صیغه ۹۹ ساله

صیغه نود و نه ساله هم همان عقد موقت بوده و ماهیت آن با عقد دائم تفاوتی ندارد. در این نوع صیغه زن حق ارث بردن از مرد را ندارد، همچنین تعیین مهریه برای این عقد الزامی است اما زن در صورتی مستحق نفقه خواهد بود که در ضمن عقد برای زن شرط شده باشد.

در شرع مقدس اسلام علاوه بر عقد و ازدواج دائم نوع دیگری از ازدواج هم به نام عقد موقت وجود دارد که همان طور که از اسمش پیداست برای مدت زمان مشخص و محدودی است. صيغه موقت به این معنی است که زن و مردی که با هم ازدواج موقت می کنند، فقط تا زمانی که مدت عقد تمام نشده است، با هم زن و شوهرند. بعد از تمام شدن مدت ديگر زن و شوهر نيستند، مثلا اگر برای مدت ده روز ازدواج کرده باشند، بعد از ده روز ديگر نسبت به هم محرم نيستند.

حال ممکن است این سوال برای افرادی که خواهان محرمیت با عقد موقت هستند پیش بیاید که منظور از صیغه 99 ساله چیست؟ صیغه ۹۹ ساله چه شرایطی دارد؟ صیغه 99 ساله چه حکمی دارد؟ آشنایی با این موارد از آن جهت اهمیت دارد که برخی قوانین و مقررات مربوط به نکاح موقت با نکاح دائم متفاوت بوده و آثار متفاوتی را نیز به دنبال دارد.

از این رو در مقاله پیش رو ضمن پاسخ به پرسش صیغه 99 ساله چیست، به بررسی شرایط صیغه 99 ساله پرداخته و پرسش ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود پاسخ خواهیم داد. سپس به بررسی حقوق زن در صیغه، گرفتن مهریه زن در صیغه، نحوه طلاق در صیغه 99 ساله، ابطال و استعلام صیغه 99 ساله پرداخته شده است.

صیغه 99 ساله چیست

 عقد نکاح عبارت از دو نوع نکاح دائم و نکاح موقت می باشد؛ مطابق ماده‌ 1075 قانون‌ مدنی (نكاح‌ وقتی منقطع‌ یا موقت است‌ كه‌ برای مدت‌ معينی‌ بین زوجین واقع‌ ‌شده ‌باشد.) ذکر مدت در هنگام خواندن صیغه عقد موقت الزامی است چه این مدت برای چند ساعت باشد یا برای چندین سال باشد. در این خصوص سوالی که عموما برای افراد مطرح می شود این است که صیغه 99 ساله چیست؟ در ادامه به پاسخ به این پرسش خواهیم پرداخت.

ماده‌ 1076 قانون‌ مدني‌ در مورد مدت در عقد موقت یا صیغه بیان کرده است که (مدت‌ نكاح‌ منقطع‌ بايد كاملا معين‌ شود). يعنی بايد مدت‌ طوری باشد كه‌ هيچ گونه‌ ابهامی‌ نداشته‌ باشد و آغاز و پایان مدت ازدواج‌ موقت‌ كاملا معين‌ باشد حتی اگر مدت‌ كم‌ باشد مانند يك‌ روز يا يك‌ ساعت‌ و يا مدت‌ ازدواج‌ موقت‌ طولانی‌ باشد؛ مانند سی‌ سال. در قانون حرفی در مورد منع صیغه نود و نه ساله نیست و همانطور که از متن قانون پیدا است برای صحت این صیغه فقط باید مدت شروع و پایان آن کاملا برای طرفین معلوم باشد.

چنانچه‌ در ازدواج‌ موقت‌ 99 ساله یا کلا (صيغه موقت)، مدت‌ ذكر شود اما اول‌ و آخر آن‌ معين‌ نشود مانند اين كه‌ مردی‌ زنی را به‌ عقد ازدواج‌ موقت‌ خود در بياورد به‌ مدت‌ نود و نه سال‌ اما معلوم‌ نكند كه‌ آغاز نود و نه سال‌ از چه‌ وقت‌ است، ابتدای آن‌ از زمان‌ خواندن صیغه عقد محسوب‌ می ‌گردد، زيرا اطلاق‌ عقد مقتضی این است كه‌ مدت‌ بلافاصله‌ پس از خواندن صیغه محرمیت شروع‌ شود.

