حکم تعلیقی چیست

دادگاه صادر کننده حکم می تواند در مورد جرائم تعزیری درجه سه تا هشت اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات را معلق کند. البته امکان تقاضای تعلیق مجازات از طرف محکوم علیه و دادستان نیز در صورت گذشت یک سوم از مدت مجازات وجود دارد. 

تعلیق مجازات به این معناست که دادگاه صادر کننده حکم می تواند اجرای تمام یا قسمتی از حکم و مجازات تعیین شده را برای مدت یک تا پنج سال و با توجه به شرایطی به تاخیر اندازد. این تاسیس حقوقی مزایای فراوانی دارد از جمله آنکه به اصلاح مجرمان و کمک به بازگشت آن ها به اجتماع کمک کرده و همچنین جمعیت زندان ها را کاهش می دهد و از تاثیرات مخرب محیط زندان بر مجرم هم پیشگیری می کند.

مواد 46 تا 59 قانون مجازات اسلامی به حکم تعلیقی اختصاص دارد که دادگاه برای صدور حکم معلق باید شرایط و ضوابطی را مدنظر قرار دهد. در موارد بسیار قاضی مبادرت به صدور حکم تعلیقی ورزیده و بدین ترتیب به نوعی امکان جبران جرم را برای متهم فراهم می کند. از این رو آشنایی با حکم تعلیقی و موارد محرومیت تعلیقی اهمیت به سزایی دارد.

به همین منظور در ادامه این مقاله به شرایط عمومی تعلیق مجازات، کسانی که می توانند تعلیق مجازات را درخواست کنند، انواع تعلیق مجازات، جرائم غیر قابل تعلیق و شرایط لغو قرار تعلیق مجازات و در آخر به پرسش محرومیت تعلیقی فوتبال چیست و محرومیت تعلیقی یعنی چه پاسخ خواهیم داد.

شرایط عمومی تعلیق حکم و مجازات

تعلیق مجازات تنها در مورد جرائم تعزیری درجه سه تا هشت صادر می شود و در مورد جرائم حدی و دیه یا قصاص امکان صدور تعلیق حکم و مجازات وجود ندارد. تعزیر، مجازاتی است که در شرع نیامده و مبنای جرم انگاری آن مصالح و منافع جامعه است. لازم به ذکر است که در تعلیق حکم و مجازات، مجرم تنها از جنبه عمومی مجازات رهایی می یابد اما جنبه خصوصی مجازات پابرجاست و حکم به پرداخت خسارت یا دیه در این موارد اجرا می شود.

در صورتی که متهم در مدت تعلیق اجرای مجازات مرتکب جرم جدیدی نشود، نه تنها اجرای مجازات از وی برداشته می شود بلکه آثار تبعی جرم هم از سجل کیفری فرد پاک می شود. شرایط عمومی تعلیق حکم و مجازات با تعویق صدور حکم برابر است و بر مبنای ماده 40 قانون مجازات اسلامی قاضی می تواند در صورت وجود شرایط زیر اجرای مجازات را معلق کند:

1وجود جهات تخفیف بر طبق ماده 38 قانون مجازات اسلامی: جهات تخفیف عبارتند از:

الف- گذشت شاكی یا مدعی خصوصی

ب- همكاری مؤثر متهم در شناسایی شركا یا معاونان، تحصیل ادله یا كشف اموال و اشیا حاصل از جرم یا به كار رفته برای ارتكاب آن

پ- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتكاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریك آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتكاب جرم

ت- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرارموثر وی درحین تحقیق و رسیدگی

ث- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل كهولت یا بیماری

ج- كوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن

چ- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم

ح- مداخله ضعیف شریك یا معاون در وقوع جرم "

2پیش بینی اصلاح مرتکب

3 جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران

4فقدان سابقه کیفری موثر

همانطور که در بالا اشاره کردیم تعلیق حکم و مجازات تنها در مورد جرائم تعزیری درجه سه تا هشت با رعایت شرایط مذکور امکان پذیر است. برای اطلاع از تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری و مصادیق آن مطالعه مقاله زیر پیشنهاد می شود. 

چه کسانی می توانند تعلیق حکم و مجازات را درخواست کنند

در پاسخ به پرسش چه کسانی می توانند تعلیق حکم و مجازات را درخواست کنند باید گفت در ابتدا دادگاه می‌ تواند تمام یا قسمتی از حکم و مجازات را مورد تعلیق قرار دهد. در ماده 46 قانون مجازات اسلامی آمده تعلیق اجرای مجازات پس از گذراندن یک سوم مجازات نیز پذیرفته شده است و دادستان می تواند تعلیق اجرای بقیه مجازات را از دادگاه صادر کننده حکم قطعی تقاضا کند.

محکوم‌ علیه هم می‌تواند پس از گذراندن یک سوم از مدت مجازات، تقاضای تعلیق اجرای بقیه مجازات را مطرح کند. در توضیح این مطلب باید گفت که صادرکننده حکم قطعی به شرح مذکور در ماده فوق می‌ تواند دادگاه بدوی صادرکننده رای یا دادگاه تجدید نظر باشد که پس از نقض رای برائت راسا مبادرت به صدور حکم کرده است.

