نماینده دادستان کیست

نماینده دادستان یا دادیار ، یک مقام قضایی است که در دادسرا تحت ریاست و نظارت دادستان و به نمایندگی از طرف او انجام وظیفه می کند و تابع دادستان است . او با ارجاع دادستان ، امور سرپرستی ، تحقیقات مقدماتی ، اجرای احکام وسایر وظایفی که به عهده دادستان است را عهده دار است و در دادگاه ، برای دفاع از کیفرخواست به نام دادستان سخن می گوید . 

دادستان بالاترین مقام دادسرا می ‌باشد، دادسرا به ریاست دادستان تشکیل می‌شود که در واقع نماینده جامعه در دادگاه به شمار می‌رود و به همین دلیل مدعی العموم نامیده می شود وظایفی مانند :

صدور ادعانامه علیه متهمین و همچنین نظارت بر اجرای مجازات‌ ها و غیره بر عهده دارد . به طور کلی می‌ توان گفت وظیفه دادستان پیگیری کننده اجرای عدالت و مدافع حقوق مردم یک جامعه است و رسالت کلی او اجرای امنیت در جامعه و حفاظت از امنیت موجود است .

حال با توجه به حجم زیاد پرونده های ار سالی به دادسرا ها و نیاز به نظارت و صدور کیفر خواست برای هر کدام از آن ها به این نتیجه می رسیم که انجام تمامی این وظایف از عهده تنها یک نفر خارج است و باید کسانی باشند که در راستای انجام وظایف دادستان و اجرای بهتر عدالت به انتخاب دادستان در این راه به او کمک و یاری برسانند . در این مقاله بیان می کنیم که نماینده دادستان یا دادیار چه کسی است و چه وظایفی دارد .

نماینده دادستان کیست

 گفته شد که دادستان به عنوان بالاترین مقام دادسرا، کسی است که پس از طی مراحل دادستان شدن، در راس دادسرا، قرار گرفته و وظایف بسیاری در اجرای عدالت و نظارت بر رسیدگی به پرونده متهمان در دادگستری دارد . برای اجرای بهتر عدالت و کم شدن حجم تمام مسئولیت های دادستان در دادسرا که این مسئولیت ها عبارت است از امور زیر :

 مسئولیت قضایی و وظایف قضایی دادستان .

 وظایف اداری دادستان .

اجرا کردن احکام جزایی به دستور دادستان .

 دادستان در راستای اجرای بهتر این وظایف احتیاج به حضور نماینده و دادیار پیدا می کند که در روند رسیدگی و اجرای حکم به او کمک کند . نماینده دادستان یا دادیاران ، مقام های قضایی ای هستند که در دادسرا تحت ریاست و نظارت دادستان و به نمایندگی از طرف او انجام وظیفه می کنند و از حیث اظهار نظر و رأی ، تابع دادستان هستند .

 نماینده دادستان یا دادیاران ، با ارجاع دادستان ، عهده دار امور سرپرستی ، تحقیقات مقدماتی ، اجرای احکام و سایر وظایفی هستند که به عهده دادستان خواهد بود و نماینده دادستان یا دادیاران هنگام حضور در دادگاه ، برای دفاع از کیفرخواست به نام دادستان سخن می گویند . همچنین آن ها راجع به اجرای احکام ، مطابق مقررات انجام وظیفه می کند .

 دادسرا، نهادی است که چهار مرحله از مراحل دادرسی کیفری ، یعنی مراحل کشف جرم، تحقیق از متهم ، تعقیب متهم و اجرای حکم کیفری را بر عهده دارد . مقامات دادسرا که همگی دارای پایه قضایی هستند ، با عناوین دادستان ، معاون دادستان ، بازپرس و دادیار انجام وظیفه می کنند .

 دادیار ، یکی از مقامات قضایی دادسرا است که به نمایندگی از دادستان انجام وظیفه می کند . دادستان یا معاون وی می توانند انجام وظایف خود را به دادیار واگذار کنند . مسئولیت و رسالت دادیار در دادسرا برای کمک کردن به دادستان است .

 هر يك از دادياران در حیطه موضوعات ارجاع شده از طرف دادستان یا نماینده او ، انجام وظيفه می ‌کنند . به طور معمول ، دادستان يا معاون دادستان ، انجام هر بخشی از وظايف خود را به يكي از دادياران واگذار می ‌كنند .

 اين امر موجب تقسيم وظایف بر عهده دادياران بر حسب تخصص آن ها در دادسرا ها خواهد شد و آنان ، بر حسب نوع وظايفی که از طرف دادستان یا معاون دادستان به آن ها واگذار شده به دسته های مختلف تقسیم می شوند .

وظایف نماینده دادستان چیست

گفته شد که دادستان برای انجام بهتر وظایف مختلف خود در دادسرا و نظارت بر روند رسیدگی به تحقیقات تا صدور کیفر خواست و مشخص کردن جرم بودن یا نبودن عمل انجام شده از جانب متهم نیاز به حضور معاون و دادیاران دارد که هر کدام از آن ها در حیطه وظایفی که از جانب دادستان به آن ها واگذار می شود جانشین و نماینده دادستان هستند .

این نمایندگان انتخابی از جانب دادستان یا نماینده دادستان عبارت است از : 

 دادیار ارجاع : از آنجایی که تعقیب کیفری و انجام تحقیقات مقدماتی جرایم یکی از اختیارات قانونی دادستان است ، دادیارانی که به نمایندگی از دادستان این وظیفه را انجام می دهند ( دادیار ارجاع ) نامیده می شوند .