شرایط صیغه ۹۹ ساله

در مورد صیغه عقد موقت گفته شد که مطابق قانون مدنی ایران مدت در این نوع از عقد ازدواج باید معلوم و مشخص باشد و هنگام خواندن صیغه بیان شود. با توجه به برخی شباهت های نکاح دائم با صیغه نود و نه ساله باید گفت یک سری شرایط و احکام قانونی برای صیغه ۹۹ ساله وجود دارد. شرایط صیغه ۹۹ ساله عبارت است از:

1در مورد صیغه 99 ساله عده ای معتقدند در صورتی که مدت این نوع نکاح از طول عمر انسان بیشتر باشد ازدواج به دائم تبدیل می شود. پس زوجین از یکدیگر ارث می برند و زن می تواند بابت نفقه معوقه دادخواست بدهد تا از ما ترک او پرداخت شود.

2در عقد موقت یا صیغه 99 ساله طرفین می توانند مدت عقد را تمدید کنند هم چنین مرد می تواند از ادامه آن صرف نظر کرده و یا به اصطلاح مدت باقی مانده را بذل کند و زوجیت را به پایان برساند یا طرفین می توانند پس از پایان مدت، آن را به ازدواج دائم تبدیل کنند.

3در ازدواج موقت در هنگام انعقاد عقد باید مهر تعیین شود در غیر این صورت عقد باطل خواهد بود.

4در ازدواج موقت یا صیغه ۹۹ ساله حتی اگر نزدیکی بین زن و شوهر واقع نشود پرداخت کل مهریه بر مرد واجب است و اگر نزدیکی انجام نشود و هنوز مدتی از عقد نیز باقی مانده باشد و مرد آن را بذل کند یا ببخشد باید نصف مهریه را به زن پرداخت کند.

5در صیغه موقت زن و مرد می توانند خود صیغه عقد را بخوانند و مدت و مقدار مهریه را معین کنند.

6در نکاح موقت نفقه به زن تعلق نخواهد گرفت مگر طرفین به آن توافق کنند و در صورت عدم پرداخت نفقه به زن تنها او می تواند از دادگاه الزام شوهر را به دادن نفقه در خواست کند.

7در ازدواج موقت یا همان صیغه حتی با شرط ضمن عقد نیز زن مستحق ارث شوهر نخواهد شد چه صیغه چند ساعته باشد چه 99 ساله ولی اگر فرزندی در این نوع عقد متولد شود از پدر و مادر مشروع خود ارث خواهد برد.

8در صیغه ازدواج موقت طلاق وجود ندارد انحلال ازدواج موقت و روش های آن به این صورت است که نکاح موقت با اتمام مدت یا بخشش مدت از طرف مرد پایان می یابد مگر این که زن وکالت در بذل مدت داشته باشد که بتواند بذل کند.

حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت این چنین است که اگر پدر و مادر از یکدیگر جدا شوند حق سرپرستی تا 7 سالگی با مادر است و بعد از آن با پدر است و پس از بلوغ فرزند خود تصمیم به این می گیرد که با کدام زندگی کند. اگر پس از 7 سالگی پدر حاضر به قبول حضانت فرزند نباشد مادر می تواند حضانت را قبول کند ولی پدر همچنان باید مخارج فرزند را بپردازد. مطابق قانون مدنی و همانطور که گفته شد زن و مرد می توانند خود صیغه عقد موقت را بخوانند و الزامی به ثبت آن در دفتر ازدواج و گرفتن صیغه نامه نیست اما در صیغه نود و نه ساله در صورت وجود بعضی شرایط ثبت صیغه الزامی می شود:

1در صورت باردار شدن زوجه.

2در صورت وجود توافقاتی در صیغه عقد موقت مابین طرفین یا این که عقد بر مبنای ثبت شدن واقع شده باشد باید ثبت شود.

3در وجود شرط ضمن عقد مثل شرط انفاق به زن.

در این موارد در صیغه 99 ساله یا کمتر از آن اگر عقد به ثبت رسیده باشد زن به راحتی برای مهریه یا اثبات نسب یا اثبات شرط انفاق می تواند از طریق دادگاه اقدام کند و ادعایش را به اثبات برساند. در موارد مذکور اگر چنانچه صیغه موقت در دفتر خانه تنظیم شده زوجه دارای مدرک و مستند است و راحت تر می تواند ادعای خود را به اثبات برساند. در ادامه برای آشنایی بیشتر مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص صیغه 99 ساله چیست و شرایط آن پرداختیم. اکنون در این قسمت از مقاله قصد داریم به این پرسش که ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود؟ پاسخ دهیم. عقد نکاح موقت به صورت تحقق می یابد، مورد اول زمانی است که زوجین به صورت شفاهی اقدام به جاری نمودن ازدواج می نماید.

