آثار حقوقی بازنشستگی کارمندان دولت

تقاعد یا بازنشستگی کارمندان دولت از خدمت دولت ، آثار و پیامدهای حقوقی و قانونی مهمی را به دنبال دارد که در اکثر موارد ، برای حفظ حقوق اشخاصی است که یک دوره طولانی مدت به خدمت دولت مشغول بوده اند و از آن پس ، قرار است که با تامین و تضمین مناسب ، به ادامه زندگی مشغول شوند .

به موجب قوانین و مقررات مختلفی که ناظر بر رابطه استخدام میان کارمندان و دولت هستند ، عوامل مختلفی ممکن است به این رابطه استخدامی خاتمه داده و رابطه کاری میان فرد کارمند و دولت را قطع نماید که بازنشستگی ، یکی از این موارد است .

بازنشستگی به معنای آن است که کارمندان دولت پس از یک دوره کار و تلاش مستمر ، از خدمت دولت کناره گیری کرده و به این وسیله ، دوران میان سالی خود را با آرامش و آسایش سپری کند . البته ورود به دوره بازنشستگی باید همراه با پیش بینی مزایای مادی و معنوی برای کارمندان باشد تا بدین وسیله بتوانند آرامش و آسایش را در دوران فراغت از کار تجربه نمایند .

 به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی مهم ترین آثار و پیامدهای حقوقی و قانونی بازنشستگی کارمندان دولت بپردازیم که از جمله مهم ترین این آثار ، می توان به خاتمه رابطه استخدامی میان کارمند با دولت ، منع اشتغال به کار مجدد بازنشسته ، دریافت پاداش پایان خدمت و حقوق ایام بازنشستگی اشاره نمود .

خاتمه رابطه استخدامی کارمند با دولت

بازنشستگی از جمله بازنشستگی پیش از موعد به خدمت کارمند پایان می دهد . یعنی کارمند از تاریخ ابلاغ حکم بازنشستگی ، بازنشسته محسوب و امکان ادامه خدمت از وی سلب می گردد . ولی در صورتی که بنا به در مقتضیات اداری دولت به وجود کارمندان بازنشسته نیازمند باشد می تواند آنها را به خدمت اعاده نماید . همچنان که به موجب اصلاحیه های سال های 58 و 59 شورای انقلاب بر ماده 91 قانون استخدام کشوری تعدادی از مستخدمین بازنشسته بویژه افرادی که به مقامات ارشد اداری منصوب شده بودند ، به خدمت اعاده شدند . در مورد حقوق و مزایای این قبیل افراد ، مقررات مصوب شورای انقلاب تعیین تکلیف کرده بود .

ماده 8 قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاه های دولتی مصوب 1366 که آخرین مصوبه در خصوص نحوه اشتغال به کار افراد بازنشسته است ، مقرر می دارد : " اشتغال به کار کلیه بازنشستگان و نیز کسانی که سنوات خدمت آنها بر اساس قوانین و مقررات استخدامی بازخرید شده است در وزارتخانه ها ، سازمان ها ، موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها ممنوع است .

در صورت نیاز دولت به تخصیص بعضی از این افراد ، اشتغال آنان به صورت غیر رسمی و برای مدت معین با تصویب هیات وزیران مجاز خواهد بود . ضمنا درخواست اشتغال به کار بایستی حداقل یک ماه قبل از تاریخ در خواست اشتغال به کار فرد با افراد مورد نظر همراه با فرم تکمیل شده با امضاء مقام دستگاه به ریاست جمهوری واصل گردد .

منع اشتغال به کار مجدد بازنشسته

ممنوعیت استخدام بازنشسته در دستگاه های دولتی و نحوه اعاده به خدمت آنها در قانون استخدام کشوری و قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاه های دولتی مصوب 66 و قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاه های دولتی و قانون استخدام نیروهای مسلح و آیین نامه اجرایی آن بیان شده است . طبق  ماده 90 قانون استخدام کشوری ، اشتغال بازنشستگان در وزارتخانه ها و موسسات دولتی مشول این قانون ممنوع است و پرداخت هرگونه وجه از این بابت از طرف وزارتخانه و موسسات مزبور به بازنشستگان در حکم تصرف غیر قانونی در وجوه دولتی است .

قانون مدیریت خدمات کشوری منع اشتغال بازنشستگان را به طور صریح بیان نکرده است ، اما از مفهوم مخالف ماده 95 قانون منع اشتغال بازنشستگان استنباط می شود . طبق این ماده " بکارگیری بازنشستگان متخصص با مدرک  تحصیلی کارشناسی و بالاتر در موارد خاص به عنوان اعضاء کمیته ها ، کمیسیون ها ، شوراها ، مجامع  و خدمات مشاوره غیر مستمر ، تدریس و مشاوره های اجرایی از یک سوم ساعت اداری کارمندان موظف تجاوز نکند ، بلامانع است . حق الزحمه این افراد متناسب با ساعت کار هفتگی معادل کارمندان شاغل مشابه تعیین و پرداخت می گردد .

دریافت پاداش پایان خدمت

چهارمین اثر بازنشستگی ، دریافت پاداش پایان خدمت است  . طبق بنده ماده 3 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ، مصوب 1379 دولت موظف است از ابتدای برنامه توسعه سوم به کارکنان رسمی و ثابت مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی هنگام بازنشستگی به ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و فوق العاده یا مزایای مستمر به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت نماید .

طبق ماده 107 قانون مدیریت خدمات کشوری به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می شوند به ازا ء هر سال خدمت ، یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر تا سی سال به اضافه وجوه مربوط به مرخصی های ذخیره شده پرداخت خواهد شد .

نکته ای که باید به ان توجه گردد آن است که در کنار پاداش خدمت، مفهوم دیگری به نام پاداش سالیانه وجود داشته که تحت عنوان عیدی نیز شناخته می شود. میزان این پاداش که هر سال به طور معمول همراه با حقوق بهمن ماه برای بازنشستگان دولتی واریز می گردد، توسط هیات وزیران تعییین می گردد.به عنوان مثال، میزان عیدی در سال 1400 برای بازنشستگان دولتی، 1.500.000 تومان می باشد.

دریافت حقوق بازنشستگی

حقوق بازنشستگی مبالغی است که کارمند پس از بازنشسته شدن به طور مستمر تا زمانی که در قید حیات است از صندوق بازنشستگی دریافت می نماید و تحت شرایطی پس از فوت وی وراث مستخدم از محل آن استفاده می نمایند . ضوابط مربوط به دریافت حقوق بازنشستگی و میزان آن به قوانین متعدد و رویه های قانونی مختلفی بستگی دارد که البته برای تامین مناسب حقوق مربوط به بازنشستگان ، لازم است تا هر سال به تعدیل نرخ آن مبادرت نمود .

در راستای آنلاین کردن خدمات ارائه شده توسط دولت و با هدف کاهش مراجعه های حضوری افراد ، دولت اقدام به راه اندازی سامانه های متعددی از جمله سامانه های  دریافت فیش حقوقی نموده که سامانه تامین اجتماعی، سامانه دریافت فیش حقوقی کارکنان لشکری و سامانه فیش حقوقی فرهنگیان fish.medu.ir از جمله این سامانه ها می باشند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد آثار حقوقی بازنشستگی کارمندان دولت در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون آثار حقوقی بازنشستگی کارمندان دولت​ پاسخ دهند .