 ارجاع پرونده‌هاي كيفری به بازپرس يا داديار تحقيق برای انجام تحقيقات مقدماتي ، به عهده‌ دادستان است اما دادستان می ‌تواند انجام اين وظيفه را همچون ساير وظايف خود به معاون خود يا يكي از دادياران که داديار ارجاع نامیده می شود واگذار کند .

 دادیار تحقیق : طبق بند ( و ) ماده‌3 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب ، دادستان می ‌تواند تحقيقات مقدماتي تمام جرايم ، به جز جرايمی ‌كه در صلاحيت دادگاه كيفری استان قرار دارد را شخصاً انجام دهد يا به داديار واگذار كند .

 داديار تحقیق با ارجاع این وظیفه از سوی دادستان به انجام تحقيقات مقدماتی در خصوص جرايم می ‌پردازد . در اين حالت ، نقش داديار شبیه به نقش بازپرس می ‌شود . صدور قرار مجرمیت ، منع تعقیب ، موقوفی تعقیب ، تعلیق تعقیب ، عدم صلاحیت و قرار اناطه کیفری ، از اختیارات دادیار تحقیق است که اگر دادستان با این قرار موافقت کند ، به عنوان تصمیم دادسرا اجرا خواهد شد .

  دادیار اظهارنظر: یکی از وظایف دادستان ، اظهارنظر در مورد قرار های صادره از طرف دادیار تحقیق و یا بازپرس است . بر اساس تبصره 5 ماده 3 قانون تشکیل دادگاه های عمومی وانقلاب در امور کیفری ، دادستان یکی از دادیاران با تجربه خود را برای اظهارنظر در مورد قرار های صادره از سوی بازپرس یا دادیار تحقیق تعیین می کند که، دادیار اظهار نظر نامیده می شود .

 داديار اظهارنظر در خصوص قرار های نهايی یا مقدماتی بازپرس مانند قرار بازداشت موقت ، قرار تشديد تأمين و نيز قرار تأمين خواسته ، و همچنين درخصوص قرارهای داديار تحقیق ، نظر خود را اعلام می ‌دارد .

 زمانی که دادستان این وظیفه مهم را به او ارجاع کرده است پس دادیار اظهار نظر ، از همان وظایف و اختیارات دادستان برخوردار خواهد بود . در بعضی موارد خاص قانونی ، بازپرس مکلف به تبعیت از نظر دادیار اظهارنظر است .

مطابق نظر مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره 3714/7 مورخ 18/6/1388 ( چنانچه دادستان یا دادیار اظهار نظر ، تحقیقات بازپرس را ناقص ببیند، می تواند تکمیل آن را بخواهد و بازپرس مکلف است تقاضای قانونی دادستان را اجرا کند ) .

 دادیار اجرای احکام : معمولا در هر دادسرایی ، با ابلاغ دادستان يا معاون وی ، يك يا چند نفر از دادياران به عنوان داديار اجرای احكام ، انجام وظیفه در واحد يا شعبه‌ اجرای احكام را بر عهده می گیرند و احكام صادر شده از سوی دادگاه‌های كيفری را اجرا می کنند .

دادیار نماینده دادستان در دادگاه : طبق بند ( ج ) ماده 14 اصلاح قانون تشكيل دادگاه‌ های عمومی ‌و انقلاب ، لازم است كه دادستان يا معاون وی یا يكي از دادياران ، به انتخاب دادستان در جلسات دادگاه كيفري حاضر شوند . از آنجا که دادستان ، به ويژه در شهرهای بزرگ ، خودش نمی ‌تواند به دلیل حجم بالای پرونده های کیفری اين کار را انجام دهد ، اين وظيفه را به يك يا چند نفر از داديارانش محول می کند .

 اين دادياران به عنوان نماينده‌ دادستان در جلسات دادگاه كيفري حاضر شده و از كيفر خواست صادر شده دفاع می کنند . به موجب قسمت دوم تبصره2 ماده2 ( قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری ): دادستان شهرستان مرکز استان یا معاون او یا یکی از دادیاران به تعیین دادستان ، وظایف دادستان را در دادگاه کیفری استان انجام می دهد ) .

دادستان مکلف است در جلسات دادگاه حاضر شود یا نماینده خود را برای حضور معرفی کند و ازآنجا که حضور وی همیشه امکان پذیر نیست ، وی می تواند یک یا چند نفر از دادیاران را برای شرکت در جلسات و دفاع از کیفر خواست به دادگاه معرفی کند .

 ماده ۳۰۰ قانون آیین دادرسی کیفری مقرر کرده است : ( در تمامی جلسات دادگاه‌های کیفری دو، دادستان یا معاون او یا یکی از دادیاران به تعیین دادستان می‌ توانند برای دفاع از کیفرخواست حضور یابند ، مگر اینکه دادگاه حضور این اشخاص را ضروری تشخیص دهد .

که در این مورد و در تمامی جلسات دادگاه کیفری یک ، حضور دادستان یا نماینده او الزامی است . عدم حضور این اشخاص ، موجب توقف رسیدگی نمی ‌شود ، مگر آن که دادگاه حضور آنان را الزامی بداند .

 دادیار ناظر زندان : دادیار ناظر زندان در مسائلی از قبیل موافقت با پیشنهاد آزادی مشروط زندانیان ، مرخصی زندانیان و بررسی شایستگی آنان در بهره مندی از عفو ، نماینده دادستان است .

 صدور حکم آزادی مشروط منوط به پیشنهاد سازمان زندان ها و تأیید دادستان یا دادیار ناظر زندان و موافقت دادگاه صادر کننده حکم است . در نقاطی که دادیار ناظر زندان نباشد ، وظایف او را دادستان یا دادگاه صادر کننده حکم انجام می دهد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نماینده دادستان کیست در کانال تلگرام موضوعات کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون این که نماینده دادستان کیست پاسخ دهند .