عده وفات شوهر

عده وفات شوهر، عبارت است از مدتی که زن، بعد از فوت شوهر، باید نگه دارد و تا انقضای آن، حق نکاح دائم یا موقت با مرد دیگری را نخواهد داشت. عده وفات شوهر، 4 ماه و ده روز می باشد و در این حالت، فرقی بین یائسه و باکره نیست. عده وفات شوهر زنان حامله، چنانچه بیش از 4 ماه و ده روز تا وضع حمل مانده باشد، ، تا پایان وضع حمل خواهد بود.

عده، یک نهاد حقوقی است که برگرفته از شرع مقدس بوده و قانون گذار در ماده 1150 قانون مدنی، در تعریف آن، مقرر داشته: "عده، عبارت است از مدتی که تا انقضای آن، زنی که عقد نکاح او منحل شده است، نمی‌ تواند شوهر دیگر اختیار کند." بر اساس این ماده، زنان، به هر علتی، دیگر در نکاح نباشند، ملزم به رعایت عده هستند، مگر در موارد استثنائی مورد پیش بینی قانون گذار.
عده، دارای انواع مختلفی، نظیر عده طلاق، عده وفات و عده فسخ نکاح می باشد که مدت هریک، متفاوت از دیگری بوده و بسته به وضعیت زنان، نظیر یائسه یا باکره یا حامله بودن آنان دارد. یکی از انواع عده که در قرآن کریم و قانون، به آن اشاره شده است، عده وفات شوهر می باشد که قواعد مختص به خود را دارد.
از این رو، در این مقاله، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که عده وفات شوهر چیست و مدت این عده چقدر است؛ سپس، عده وفات شوهر برای زنان باردار را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

عده وفات شوهر چیست

 آیه 234 سوره بقره، به عده وفات شوهر اشاره کرده است؛ این آیه مقرر می دارد: " والّذین یُتوفّون منكم ویذرون أزواجاً یتربّصن بأنفسهنّ أربعة أشهرٍ وعشراً " به این معنا که "مردانی که بمیرند و زنانشان زنده مانند، آن زنان باید از شوهر کردن، خودداری کنند تا مدت چهار ماه و ده روز بگذرد ". بر همین اساس، در فقه اسلام نیز در خصوص عده وفات شوهر، چنین حکمی مقرر شده و سپس، قانون مدنی نیز در ماده 1154 خود، به لزوم نگه داشتن عده در مورد فوت شوهر، حکم داده و آن را یکی از وظایف زن بعد از فوت همسر دانسته است.

در پاسخ به این پرسش که عده وفات شوهر چیست، باید گفت: بر اساس تعریف عده در ماده 1150 قانون مدنی و تعریف شرعی عده، عده وفات شوهر، عبارت است از مدتی که زن، بعد از فوت شوهر، باید نگه دارد و تا انقضای آن، حق نکاح دائم یا موقت با مرد دیگری را نخواهد داشت. در خصوص رعایت عده وفات شوهر، تفاوتی بین زنان باکره یا غیر مدخوله و زنان یائسه که دیگر عادت ماهیانه ندارند، نمی باشد و تنها استثناء آن، در خصوص زنان باردار است.

مدت عده وفات شوهر چقدر است

در قسمت قبل، توضیح دادیم که عده وفات شوهر چیست و گفتیم که یکی از وظایف زنان، بعد از فوت همسر، رعایت عده وفات شوهر است. همچنین، اشاره کردیم، تمامی زنان، ملزم به رعایت عده وفات شوهر می باشند و در این خصوص، تفاوتی، میان عده وفات شوهر برای زن یائسه و زنان باکره با سایر زنان، وجود ندارد. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص مدت عده وفات شوهر توضیح دهیم و بگوییم که مدت عده وفات شوهر چقدر است. 

ماده 1154 قانون مدنی، در خصوص مدت عده وفات شوهر، مقرر می دارد: " عده وفات، چه در نکاح دائم، چه در نکاح منقطع، در هر حال، چهار ماه و ده روز است ... ". بنابراین و بر اساس این ماده، باید گفت: مدت عده وفات شوهر، چهار ماه و ده روز خواهد بود. علت توصیه عده، به دلیل احترام به نکاح سابق و همچنین، به دلیل جلوگیری از امکان اختلاط نسب می باشد.

شایان ذکر است، در خصوص رعایت عده وفات شوهر، تفاوتی ندارد، زن به نکاح دائم در زوجیت همسر خود بوده یا به نکاح منقطع و صیغه؛ در هر حال، چه در نکاح دائم و چه در نکاح منقطع، زنان، ملزم به رعایت عده وفات شوهر هستند و همانطور که گفتیم این امر، به دلیل احترام و جلوگیری از اختلاط نسب می باشد. 

پس از صحبت در این خصوص که مدت عده وفات شوهر، چقدر است، در ادامه، درباره عده وفات شوهر، در خصوص زنان باردار توضیح خواهیم داد.

عده وفات زن باردار

در قسمت های قبل، گفتیم که عده وفات شوهر چیست و مدت آن چقدر است. همچنین، اشاره کردیم که تمامی زنان، ملزم به رعایت عده وفات شوهر می باشند. در این قسمت، قصد داریم، مساله و مدت عده وفات شوهر در زنان باردار را مورد بررسی قرار دهیم و بگوییم که عده وفات شوهر، برای زن باردار چقدر خواهد بود. 

مهم ترین دلیل تعیین عده، در مورد زن باردار، حمایت از جنین است. به همین دلیل، با اینکه امکان اختلاط نسب وجود ندارد، زن باید عده وفات شوهر را نگه دارد . در ادامه ماده 1154 قانون مدنی، پس از اعلام مدت عده فوت شوهر، چنین مقرر شده : " عده وفات، چه در نکاح دائم چه در نکاح منقطع، در هر حال، چهار ماه و ده روز است، مگر اینکه زن، حامل باشد، که در این صورت، عده وفات تا موقع وضع حمل است، مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل، از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الا مدت، همان چهار ماه و ده روز است ".

بر اساس این ماده، در صورتی که فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل، بیشتر از چهار ماه و ده روز باشد، عده وفات شوهر زن حامله، تا موقع وضع حمل خواهد بود، ولی در صورتی که فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل، کمتر از چهار ماه و ده روز باشد، مدت عده وفات شوهر برای زن باردار، همان چهار ماه و ده روز است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد عده وفات شوهر در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عده وفات شوهر​ پاسخ دهند.