مورد دوم هنگامی است که زوجین اقدام به مراجعه به محضر و دریافت صیغه نامه بنمایند. دریافت صیغه نامه نیز خود به دو صورت ثبت رسمی صیغه و ثبت عادی طبقه بندی می شود. ثبت رسمی زمانی است که برای صیغه موقت سند رسمی صیغه صادر شود. ثبت عادی همان ثبت در صیغه نامه می باشد.

بنابراین در پاسخ به پرسش که ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود باید بگوییم خیر، صیغه موقت از جمله صیغه 99 ساله در شناسنامه افراد ثبت نمی شود. اگر در نتیجه صیغه فرزندی متولد شود، نام فرزند در شناسنامه والدین ثبت می شود ولی صیغه موقت در شناسنامه ثبت نمی گردد.

حقوق زن در صیغه 99 ساله

پیش از ارائه توضیحات در خصوص حقوق زن در صیغه 99 ساله و پاسخ به پرسش ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود باید بگوییم، حق و حقوق مالی زن در ازدواج موقت با ازدواج دائم تفاوت های قابل توجهی دارد. ماهیت عقد نکاح دائم و عقد نکاح موقت با یکدیگر تفاوت ندارد و ماهیت هر دو ایجاد علقه زوجیت میان زن و مرد می باشد، اما آثار این دو تفاوت هایی دارد.

از جمله حق و حقوق زن در صیغه 99 ساله، مهریه زوجه می باشد، در عقد موقت نیز مانند عقد دائم شوهر باید مالی را به عنوان مهریه به همسر خود بدهد، اما در خصوص نفقه این چنین نمی باشد، یعنی در صیغه موقت مرد وظیفه ای برای پرداخت نفقه زوجه ندارد مگر این که پرداخت نفقه به زوجه ضمن عقد نکاح یا پیش از آن شرط شده باشد.

طبق ماده 1113 قانون مدنی: «در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده یا آ‌ن‌ که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.» یکی دیگر از حقوق زن مربوط به ثبت رسمی صیغه می باشد، در مواردی با پیشبینی قانونگذار زوج موظف به ثبت رسمی صیغه می باشد، از جمله این موارد باردار شدن زوجه و شرط ضمن عقد می باشد.

گرفتن مهریه در صیغه ۹۹ ساله

در خصوص گرفتن مهریه در صیغه 99 ساله ذکر این نکته الزامی است که تعیین مهریه در عقد موقت الزامی است و عدم تعیین مهر موجب بطلان صیغه می باشد. زن بلافاصله پس از جاری شدن صیغه عقد موقت مالک تمام مهر می شود و می تواند درخواست دریافت کل مهریه را از همسر خود داشته باشد.

دریافت مهریه در صیغه موقت مانند روش های مطالبه مهریه در عقد دائم می باشد، یعنی زوجه می تواند برای الزام شوهر به پرداخت مهریه از طریق تنظیم دادخواست مطالبه مهریه و یا درخواست صدور اجرائیه مهریه اقدام نماید. اما در خصوص مهریه صیغه موقت لازم به ذکر است که اگر قبل از نزدیکی، شوهر تمام مدت باقی مانده از صیغه را بذل نماید، باید نصف مهریه را به زن بپردازد.

بر اساس ماده 1098 قانون مدنی:« در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌ تواند آن را ‌استرداد نماید.» همچنین در صورتی که زوج، در عقد موقت، قادر به پرداخت مهریه زوجه نباشد مطابق با قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی با او برخورد می شود.

نحوه طلاق در صیغه 99 ساله

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص صیغه 99 ساله و شرایط آن ارائه شده و نحوه گرفتن مهریه و حقوق زن در صیغه موقت را بررسی نمودیم. در این قسمت از مقاله قصد داریم به بررسی نحوه طلاق در صیغه 99 ساله بپردازیم. در این خصوص بهتر است همین ابتدای امر به ذکر این موضوع پرداخته شود که وفق ماده 1139 قانون مدنی: «طلاق مخصوص عقد دائم است و زن منقطعه به انقضای مدت یا بذل آن از طرف شوهر از زوجیت خارج می‌ شود.» یعنی قانون گذار به صراحت این موضوع را مطرح کرده است که در عقد موقت چیزی تحت عنوان طلاق وجود ندارد.

