مالیات چیست و انواع آن

مالیات یکی از موضوعات مهم در رابطه ی مردم و دولت است و به این صورت است که دولت مبلغی را از مردم برای تامین هزینه های عمومی اخذ می کند و آن ها را در هزینه های خود شریک می کند . مالیات ویژگی های مهمی از جمله قانونی بودن دارد و همچنین بر اساس معیار های مختلف انواع مختلفی نیز دارد .

​

مالیات یکی از مسائلی است که از دولت ها گذشته های دور در ارتباط با مردم با آن روبرو بوده اند و به صورت های مختلف از اشخاص دریافت می کردند ، اما امروزه شکل و هدف آن تغییر کرده است . به این صورت که در گذشته صرفا به عنوان منبع درآمدی دولت به حساب می آمده اما در دنیای امروز و اقتصاد کشور های پیشرفته به عنوان ابزاری برای اجرای سیاست های عدالتی و کم کردن فشاربر روی گروه های کم درآمد استفاه می شود .

مالیات انواع مختلفی دارد و به دو دسته بندی کلی مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم بندی می شود . مالیات بر درآمد که از اشخاص حقیقی و حقوقی اخذ می شود از جمله مالیات های مستقیم محسوب می شود . در ادامه به توضیحات کاملی در خصوص تعریف مالیات و انواع آن می پردازیم .

مالیات چیست

یکی از منابع درآمد دولت برای تامین هزینه های عمومی ، مالیات است که انواعی نظیر مالیات سلبریتی ها (در صورت تصویب طرح مالیات سلبریتی ها)، مالیات بر درآمد، مالیات حقوق و... داشته و با توجه به نقش مهم آن، دولت جرایم سنگینی را برای مشمولینی که اقدام به پرداخت مالیات نکنند، در نظر می گیرد.

در ماده 10 قانون محاسبات عمومی اینگونه ذکر شده است : " درآمد عمـومی عبـارت اسـت از درآمـدهای وزارتخانـه هـا و موسـسات دولتـی و ماليـات و سـود سهام شرکت های دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالكيت و ساير درآمـد هایی کـه در قـانون بودجـه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومی منظور می شود . "

مالیات به عنوان یکی از منابع اصلی دولت در بسیاری از کشور ها در نظر گرفته می شود و مبلغی است که به موجب قانون جهت تامین مخارج عمومی به صورت بلاعوض به وسیله اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت می شود و در حقیقت دولت از دارایی و درآمد اشخاص برداشت می کند بدون این که تعهدی نسبت به پرداخت کننده به عهده بگیرد . بنابراین تعریف مالیات دارای ویژگی های زیر است :

 بلاعوض است 
 به موجب قانون صورت می گیرد
 تحمیلی است

 قانونی بودن مالیات موضوع مهمی است که در ایران وظیفه خاص قوه مقننه بوده و در اصل 51 قانون اساسی به آن اشاره شده است . این اصل بیان می کند که :

"هيچ نوع ماليات وضع نمی ‌شود مگر به موجب ‌قانون ‌. موارد معافيت و بخشودگی و تخفيف مالياتی به موجب ‌قانون مشخص می ‌شود . "

همچنین وصول تمام انواع مالیات از جمله مالیات خودرو به اجازه ی قانونگذار نیاز دارد ؛ یعنی هرسال در قانون بودجه مصوب مجلس شورای اسلامی ، این اجازه به دولت داده می شود و ذکر می شود که دولت نمی تواند از طریق آیین نامه و تصویب نامه به مقرره گذاری در زمینه مالیات اعم از مالیات اشخاص حقوقی یا حقیقی بپردازد . 

در حقیقت مالیات سهم هر فرد از هزینه امکانات و کالا های عمومی است که توسط دولت از فرد گرفته می شود ، به عبارت بهتر مالیات ، ابزاری اقتصادی در دست دولت است که به وسیله آن ثبات اقتصادی ، نابرابری درآمد و شاخص های مربوط به آن را کنترل می کند .

