افراد به‌ واسطه شرایط خاص خود، در معرض سواستفاده و تضییع حقوق قرار دارند. آگاهی از قوانین و رویه‌ های حقوقی در این زمینه نه‌ تنها به خانواده‌ ها و سرپرستان کمک می‌ کند تا به‌ درستی از حقوق این افراد دفاع کنند، بلکه موجب می‌ شود نظام قضایی نیز با سازوکارهای حمایتی مناسب، عدالت را در مورد آنان به اجرا بگذارد.

از این رو در مقاله به بررسی این موضوع پرداخته شده که اگر خواهان محجور باشد نحوه طرح شکایت به چه صورتی است، سپس طرح شکایت اشخاص محجور بدون ولی یا قیم توضیح داده شده و یک نمونه شکایت اشخاص محجور ارائه گردیده است.

اگر خواهان محجور باشد

در قانون مدنی، محجور به افرادی اطلاق می شود که از نظر قانونی فاقد بلوغ، عقل یا اختیار کافی برای انجام امور خود هستند. مطابق ماده ۱۲۰۷ قانون مدنی، افراد محجور شامل صغار، افراد غیر رشید (سفیه) و مجانین می شوند. صغیر به فردی گفته می شود که هنوز به سن بلوغ نرسیده باشد. در منابع فقهی، سن بلوغ برای پسران ۱۵ سال و برای دختران ۹ سال تمام قمری در نظر گرفته شده است. با این حال، در مواردی مانند طرح شکایت و اقدام حقوقی، دادگاه ها سن قانونی ۱۸ سال را ملاک قرار می دهند.

دسته دوم افراد محجور، افراد غیر رشید یا سفیه هستند که مطابق ماده ۱۲۰۸ قانون مدنی، کسانی اند که توانایی عقلانی کافی برای اداره امور مالی خود ندارند. به بیان دیگر، این افراد نمی توانند مصلحت اقتصادی خود را به درستی تشخیص دهند و ممکن است در انجام معاملات، متضرر شوند. از این رو، قانون محدودیت هایی را برای تصرفات مالی آن ها در نظر گرفته است تا از زیان های احتمالی جلوگیری شود.

دسته سوم، مجانین هستند که به دلیل اختلالات روانی شدید، توانایی درک و قضاوت منطقی را از دست داده اند. در اصطلاح حقوقی، این افراد فاقد قوه عقلانی بوده و به آن ها «مختل المشاعر» گفته می شود. مطابق ماده ۱۲۱۱ قانون مدنی، «جنون به هر درجه ای که باشد موجب حجر است.» به این معنا که حتی اگر شدت بیماری روانی فرد متفاوت باشد، همچنان از نظر قانونی محجور محسوب می شود.

افراد محجور از نظر قانونی فاقد اهلیت لازم برای طرح دعوا در دادگاه هستند و نمی توانند به طور مستقل اقدام حقوقی انجام دهند. اگر خواهان محجور باشد طرح شکایت از سوی آن ها باید توسط ولی یا قیم قانونی شان صورت گیرد. این وظیفه در ابتدا بر عهده پدر یا جد پدری است، اما در صورت فوت، غیبت یا عدم صلاحیت آن ها (مثلاً در صورتی که خودشان محجور باشند)، دادگاه برای فرد محجور قیم تعیین می کند. قیم منصوب از سوی دادگاه موظف است در امور حقوقی و دعاوی به نمایندگی از محجور اقدام کند.

طرح شکایت اشخاص محجور بدون ولی یا قیم

 طرح شکایت اشخاص محجور بدون ولی یا قیم به‌طور مستقل نزد مراجع قضایی پذیرفته نشده و برای پیگیری دعاوی آن‌ ها، ولی یا قیم قانونی باید به نمایندگی از آن‌ ها اقدام کند. در واقع، محجورین به دلیل عدم اهلیت قانونی قادر به دفاع از حقوق خود در محاکم قضایی نیستند و این مسئولیت بر عهده سرپرستان قانونی آن‌ ها قرار دارد.

اما در شرایطی که فرد محجور هیچ ولی یا قیمی نداشته باشد، چگونه می‌ تواند از حق خود دفاع کند؟ اگر شخص محجور قربانی جرم یا تعرضی شده باشد، اما سرپرست قانونی نداشته باشد یا امکان دسترسی به ولی یا قیم خود را نداشته باشد، یا حتی در مواردی که ولی یا قیم مرتکب جرم علیه وی شده و محجور قصد شکایت از آن‌ ها را داشته باشد، دو راهکار قانونی پیش‌ بینی شده است. 

اگر فرصت کافی برای تعیین قیم جدید وجود داشته باشد و این روند به ضرر محجور تمام نشود، دادستان اقدام به تعیین قیم خواهد کرد. اما اگر تاخیر در تعیین قیم ممکن است به محجور آسیب برساند، دادستان موظف است به‌ سرعت قیم موقت تعیین کند یا به‌صورت مستقیم از طرف محجور طرح دعوا کرده و روند پیگیری و تعقیب مجرم را بر عهده بگیرد.

در برخی موارد، ممکن است فرد محجور دارای ولی یا قیم باشد، اما سرپرست قانونی او از انجام وظایف خود امتناع کند و شکایتی را که به نفع محجور است مطرح نکند. در چنین شرایطی که ولی یا قیم برخلاف منافع محجور عمل کند و اقدامی برای دفاع از حقوق وی انجام ندهد، دادستان موظف است وارد عمل شود. بر اساس ماده ۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر سرپرست قانونی محجور، با وجود مصلحت وی، اقدامی برای شکایت نکند، دادستان راسا پرونده را پیگیری می‌ کند تا از وارد شدن خسارت بیشتر به محجور جلوگیری شود.

نمونه شکایت اشخاص محجور

در این بخش، پس از توضیح درباره محجور بودن خواهان و نحوه طرح شکایت، به بررسی نحوه تنظیم یک نمونه شکایت اشخاص محجور می‌ پردازیم. از آنجا که محجورین صلاحیت طرح شکایت قضایی را ندارند، این اقدام توسط ولی یا قیم آن‌ ها انجام می‌ شود. بر اساس مواد ۵۱ و ۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی، در فرم دادخواست ابتدا باید نام اصیل (محجور) درج شود و سپس نام ولی یا قیم او به عنوان نماینده ذکر گردد. در ادامه یک نمونه متن شکایت اشخاص محجور ارائه شده است.

نمونه شکایت اشخاص محجور، دادخواستی است که به دلیل عدم صلاحیت قانونی محجورین در طرح دعوا، توسط ولی، قیم یا سرپرست قانونی آن ها تنظیم و ارائه می شود. در این شکایت، ابتدا باید مشخصات محجور به عنوان اصیل در دادخواست درج شود و سپس نام ولی یا قیم به عنوان نماینده قانونی ذکر گردد.

طرح این نوع شکایت معمولا در موضوعاتی مانند مطالبه حقوق مالی، ابطال اسناد، استرداد اموال و حمایت از حقوق محجور انجام می شود. برای پذیرش دادخواست، ارائه مدارک هویتی محجور، حکم قیمومت یا ولایت، و مستندات مرتبط با موضوع دعوا الزامی است. دادگاه پس از بررسی مستندات و احراز سمت نماینده قانونی، به شکایت رسیدگی کرده و نسبت به احقاق حقوق محجور تصمیم گیری می کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه طرح شکایت اشخاص محجور ، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان در مورد نحوه طرح شکایت اشخاص محجور پاسخ دهند .