پایان نکاح موقت به موجب فسخ و انفساخ نکاح یا بذل مدت اتفاق می افتد. در خصوص بذل مدت باید بگوییم اگر چنانچه زوج در اثنای مدت نکاح موقت تمایل به ادامه رابطه زناشویی نداشته و قصد جدایی داشته باشد باقی مدت را به زوجه بذل کرده و بدین ترتیب رابطه زناشویی در صیغه 99 ساله پایان می یابد. پیش از این در پاسخ به پرسش ایا صیغه 99 ساله در شناسنامه ثبت می شود نیز گفتیم که صیغه موقت جز در مواردی استثنایی در شناسنامه ثبت نمی شود، بنابراین بذل مدت نیز در شناسنامه ثبت نخواهد شد.

حق بذل مدت متعلق به زوج است اما زوج می تواند وکالت رسمی در بذل مدت را به همسر خود اعطا کند و زوجه هر زمان تمایل داشت با وکالت از زوج اقدام به بذل مدت نماید. بذل مدت توسط زوج امری است که با هر لفظ یا اشاره ی همراه با قصد تحقق می یابد و تشریفات خاص و پیچیده ای ندارد. همچنین چنانچه در عقد موقت ادامه زندگی مشترک برای زوجه غیرقابل تحمل باشد می تواند با ارائه دلایل و مستندات محکمه پسند خود، درخواست بذل مدت را در دادگاه مطرح نماید.

صیغه ۹۹ ساله چگونه باطل می شود

در پاسخ به پرسش صیغه ۹۹ ساله چگونه باطل می شود بهتر است ابتدا به بیان مفهوم باطل شدن صیغه بپردازیم. باطل بودن یک عقد به دلایل گوناگونی ممکن است اتفاق بیافتد از جمله دلایلی که موجب باطل بودن نکاح است می توان به ازدواج با زن متاهل اشاره نمود، باطل بودن از جمله دلایل انحلال نکاح بوده و به این معناست که تمام آثار عقد از زمان انعقاد از بین خواهد رفت و گویی هچ گاه عقد منعقد نشده است. 

زمانی که عقد به هر دلیلی باطل باشد، این باطل بودن قرارداد به نوعی اثر قهقرایی بر قرارداد دارد. از جمله مهمترین مواردی که باعث باطل بودن عقد و صیغه 99 ساله می شود عدم رعایت موارد مندرج در ماده 190 قانون مدنی برای انعقاد عقد می باشد. وفق ماده 190 قانون مدنی:« برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است: قصد طرفین و رضای آن ها، اهلیت طرفین، موضوع معین که مورد معامله باشد و مشروعیت جهت معامله.»اگر هر یک از موارد مذکور رعایت نشود صیغه باطل است.

گاهی اوقات افراد میان فسخ نکاح و باطل بودن آن دچار اشتباه شده و به اشتباه فسخ نکاح را با باطل بودن آن یکی می دانند، اما این چنین نیست چراکه فسخ نکاح اثر قهقرایی ندارد و عقد را از زمان انعقاد تحت تاثیر قرار می دهد.

استعلام صیغه 99 ساله

تاکنون در خصوص صیغه 99 ساله و شرایط آن، مهریه در صیغه 99 ساله و حقوق زن پرداخته و موارد باطل بودن صیغه و نحوه جدایی در صیغه را بررسی نمودیم اکنون قصد داریم به پاسخ به این پرسش بپردازیم که استعلام صیغه 99 ساله چگونه انجام می شود. 

پیش از این سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قصد داشت با راه اندازی سامانه ای امکان استعلام صیغه را فراهم آورد ولی تاکنون چنین سامانه ای راه اندازی نشده و امکان استعلام صیغه وجود ندارد. اگر چنانچه زوجین اقدام به ثبت صیغه نموده باشند، تنها با رویت صیغه نامه می توان پی به رابطه زوجیت برد در غیر این صورت راه دیگری برای استعلام صیغه 99 ساله وجود ندارد.

برخی اوقات افراد به دلایل گوناگون نیاز به محرمیت کوتاه مدت دارند، برای حل این موضوع می توانند اقدام به خواندن صیغه ساعتی بنمایند. صیغه ساعتی نیز مانند صیغه 99 ساله دارای شرایط و قوانین نکاح است و تفاوت چندانی با صیغه 99 ساله ندارد. برای آشنایی بیشتر با صیغه ساعتی مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صیغه 99 ساله در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صیغه ۹۹ ساله پاسخ دهند.