نحوه ثبت چک در سامانه صیاد

ثبت چک در سامانه صیاد، در حال حاضر تنها از طریق اپلیکیشن های معتبر پرداخت موبایل و یا سایت بانک ( اینترنت بانک و همراه بانک ) امکان پذیر بوده که نحوه ثبت چک در سامانه صیاد تمامی این اپلیکیشن ها از یک روند مشابه پیروی می کند. برعکس، استعلام چک در صورت ثبت اطلاعات آن، از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی قابل انجام می باشد.

از  آنجا که مواد اختصاص یافته به چک (310 تا 317) در قانون تجارت، با توجه به حجم وسیع مبادلات صورت گرفته با چک، برای اداره این معاملات و نظم بخشیدن به آن ها کافی نبود، در طی سال های گذشته، قانون گذار ایران تلاش کرده است تا با تصویب قوانین مختلف، مقررات مربوط به چک را سامان ببخشد. یکی از این قوانین قانون جدید صدور چک است که در سال 1397 تصویب شده است. قانون اصلاحی صدور چک، تغییرات اساسی را در رابطه با چک به همراه داشته که سامانه صیاد، از مهم ترین این تغییرات می باشد.  

سامانه صیاد یا سامانه صدور یکپارچه دسته چک، عنوان سامانه ای است که هر چند از حیث تاریخ تاسیس آن یعنی سال 1396 یک سامانه نسبتا قدیمی و با سابقه به حساب می آید، اما از آن جهت که از زمان اجباری شدن ثبت چک در آن، یعنی 5 فروردین سال 1400 ، مدت زمان زیادی نمی گذرد، می توان آن را سامانه ای جدید و تا اندازه ای ناشناخته برای عموم مردم قلمداد نمود.

با توجه به آنچه در مورد سامانه صیاد گفته شد و همچنین، نظر به اینکه در حال حاضر، ثبت چک در سامانه صیاد اجباری می باشد، در این مقاله، ابتدا به معرفی سامانه صیاد پرداخته، سپس، نحوه ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، طریقه روش و چگونگی ثبت اطلاعات چک صیادی و همچنین ثبت نام در سامانه صیاد را آموزش خواهیم داد.

سامانه ثبت چک صیادی چیست؟

سامانه صدور یکپارچه دسته چک که به اختصار، سامانه صیاد نامیده می شود، عنوان سامانه ای است که از سال 1396 ،  از سوی بانک مرکزی و با هدف کلی تشدید نظارت بر روند صدور دسته چک برای متقاضیان و معاملات مربوط به چک از جمله ویرایش چک در سامانه صیاد​ راه اندازی گردید. 

دلیل راه اندازی سامانه صیاد آن بود که تا پیش از راه اندازی این سامانه، افراد زیادی،  بدون اینکه از مقررات مربوط به چک و به خصوص مقررات کیفری آن آگاهی داشته باشند، اقدام به گرفتن دسته چک و صدور چک کرده بودند، که تعداد بسیار بالایی از این چک های صادر شده، برگشت خورده و منتهی به صدور گواهی عدم پررداخت و در نهایت حکم حبس برای صادرکنندگان آن شده بود.

تعداد بالای زندانیان پرونده های چک برگشتی، بانک مرکزی را وادار به ورود به قضیه نمود؛ هرچند با تاسیس سامانه صیاد و آموزش های ارائه شده در رابطه با طریقه چگونگی ثبت چک در سامانه صیاد و حتی بعد از آن و با تصویب قانون جدید صدور چک در سال 97 و تصویب آیین نامه اجرایی آن، بازهم تغییر محسوسی در روند صدور و انتقال چک اتفاق نیفتاد، اما در نهایت از پنجم فروردین ماه 1400 و با اعلام ممنوعیت صدور چک حامل، در  نهایت تلاش های بانک مرکزی برای مقابله با پدیده چک برگشتی و معضلات آن، پس از 4 سال به ثمر نشست.

به این ترتیب، فعالان حوزه معاملات چک، با سامانه ای مواجه هستند که هرچند از حیث نام و تاریخ تاسیس، سامانه ای باسابقه و قدیمی محسوب می گردد، اما از حیث تاریخ شروع به کار، سامانه ای است نوپا  که برخی از ویژگی های آن عبارتند از:

۱دریافت دسته چک، منوط به ثبت اطلاعات فرد در این سامانه و احراز صلاحیت وی توسط بانک مرکزی یوده که این امر، احتمال صدور چک های برگشتی را کاهش داده و از حجم پرونده های مربوط به چک در دستگاه قضایی خواهد کاست.

