شرایط ایجاد محرمیت رضاعی

شرایط ایجاد محرمیت رضاعی یا همان شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن، مواردی نظیر زیر دو سال بودن طفل، مشروع بودن بارداری زن و مستقیما شیر خوردن از سینه زن می باشد و مصادیق محارم رضاعی، همان اشخاصی هستند که فرد، به واسطه قرابت نسبی، با آن ها محرم است.

یکی از انواع قرابت، قرابت رضاعی است که از طریق شیر خوردن حاصل می شود. این نوع خویشاوندی را قانونگذار از فقه اسلامی اقتباس کرده و فقه اسلامی نیز آن را بر پایه احترام به سنت های اجتماعی دوران خود، وضع کرده است.

چرا که عرف، زنی که طفلی را در آغوش گرفته و به او شیر می دهد را به نوعی مادر طفل تلقی می کند، بعلاوه اینکه تغذیه از شیر زن، سبب رشد و نمو این کودک می شود. به همین دلیل، قانونگذار محرمیتی را بواسطه شیر خوردن از زنی غیر از مادر وضع کرده؛ اما، اینگونه محرمیت رضاعی، تنها در صورت وجود پاره ای از شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن محقق می شود.

از این رو در مقاله حاضر، قصد داریم درباره شرایط ایجاد محرمیت رضاعی یا شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن، مواردی که در آن، محرمیت از راه شیر خوردن بوجود نمی آید و مصادیق محارم رضاعی، صحبت کرده و بگوییم که رضاع تا چه زمانی سبب حرمت میشود. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

شرایط ایجاد محرمیت رضاعی

قرابت رضاعی، یعنی قرابت و خویشاوندی ای که از طریق شیر خوردن حاصل می شود؛ اما هر شیر خوردنی، باعث محرمیت نیست؛ بلکه نیازمند آن است که شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن​، از نظر فقهی و قانونی، وجود داشته باشند. قانون مدنی در ماده 1046، شرایط ایجاد محرمیت رضاعی را در پنج بند بیان کرده است. مستفاد از ماده فوق الذکر و بند های آن، شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن​ به شرح زیر هستند:

شیر زن، ناشی از بارداری مشروع باشد نه ناشی از بارداری به واسطه زنا؛

شیر، توسط کودک، مستقیما از سینه زن مکیده شود نه از طریق شیشه شیر و...؛

کودک، یک شبانه روز یا بیشتر و یا 15 دفعه پشت سر هم، به صورت کامل، شیر کامل خورده باشد( در صورتی که طفل، 15 دفعه به صورت متوالی و به صورت کامل، شیر می نوشد، نباید مابین دفعات، غذای دیگر یا شیر زن دیگری را بنوشد، ولو اینکه شوهر هر دو زن، یکی باشد و هر دو، از یک مرد، باردار شده باشند.

شیر خوردن کودک، در دو سال ابتدایی زندگی او و تا قبل از اتمام دو سالگی اتفاق افتد؛

کودک، از یک زن و از یک شوهر شیر بخورد. با این توضیح که در صورتی که زن، از شیر ناشی از بارداری شوهران متعدد، کودکان آن ها را شیر دهد، آن دو کودک، به واسطه شیر خوردن از زن، با یکدیگر، قرابت رضاعی پیدا نکرده و ازدواج آن ها، بلامانع است.

مواردی که محرمیت از راه شیر خوردن بوجود نمی آید

آنگونه که در تیتر قبل گفتیم، شرایط ایجاد محرمیت رضاعی، در ماده 1046 بیان شده است. در صورتی که هر یک از شرایط مذکور وجود نداشته باشند، هیچگونه محرمیت و قرابت رضاعی ای حاصل نمی شود. از مفهوم مخالف بندهای این ماده می توان شرایطی که قرابت رضاعی از آن ها حاصل نمی شود را تشخیص داد. بر این اساس، مواردی که محرمیت از راه شیر خوردن بوجود نمی آید، عبارتند از:

خوردن شیری که بر اثر رابطه نامشروعی مثل زنا در زن بوجود آمده باشد، سبب ایجاد محرمیت رضاعی نمی شود.

در صورتی که شیر، دوشیده شده و به بچه خورانده شود، محرمیتی ایجاد نمی کند.

از آن رو که طفل باید، 15 دفعه متوالی و پی در پی شیر بخورد، اگر در این میان، از شیر زنی دیگر تغذیه کرده باشد، قرابت رضاعی بوجود نخواهد آمد. 

شیری که کودک، پس از اتمام دو سالگی ( دو سال قمری ) می خورد، تاثیری در ایجاد قرابت رضاعی نخواهد داشت.

شیری که کودک، از دو زن، ولو اینکه همسر آن ها یکی باشد، بنوشد یا شیری که کودک، از زنی که از دو شوهر، باردار و دارای شیر شده (مثلا، شوهر اول، پس از تولد فرزند، فوت کرده و زن مجددا ازدواج نموده و باردار شده)، سبب محرمیت رضاعی نخواهد شد.

منظور از محارم رضاعی کیست

برای فهم بهتر اینکه منظور از محارم رضاعی کیست، لازم به توضیح است که یکی از روابط پیش بینی شده در قانون که برگرفته از فقه می باشد، قرابت نسبی یا رابطه به واسطه خون و تولد است. هنگامی که شخصی، از مادر خود متولد می شود، اشخاص زیر، بر او محرم می شوند:

 پدر، مادر، خواهر، برادر، خواهر زاده و برادر زاده و فرزندان آنها و فرزندان فرزندان آن ها و هرچقدر پایین تر رود؛ خاله، دایی، عمو، عمه و هر چقدر بالاتر رود، پدربزرگ، مادربزرگ، اجداد پدری و مادری، جدات پدری و مادری و هر چقدر بالاتر رود.

محارم رضاعی، از نظر روابط خویشاوندی و ایجاد حرمت، همانند اشخاصی هستند که به واسطه نسب و رابطه خونی، بر شخص، محرم می شدند، بنابراین، زنی که به فرزند شیر داده، همسر او، فرزندان زن هر چقدر که پایین تر رود، پدر و مادر و اجداد پدری و مادری زن و مرد، هر چقدر بالاتر رود، خواهر و برادران زن و همسر او، هر چقدر بالاتر روند، از مصادیق محارم رضاعی هستند.

رضاع تا چه زمانی سبب حرمت میشود

رضاع تا چه زمانی سبب حرمت میشود؟ این پرسش اغلب کسانی است که به واسطه شیر خوردن و وجود شرایط محرمیت از طریق شیر خوردن، با یکدیگر، محرم شده اند و اکنون، قصد دارند با یکدیگر، ازدواج کنند. لذا در این بخش، به بررسی پرسش مطروحه خواهیم پرداخت و به آن، پاسخ خواهیم داد.

همانگونه که در قسمت قبلی مقاله گفتیم، محارم رضاعی،  از نظر روابط خویشاوندی و ایجاد حرمت، همانند اشخاصی هستند که به واسطه نسب و رابطه خونی، بر شخص، محرم می شدند و همانگونه که محارم نسبی، تا زمان مرگ، همچنان با فرد، محرم می مانند و ازدواج با آنان حرام است، محارم رضاعی نیز تا زمان مرگ با فرد محرم می مانند و امکان ازدواج با آن ها وجود ندارد.

ارث بردن فرزند رضاعی، یکی از مهم ترین مسائلی است که در بحث قرابت رضاعی مطرح می شود که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند نسبت به مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید آمده، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط ایجاد محرمیت رضاعی در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط ایجاد محرمیت رضاعی پاسخ دهند.