به کسی که مالیات را پرداخت می کند مودی مالیاتی می گویند که در حقیقت به دولت مبلغی را مدیون است و هر سال پس از استعلام بدهی مالیاتی ، توسط فرمی که سازمان امور مالیاتی در اختیار وی می گذارد و اظهار نامه نام دارد ، اطلاعات مالی مورد نیاز را ثبت کرده و به اداره امور مالیاتی تحویل می دهد .

مالیات بر اساس شاخص های مختلف به چند دسته هایی چون مالیات مستقیم ، غیر مستقیم ، مالیات حقوق و ... تقسیم می شود که در بخش بعد به آن خواهیم پرداخت .

قانون مالیات

مالیات بر حسب مراحل مختلف مالیات یعنی ماخذ ، تشخیص و وصول به انواع مختف تقسیم و قوانین مالیاتی به بیان احکام این مالیات ها همچون مالیات ارزش افزوده و نحوه محاسبه مالیات دستگاه کارت خوان​ می پردازند . اول از هر چیزی باید تعیین نمود که مالیات از چه چیزی گرفته می شود ؟ موضوعی که مالیات بابت آن گرفته می شود ، ماخذ مالیات نام دارد که مشخص می شود که مالیات بر درآمد است یا مالیات دارایی . لازم به ذکر است که عدم پرداخت مالیات با علم و عمد ، ممکن است جرم فرار مالیاتی یا سایر جرایم مالیاتی را محقق نماید .

بر اساس معیار تشخص ، مالیات به توزیعی و نرخی تقسیم می شود . مالیات توزیعی ، مالیاتی است که از قبل کل مالیاتی که باید وارد خزانه شود ، تعیین شده و سپس بین افراد تقسیم می شود . به این شکل که ابتدا مبلغ کل بین استان ها تقسیم می شود ، پس از آن سهم هر شهرستان تعیین و به همین بین شهر ها و بخش ها و در نهایت افراد ساکن آن ها تقسیم  می شود .

مالیات نرخی ، به سه نوع مالیات تناسبی ، تصاعدی و تنازلی تقسیم می شود . مالیات تناسبی به این صورت است که یک نرخ مالیات برای همه ی درآمد ها تعیین می شود و کاری به میزان درآمد ندارد اما باید در زمان ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ارسال شود ، مثلا 10 درصد از همه ی درآمد ها کسر می شود . اگر شخص 1 میلیون تومان درآمد داشته باشد 100 هزار تومان مالیات او است و اگر کسی 100 میلیون تومان درآمد داشته باشد ، 10 میلیون تومان مالیات پرداخت می کند .

مالیات تصاعدی به نسبت افزایش درآمد نرخ بالاتری مالیات پرداخت می کند که این روش به عدالت مالیاتی نزدیک تر است و مثل مالیات تناسبی ، افرادی که درآمد کمتری دارند ، فشار بیشتری متحمل نمی شوند .

نرخ تنازلی مالیات بیشتر در مورد مالیات بر مصرف و کالا ها مصداق دارد چرا که مالیات بر مصرف چون به طور برابر برای همه ی افراد در نظر گرفته می شود و بر روی همه ی کالا ها اعمال می شود ، به قشر کم درآمد فشار بیشتری وارد می کند و درصد بالاتری از درآمد آن ها را می گیرد .

وصول مالیات به دو دسته ی مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود که در کشور ما کاربرد زیادی دارد . مالیات مستقیم معمولا مالیات هایی است که بر درآمد و دارایی یا به طور کلی موضوعاتی که جنبه ی دائمی دارند تعلق می گیرد ، اما مالیات غیر مستقیم مالیاتی است که بر موضوعاتی چون مصرف کالا ها بار می شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مالیات و انواع آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات و انواع آن پاسخ دهند .