۲به دلیل روش خاص ثبت اطلاعات و نحوه ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، گیرنده چک صیادی، علاوه بر استعلام چک صیاد، امکان استعلام وضعیت عملکرد کسی که قصد دارد چک را به وی دهد نیز از طریق سامانه صیاد خواهد داشت.

۳چک های صادر شده در سامانه صیاد، هر کدام دارای شناسه ای یکتا بوده که یک شماره 16 رقمی درج شده در گوشه چک می باشد، که با استعلام آن می توان پیش از دریافت چک از فردی، اعتبار آن را استعلام نمود.

نکته ای که باید به آن توجه شود آن است که در حال حاضر، امکان لغو چک در سامانه صیاد وجود نداشته و برای لغو چک ثبت شده در این سامانه باید به بانک مراجعه  کرده و از طریق مراجعه حضوری، برای ابطال چک اقدام نمود.

لزوم ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی

تا قبل از تاریخ 5 فرردین سال 1400 ، ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، یک عمل اختیاری بود که تنها  از سوی عده بسیار کمی انجام می گرفت؛ اما از این تاریخ و با اعلام ممنوعیت صدور چک در وجه حامل و الزامی شدن ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، تمامی افراد ملزم هستند که با ثبت اطلاعات چک و همچنین اطلاعات هویتی انتقال گیرنده چک در سامانه صیاد، از مقررات جدید چک تبعیت نمایند. دلایلی که لزوم ثبت نام چک در سامانه صیاد بانک مرکزی را  توجیه می کند، عبارتند از:

۱مطابق ماده 21 قانون جدید صدور چک: « ... سامانه مذکور به نحوی خواهد بود که صدور هر برگه چک مستلزم ثبت هویت دارنده، مبلغ و تاریخ مندرج در چک برای شناسه یکتای برگه چک توسط صادرکننده بوده و امکان انتقال چک به شخص دیگر توسط دارنده تا قبل از تسویه آن، با ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک امکان‌پذیر باشد... »

با توجه به این ماده و اعلامیه صادره از سوی بانک مرکزی، صادرکننده چک، به محض صدور چک موظف است اطلاعات چک را که شامل ذینفع چک یا گیرنده چک، مبلغ و تاریخ چک بوده را در سامانه صیاد یا همان سامانه پیچک بانک مرکزی ثبت نموده  و پس از آن، مجاز به تحویل چک به ذینفع می باشد. همچنین، ذی نفع چک نیز باید ثبت نهایی چک را در سامانه صیاد تایید کند. بنابراین، تا زمانی که ثبت چک مطابق این دستورالعمل در سامانه صیاد انجام نگرفته و نهایی نشده است، گیرنده چک به عنوان دارنده آن شناخته نشده و پرداخت وجه چک به وی یا انتقال چک توسط او به دیگری، امکان پذیر نمی باشد.

۲دلیل مهم دیگر لزوم ثبت چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، تبصره 1 ماده 21 مکرر اصلاح قانون چک مصوب 1397 بوده که مقرر داشته است:

« در مورد چک ‌هایی که پس از گذشت دو سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون صادر می‌ شوند، تسویه چک صرفا در سامانه تسویه چک ( چکاوک ) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی چک براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی ‌که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک‌ ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند... »

به این ترتیب، در صورتی که چک صیاد،در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت نگردد و تاریخ صدور آن نیز پس از گذشت دو سال از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون جدید چک باشد، دارنده چنین چکی، حق دریافت وجه آن از سامانه چکاوک که سامانه انحصاری تسویه چک خواهد بود را نخواهد داشت. 

نحوه ثبت چک در سامانه صیاد

یکی از سوالات مهمی که در رابطه با سامانه صیاد قانون جدید صدور چک مطرح می گردد، آن است که نحوه ثبت چک در سامانه صیاد به چه صورت بوده و چگونه چک را در سامانه صیاد ثبت کنیم؟ تعداد زیادی از افراد جامعه برای ثبت چک در سامانه صیاد به سایت بانک مرکزی مراجعه کرده و در کمال تعجب متوجه می شوند که سامانه صیاد بانک مرکزی، فاقد چنین امکانی می باشد.