بنابراین دادستان، قاضی اجرای احکام و شخص محکوم علیه یا وکیل و نماینده قانونی او از جمله افرادی هستند که می توانند تعلیق حکم و اجرای مجازات را درخواست کنند. از جمله مجازات های قابل تعویق مجازات حبس می باشد که به درخواست دادستان، قاضی و یا شخص محکوم علیه به حالت تعلیق در می آید. برای آشنایی بیشتر با این امر مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

جرائم غیر قابل تعلیق

پیش از این به ارائه توضیحاتی در خصوص شرایط عمومی تعلیق مجازات و افرادی که صلاحیت درخواست تعلیق مجازات را دارند و پاسخ به پرسش حکم تعلیقی یعنی چه پرداخته شد؛ اکنون قصد داریم به بررسی جرائم غیر قابل تعلیق بپردازیم. همانطور که در ماده 47 قانون مجازات اسلامی مشاهده می کنیم صدور حکم و اجرای مجازات در مورد جرائم زیر و شروع به آن ها قابل تعلیق و تعویق نیست. جرائم غیر قابل تعلیق عبارتند از:

الف – جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات.

ب – جرائم سازمان یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار ، آدم ربایی و اسید پاشی.

پ – قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه ی دیگر، جرائم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا.

ت – قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان.

ث – تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی، محاربه و افساد فی الارض.

ج – جرائم اقتصادی با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون ریال."

همانطور که بیان شد در جرایم مذکور امکان تعلیق مجازات وجود ندارد و این امر به دلیل اهمیت جرایم مذکور و در واقع نوعی اقدام پیشگیرانه از تحقق جرایم فوق می باشد. در ادامه برای آشنایی بیشتر با موارد عدم تعلیق مجازات مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

انواع تعلیق حکم و مجازات

بر مبنای ماده 48 قانون مجازات اسلامی انواع تعلیق حکم و مجازات عبارت است از: " تعلیق مجازات با رعایت مقررات مندرج در تعویق صدور حکم ، ممکن است به طور ساده یا مراقبتی باشد." در تعلیق ساده فرد متهم تعهد می‌کند که در مدت تعلیق هیچ نوع جرمی را انجام ندهد، به موجب ماده ۵۲ قانون مجازات اسلامی: “هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود، محکومیت تعلیقی بی‌ اثر می‌ شود."

اما در تعلیق مراقبتی علاوه بر رعایت شرایط تعلیق ساده، محکوم باید دستوراتی را نیز که دادگاه معین می نماید را در مدت تعلیق انجام دهد. این دستورات که در ادامه به آن ها اشاره شده و قاضی به صلاح دید خود می تواند یکی از این موارد یا تمام آن ها را تعیین کند:

الف. حضور به موقع در زمان و مکان تعیین شده توسط مقام قضایی یا مددکار اجتماعی ناظر

ب. ارائه‌ی اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کننده‌ی نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی

پ. اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابه‌جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه‌ی گزارشی از آن به مددکار اجتماعی

ت. کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور

برخی مواقع قانونگذار با رعایت شرایطی اقدام به تبدیل حبس تعزیری به مجازات تعلیقی می نماید.  شرط این نوع تبدیل حبس به تعلیقی این است که مجازات درجه هشت تا سه باشد. هدف از این اقدامات اصلاح مرتکب و جبران ضرر و زیان می باشد. برای اشنایی بیشتر با شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

شرایط لغو قرار تعلیق حکم و مجازات

در خصوص شرایط لغو قرار تعلیق حکم و مجازات باید بگوییم طبق ماده 54 قانون مجازات اسلامی: "هر گاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم اخیر، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام می کند. دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به طور صریح به محکوم اعلام می کند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرائم فوق شود، علاوه بر مجازات اخیر مجازات معلق نیز درباره وی اجرا می گردد."

بنابراین اگر محکوم در طول مدت تعلیق مجازات مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه و یا تعزیر درجه هفت شود دادگاه قرار تعلیق مجازات را لغو کرده و دستور اجرای حکم معلق را صادر می کند. علاوه بر اجرای حکم معلق، مجازات جرم مزبور نیز لازم الاجرا می باشد.

محرومیت تعلیقی در فوتبال چیست

محرومیت تعلیقی از انواع مجازات های انتظامی است که در ورزش فوتبال ممکن است برای یک بازیکن، مربی یا حتی یک تیم صادر شود. در پاسخ به این پرسش که تعلیقی یعنی چه، باید بگوییم مجازات تعلیقی یعنی معلق شدن تحقق یک امر، یا به عبارتی تاخیر در تحقق یک مجازات با رعایت شرایطی خاص. در ادامه به بررسی معنی محرومیت تعلیقی خواهیم پرداخت.

هدف از اعمال این مجازات حفظ نظم و اجرای قوانین و مقررات فدراسیون ها و اتحادیه های فوتبال و حفظ شان و اعتبار مسابقات می باشد. حال ممکن است این پرسش مطرح شود که محرومیت تعلیقی یعنی چه؟ یا اینکه محرومیت تعلیقی فوتبال یعنی چه؟ 

در پاسخ به پرسش هایی از قبیل محرومیت تعلیقی در فوتبال چیست و محرومیت تعلیقی یعنی چه باید بگوییم محرومیت تعلیقی فوتبال به معنای تعلیق موقت بازیکن یا مربی یا یک تیم از شرکت در فعالیت های فوتبالی است. در واقع بازیکن یا مربی یا تیم به مجازات محرومیت محکوم شده است، اما این محرومیت در صورت عدم تکرار تخلف و رعایت قوانین و مقررات در مدت زمان مشخصی به اجرا در نمی آید و ممکن است با رعایت قوانین و مقررات پس از اتمام دوره تعلیق مجازات فرد ساقط شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم تعلیقی، به کانال تلگرام حقوق کیفری مراجعه نمایید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم تعلیقی پاسخ دهند.