نحوه انتخابات مجلس خبرگان رهبری

طبق قانون اساسی ، هر هشت سال یکبار انتخابات مجلس خبرگان رهبری برگزار می گردد که در آن ، مردم می توانند نمایندگان مورد نظر خود را انتخاب کنند . انتخابات مجلس خبرگان رهبری از این جهت دارای اهمیت است که خبرگان منتخب ، نظارت مستمری بر مقام رهبری خواهند داشت و در صورت فوت ، کناره گیری یا عزل رهبر ، به انتخاب رهبر خواهند پرداخت .

از جمله مهم ترین ارکان موجود در ساختار نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران ، مجلس خبرگان رهبری است که وظایف مختلفی را طبق قانون اساسی به عهده داشته که از جمله مهم ترین این وظایف ، می توان به انتخاب رهبر و همچنین اعمال نظارت بر مقام رهبری اشاره نمود .

از آن جهت که انجام وظایف مجلس خبرگان رهبری نیازمند انتخاب نمایندگان شایسته و متعهد می باشد ، قوانین مربوط به انتخابات این مجلس به صورتی خاص و مجزا از سایر نهادها به تصویب رسیده است که نحوه و فرایند برگزاری انتخابات در آن ذکر گردیده است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی مهم ترین موضوعات مربوط به نحوه انتخابات مربوط به مجلس شورای اسلامی پرداخته که ابتدا شرایط انتخاب شوندگان و شرایط انتخاب کنندگان مجلس خبرگان رهبری را بررسی نموده و سپس نحوه برگزاری و نظارت بر این انتخابات را شرح خواهیم داد .

شرایط انتخاب شوندگان در مجلس خبرگان رهبری

قانون مربوط به انتخابات مجلس خبرگان رهبری ، شرایطی را پیش بینی نموده است که نمایندگان منتخب  یا انتخاب شوندگان مجلس خبرگان رهبری باید به لحاظ قانونی واجد آن باشند . به موجب ماده 3 قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری ، خبرگان منتخب مردم باید دارای شرایط زیر باشند :

الف - اشتهار به ديانت و وثوق و شايستگي اخلاقي ؛

ب - اجتهاد در حدی كه قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقيه واجد شرايط

رهبری را تشخيص دهد ؛

ج - بينش سياسی و اجتماعی و آشنايی با مسائل روز ؛

د - معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ايران ؛

ه - نداشتن سوابق سوء سياسی و اجتماعی .

لازم به ذکر است که به موجب تبصره 1 همین ماده ، مرجع تشخيص دارا بودن شرايط فوق ، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی می باشند . البته طبق تبصره 2 ، كساني كه رهبر معظم انقلاب ، صريحا و يا ضمنا اجتهاد آنان را تاييد كرده باشد ، از نظر علمی نياز به تشخيص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت .

همچنین گفتنی است که طبق این قانون ، ضرورتی ندارد كه نمايندگان منتخب مجلس خبرگان رهبری ، ساكن و يا متولد حوزه انتخابيه خود باشند و در هر حوزه انتخابیه ای که تمایل داشته باشند می توانند با داشتن شرایط قانونی کاندید شوند .

شرایط انتخاب کنندگان مجلس خبرگان رهبری

علاوه بر اینکه در قانون انتخابات خبرگان رهبری شرایط مربوط به انتخاب شوندگان یا نمایندگان مجلس خبرگان رهبری بر شمرده شده است ، شرایطی نیز برای شرکت کنندگان در انتخابات خبرگان یا همان انتخاب کنندگان مقرر شده است که این شرایط به موجب ماده 4 این قانون عبارتند از :

الف ) تابعیت جمهوری اسلامی ایران ؛

ب ) داشتن هجده سال تمام .

البته لازم به ذکر است که دو دسته از اشخاص ، از حق شرکت کردن در انتخابات برای مجلس خبرگان رهبری ممنوع هستند که این اشخاص عبارتند از :

الف ) صغار و مجانین ؛ یعنی اشخاصی که صغیر بوده و فاقد سن رای دادن هستند و همچنین اشخاصی که دچاز جنون می باشند ، قادر به انتخاب نماینده نمی باشند .

ب ) محرومین از حقوق اجتماعی ؛ به این معنا که اگر شخصی به حکم دادگاه صالح به مجازاتی محکوم شده باشد که ممنوعیت وی از حقوق اجتماعی را در پی داشته باشد ، قادر به انتخاب نماینده در طی دوران محرومیت نخواهد بود .

نحوه انتخابات مجلس خبرگان رهبری

نکته مهمی که در خصوص نحوه انتخابات مجلس خبرگان رهبری وجود دارد ، مدت نسبتا طولانی آن است که این مدت ، به موجب قانون هشت ساله است . یعنی نمایندگانی که برای عضویت در مجلس خبرگان رهبری انتخاب می شوند ، یک دوره هشت ساله را بایستی طی کنند و پس از آن ، انتخابات مجددی برگزار می شود .

گفتنی است که طبق قانون فعلی ، تعداد اعضای مجلس خبرگان رهبری ، 88 نفر از فقهای برجسته برای کل کشور می باشد و آخرین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری همزمان با دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال 1394 به عمل آمده است و در سال 1398 انتخابات میان دوره ای برای برخی از حوزه های انتخابیه ( تهران ، قم ، خراسان رضوی ، خراسان شمالی و فارس ) انجام خواهد شد .

بر اساس قانون انتخابات خبرگان رهبری ، نحوه انتخابات برای مجلس خبرگان به صورت عمومی و با رای مخفی و به طور مستقیم یعنی یک درجه ای می باشد . ذکر این نکته ضروری است که وظیفه اجرای انتخابات خبرگان رهبری ، بر عهده وزارت کشور می باشد که با استفاده از امکانات خود در سطح کشور ، زمینه انتخاباتی سالم را فراهم می سازد .

با این حال ، در قوانین مربوطه وظایفی جهت نظارت بر نحوه اجرای صحیح انتخابات نیز پیش بینی شده است که بر عهده شورای نگهبان قرار گرفته است . یعنی اینکه شورای نگهبان با تشکیل یک هیات نظارت مرکزی ، نظارت خود را به صورت استصوابی ، عام و در تمام مراحل و در کلیه امور مربوط به انتخابات مجلس خبرگان رهبری اعمال خواهد نمود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه انتخابات مجلس خبرگان رهبری در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه انتخابات مجلس خبرگان رهبری پاسخ دهند .