شکواییه یا شکایت نامه چیست و نحوه تنظیم آن

 در پاسخ به این سوال که شکواییه چیست؟ باید گفت شکواییه یا شکایت نامه، یک برگه یا فرم مخصوص است که فرمت آن، از سوی قوه قضاییه تعیین گردیده و شاکی پرونده کیفری، موظف است تا با تکمیل و ارسال آن، برای طرح شکایت کیفری خود در مرجع صالح کیفری اقدام نماید. شکوائیه نویسی و نحوه نوشتن شکواییه، مطابق قانون آیین دادرسی کیفری و با درج مشخصات شاکی، مشتکی عنه، عنوان جرم و زمان و مکان وقوع آن انجام می گیرد.

برای اینکه رسیدگی به یک دعوای کیفری در یک مرجع کیفری اعم از دادسرا و دادگاه آغاز گردد، لازم است تا ذی نفع پرونده یعنی شاکی، ادعای خود را طبق تشریفات مقرر در قانون، برای مرجع کیفری ارسال نماید. تشریفات ارسال درخواست رسیدگی به ادعای وقوع جرم از سوی شاکی به مرجع قضایی، اعم از دادسرا و داگاه کیفری، با تنظیم شکایت در فرم مخصوصی که شکواییه نامیده می شود، آغاز می گردد. 

شکوائیه نویسی و نحوه نوشتن شکواییه، مطابق ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص گردیده که به موجب این ماده، ضروری است تا برخی از اطلاعات در شکواییه وارد گردد که گاه وارد نکردن این اطلاعات، ممکن است به رد شکایت از سوی مرجع کیفری و هدر رفتن هزینه شکایت انجام شده از سوی شاکی منجر گردد. این امر یعنی رد شکایت از سوی مرجع کیفری، ممکن است تبعات منفی دیگری را نیز برای شاکی داشته، از جمله اینکه با اطلاع متهم از طرح شکایت علیه او، وی برای مخفی شدن یا از بین بردن آثار جرم اقدام نماید.

با توجه به اهمیت شکوائیه نویسی و نحوه نوشتن شکواییه، در این مقاله، به بررسی شکواییه یا شکایت نامه و نحوه تنظیم آن پرداخته؛ در بخش اول، به این سوال پاسخ می دهیم که شکواییه چیست؟ سپس، در بخش دوم، نحوه نوشتن شکواییه یا شکایت نامه را توضیح خواهیم داد. 

شکواییه چیست

شروع دعوا در دادگاه کیفری، همچون دادگاه حقوقی، مستلزم آن است که ذی نفع پرونده یعنی شاکی، ادعای خود را طبق تشریفات مقرر در قانون، برای مرجع کیفری ارسال نماید. تشریفات ارسال درخواست رسیدگی به ادعای وقوع جرم از سوی شاکی به مرجع قضایی، اعم از دادسرا و داگاه کیفری، با تنظیم شکایت در فرم مخصوصی که شکواییه نامیده می شود، آغاز می گردد.

لذا، همانطور که در یک دعوای حقوقی، برای شروع دادرسی و ارسال درخواست رسیدگی به دادگاه حقوقی، باید برای پر کردن و ثبت برگه ای به نام دادخواست اقدام نمود ، برای ثبت دعوی کیفری نیز باید برگه شکواییه را تکمیل و ثبت کرد . در واقع، اولین مرحله برای ثبت شکایت کیفری، مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، پر کردن شکوائیه به شکل الکترونیکی و ارسال آن برای مرجع کیفری است .

نحوه نوشتن شکواییه یا شکایت نامه

در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که شکواییه چیست و توضیح دادیم که شکواییه، یک برگه یا فرم مخصوص است که برای طرح شکایت کیفری در مرجع صالح کیفری، مورد استفاده قرار می گیرد. اکنون در این بخش، قصد داریم تا به توضیح نکات مربوط به نحوه نوشتن شکواییه یا شکایت نامه بپردازیم. 

نحوه نوشتن شکواییه یا شکایت نامه همچون شکواییه در رابطه با چک بلامحل، به موجب ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده است . بر اساس این ماده ، شکوائیه یا شکایت نامه، باید حاوی مندرجات و مطالبی بوده که در ادامه به توضیح این مندرجات و نکات مربوط به آن می پردازیم :

در اولین گام از نوشتن شکواییه یا شکایت نامه، لازم است تا شاکی، اطلاعات هویتی و اقامتگاه خود را در فرم شکواییه وارد نماید. این اطلاعات، شامل موارد زیر می باشد:

نام و نام خانوادگی بزه دیده یا شاکی، نام پدر ، سن ، شغل ، سطح تحصیلات ، وضعیت تاهل ، تابعیت ، مذهب ، شماره شناسنامه ، شماره ملی ، آدرس دقیق و شماره تلفن ثابت و همراه.

در گام بعدی، باید موضوع شکایت ، تاریخ و محل وقوع جرم، در شکوائیه وارد شود. لازم به ذکر است که شاکی، ملزم به تعیین عنوان مجرمانه مطابق قانون نبوده و ضمنا، عنوان مجرمانه ای که شاکی برای اتهام انتخاب می کند نیز برای مقام قضایی، الزام آور نبوده و این مقام می تواند پس از رسیدگی به اتهام، عنوان مجرمانه را اتهامی غیر از اتهام مطرح شده ازسوی شاکی تعیین نماید. به عنوان مثال، ممکن است که شاکی، عنوان مجرمانه را کلاهبرداری تعییین نموده، اما بازپرس یا قاضی، پس از رسیدگی، تشخیص دهد که جرم انجام گرفته، تحصیل مال از طریق نامشروع می باشد.

در صورتی که از وقوع جرم، ضرر و زیانی به شاکی وارد شده باشد، ضرر و زیان وارده به مدعی نیز باید در شکواییه قید گردیده و مورد مطالبه قرار گیرد. لازم به ذکر است که چنانچه شاکی، صرفا تقاضای مجازات متهم را داشته و ضرر و زیان وارد بر خود را در شکواییه مطالبه نکند، بعدا می تواند با تقدیم دادخواست به دادگاه حقوقی، برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم اقدام نماید.

فردی که به عنوان شاکی، مدعی وقوع جرم از ناحیه مشتکی عنه شده، باید ادعای خود را به کمک ادله قانونی، اثبات نماید، چرا که تا قبل از اثبات جرم توسط شاکی، اصل برائت به نفع متهم جریان داشته و بنابراین، اصل بر عدم وقوع جرم از ناحیه متهم می باشد. از جمله ادله وقوع جرم در قانون مجازات اسلامی، شهادت شهود بوده که در این صورت، لازم است تا اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در شکواییه قید گردد.

در صورتی که شاکی از اطلاعات هویتی و اقامتگاه متهم مطلع باشد، مشخصات و نشانی مشتکی عنه نیز باید در شکایت نامه قید گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شکواییه یا شکایت نامه و نحوه تنظیم آن در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو وشید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شکواییه یا شکایت نامه و نحوه تنظیم آن پاسخ دهند .