با توجه به اینکه نحوه کار با این اپلیکیشن ها و ثبت چک در سامانه صیاد از طریق آن ها تقریبا مانند یکدیگر بوده، در این قسمت  به آموزش نحوه ثبت چک در سامانه صیاد یکی از این اپلیکیشن ها یعنی برنامه آپ می پردازیم:

۱پس از اجرا ی برنامه آپ، گزینه چک صیادی را انتخاب نمایید.

۲در صفحه جدید، توضیحاتی در مورد سامانه صیاد و مقررات مربوط به آن به شما نشان داده می شود. پس از مطالعه این توضیحات بر روی دکمه بعدی کلیک نمایید.

۳اکنون همانطور که در تصویر زیر ملاحظه می فرمایید، وارد سامانه صیاد برنامه آپ شده اید. به منظور ثبت چک در سامانه صیاد، گزینه ثبت چک صیادی را انتخاب نمایید.

۴در این مرحله، در کادر اول، نام بانک صادرکننده چک را وارد کرده و در کادر دوم، شماره 16 رقمی صیادی را و سپس بر روی دکمه مرحله بعد، کلیک نمایید.

۵این مرحله، مرحله احراز هویت می باشد. بدین منظور، پس از وارد اطلاعات کارت بانکی خود در فیلدهای مشخص شده، دکمه استعلام را کلیک نمایید.

۶چنانچه تمامی مراحل ثبت چک در سامانه صیاد را مطابق دستورالعمل توضیح داده شده، انجام داده باشید، پیغام ثبت موفقیت آمیز چک در سامانه صیاد، مطابق تصویر زیر به شما نشان داده خواهد شد.

آموزش طریقه ثبت نام در سامانه صیاد

از آنجا که سامانه صیاد از حیث شروع به فعالیت همانطور که پیش از این توضیح داده شد، یک سامانه جدید می باشد، یکی از سوالات مرتبط با این سامانه که توسط برخی از افراد مطرح می گردد آن است که طریقه ثبت نام در سامانه صیاد به چه صورت می باشد؟

در پاسخ باید گفت، سامانه هایی که توسط دولت، در سال های اخیر راه اندازی گردیده، از نظر لزوم ثبت نام به دو گروه تقسیم می گردند: در برخی از این سامانه، دریافت خدمات دولتی، مستلزم ثبت نام در سامانه و سپس ورود با نام کاربری و رمز عبور می باشد. در حالی که در برخی دیگر، بدون نیاز به ثبت نام در آن سامانه، به راحتی می توان خدمات دولتی ارائه شده را دریافت نمود.

یکی از سامانه های گروه دوم، سامانه صیاد می باشد. با این توضیح که مرحله ثبت نام فردی در سامانه صیاد پیش بینی نشده و  دریافت خدمات ارائه شده در این سامانه، یعنی استعلام چک و ثبت چک در سامانه صیاد، بدون ثبت نام در سامانه صیاد، امکان پذیر می باشد.

نحوه استعلام چک در صورت ثبت اطلاعات آن

سامانه صیاد، دو خدمت اصلی را به دارنده چک ارائه می نماید که عبارتند از : ثبت چک در سامانه صیاد و استعلام چک از سامانه صیاد. بر خلاف آنچه در مورد ثبت چک در سامانه صیاد گفته شد، استعلام چک در صورت ثبت اطلاعات آن، از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی امکان پذیر می باشد. راهنمای تصویری که در ادامه ملاحظه می نمایید، نحوه استعلام چک در صورت ثبت اطلاعات آن را به طور کامل آموزش خواهد داد:

۱مرورگر دستگاه خود( ترجیحا کروم ) را باز کرده، عبارت بانک مرکزی را جست و جو نموده و با کلیک بر روی لینک سایت بانک مرکزی به آدرس cbi.ir وارد سایت بانک مرکزی شوید.

۲همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، یکی از منوهای صفحه اصلی سایت بانک مرکزی، منوی ( نظام های پرداخت و زیرساخت ) می باشد، بر روی آن کلیلک کرده و گزینه ( استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی ) را انتخاب نمایید.

۳اکنون در صفحه سامانه صیاد بانک مرکزی قرار دارید. به منظور استعلام چک، ابتدا شماره 16 رقمی چک صیاد را در کادر شناسه صیادی نوشته و سپس به سوال ریلضی که مشاهده می کنید جواب داده و در مرحله آخر، بر روی دکمه استعلام چک صیادی کلیک نمایید.

ثبت انتقال چک در سامانه صیاد

ثبت انتقال چک در سامان صیاد همچون ثبت چک در این سامانه، از روند مشابهی تبعیت می کند که در این بخش از مقاله، ضمن راهنمای تصویری به توضیح آن می پردازیم.

از آنجا که  ثبت انتقال چک در سامانه صیاد هر یک از این برنامه ها روند مشابهی را داشته، در این بخش به توضیح آموزش ثبت انتقال چک در سامانه صیاد برنامه آپ، به عنوان نمونه ای این برنامه های موبایلی می پردازیم.

۱ پس از اجرای برنامه آپ، از قسمت چک صیادی، گزینه انتقال چک صیادی را انتخاب نمایید.

۲ برای احراز هویت، اطلاعات کارت بانکی خود را در کادرهای مربوطه وارد کرده و دکمه تایید را بزنید.

۳ مشخصات چک صیادی را وارد کرده و دکمه مرحله بعد را بزنید.

۴ سامانه صیاد برنامه آپ، اطلاعات چک صیادی را به شما نشان می دهد. در صورتی که اطلاعات مورد تایید شما می باشد، کلید انتقال چک را بزنید.

۵در مرحله بعد روند ثبت انتقال چک در سامانه صیاد، باید مشخصات انتقال گیرنده چک را وراد نمایید. انتقال گیرنده چک صیادی، می تواند یکی از سه گزینه شخص حقیقی، شخص حقوقی و یا اتباع خارجی انتخاب شود.

۶در این مرحله، مشخصات چک و انتقال گیرنده آن به شما نشان داده می شود. در صورت تایید، کلید تایید و انتقال چک را بزنید.

۷اکنون پیغام زیر به شما نشان داده شده که حاکی از انتقال صحیح چک صیادی می باشد.

تایید چک در سامانه صیاد

انتقال چک در سامانه صیاد به نحو قطعی و وصول وجه آن توسط انتقال گیرنده، منوط به تایید انتقال چک در سامانه صیاد، توسط انتقال گیرنده می باشد. از آنجا که  تایید چک در سامانه صیاد هر یک از برنامه ها روند مشابهی را داشته، در این بخش به توضیح آموزش تایید چک در سامانه صیاد برنامه آپ، به عنوان نمونه ای این برنامه های موبایلی می پردازیم. تایید چک در سامانه صیاد مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

۱برنامه آپ را اجرا کرده و در سامانه صیاد این برنامه، بر روی گزینه تایید دریافت و مندجات برگه چک کلیک نمایید. شناسه 16 رقمی صیادی چک را در کادر تعیین شده وارد کرده و دکمه استعلام را بزنید.

۲جهت احراز هویت ، اطلاعات کارت بانکی خود را وارد نمایید.

۳در صفحه جدید، اطلاعات چک برای شما نشان داده می شود. در صورت صحت اطلاعات، دکمه تایید دریافت چک را بزنید.ش

۴مشاهده پیغام زیر نشان می دهد که تایید چک در سامانه صیاد از سوی شما به طور صحیح انجام گرفته است.

ثبت چک از طریق پیامک در سامانه صیاد

در بخش قبل، به توضیح نحوه ثبت چک در سامانه صیاد پرداخته و مراحل انجام آن را شرح دادیم. اما، یکی از مشکلاتی که معامله کنندگان چک، برای ثبت این سند تجاری در سامانه صیاد، با آن مواجه بوده، بحث لزوم اتصال به اینترنت و دسترسی به یک گوشی هوشمند، برای ثبت چک می باشد.  

به همین دلیل و با هدف تسهیل و تسریع انجام عملیات مربوط به چک، سازمان امور مالیاتی کشور، سامانه پیامکی را راه اندازی نموده که از طریق آن، معامله کنندگان چک می توانند، با ارسال پیامک، برای ثبت، انتقال، تایید دریافت و استعلام چک صیاد، در سامانه صیاد، اقدام نمایند.

بدین منظور، لازم است تا متقاضیان، با ارسال پیامک به سرشماره 4040701701، عملیات مربوط به ثبت، انتقال، تایید دریافت و استعلام چک صیاد، در سامانه صیاد، را انجام دهند. همچنین، معرفی شماره تلفن همراه، جهت اطلاع از ثبت یا انتقال چک صیاد به نام متقاضی نیز از دیگر امکانات این سامانه پیامکی می باشد. به این ترتیب، هرگاه، چک صیادی، در وجه متقاضی صادر گردد، پیامک ثبت چک در سامانه صیاد، برای شخص ارسال خواهد شد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ثبت چک در سامانه صیاد در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه ثبت چک در سامانه صیاد پاسخ دهند .