دینا / حقوقی / سایر موضوعات حقوقی / شغل های استثنا از شمول قانون کار

شغل های استثنا از شمول قانون کار

در این مقاله به بررسی شغل های استثنا از شمول قانون کار می پردازیم .

قانون کار جمهوری اسلامی ایران به پیش بینی مقررات حمایتی خاص در رابطه با حقوق کار ، حاوی تضمینات مهمی در رابطه با حقوق کارگران است ؛ با این حال با وجود اینکه ماده یک قانون کار ایران تمامی کارفرمایان ، کارگران کارگاه ها و موسسات را جزء مشمولان قانون کار قرار داده است ، در برخی از موارد استثنایی قانونگذار احکامی را مقرر داشته است که برخی از افراد از شمول قانون کار مستثنی شوند . به همین دلیل در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این مطلب بپردازیم که موارد استثنائات قانون کار کدامند و چه اشخاصی جزء مشمولان قانون کار محسوب نمی شوند ؟ به طور کلی موارد استثنا شده از شمول قانون کار را می توان ناظر بر مشمولان سایر قوانین استخدامی ، کارگاه های کمتر از ده نفر و کارگاه های خانوادگی ، نیروهای انسانی خاص ، معلولان ، شاغلان در نهادهای انقلابی ، کارگران بخش کشاورزی ، مجتمع های قالی بافی و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد دانست .

مشمولان سایر قوانین استخدامی

بر اساس ماده 188 قانون کار ، با عنایت به قوانین استخدامی خاص ، مشمولان آنها را از شمول قانون کار مستثنی نموده است . بر این اساس ، عدم شمول قانون کار در خصوص کارگرانی که مشمول قانون خاص دیگری هستند مشخص می شود . لذا اشخاص مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386 و سایر قوانین و مقررات استخدامی جزء یکی از مهم ترین موارد استثناء از شمول قانون کار به حساب می آیند .

کارگاه های کمتر از ده نفر

به موجب ماده 191 قانون کار ، کارگاه های کوچک کمتر از ده نفر را می توان بر حسب مصلحت ، موقتا از شمول بعضی از مقررات قانون کار مستثنی نمود . البته تشخیص مصلحت و موارد استثنا از شمول قانون کار موکول به آیین نامه ای است که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب هیات وزیران خواهد رسید . طبق این آیین نامه اجرایی که در سال 1381 تدوین شده و در سال 1384 نیز تمدید شده است ، هیات وزیران کارگاه های کمتر از ده نفر را بر حسب مصلحت موقتا برای مدت سه سال از شمول قانون کار مستثنی کرده است . با توجه به اینکه در سال 1387 مهلت اجرایی این آیین نامه اجرایی به پایان رسیده و تمدید نشده است ، می توان استنباط کرد که طبق ماده یک قانون کار ، کلیه کارفرمایان و کارگران کارگاه ها مشمول قانون کار هستند .

کارگاه های خانوادگی

بر اساس قسمت دوم ماده 188 قانون کار ، کارگران کارگاه های خانوادگی که انجام کار در آنها منحصرا توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می شود ، مشمول این قانون نخواهند بود . با این حال ، برخی از مقررات مربوط به قانون کار همچون حفاظت فنی و بهداشت کار را که مربوط به کارگاه می باشد ، نمی توان نادیده گرفت و کارفرمایان کارگاه های خانوادگی نیز ملزم به رعایت آنها هستند .

نیروهای انسانی خاص

برخی از نیروهای انسانی به لحاظ نوع شغل و فعالیتی که دارند نیز از شمول قانون کار مستثنی گردیده اند که این موارد استثنائی در ماده 190 قانون کار مشخص شده است و بر اساس آن ، صیادان ، کارکنان حمل و نقل ، خدمه و مستخدمین منازل ، معلولین و کارگرانی که تمام یا قسمتی از مزد خود را از مشتری دریافت می کنند و کارگران کارهای متناوب را مشمول آیین نامه ای دانسته است که با تدوین شورای عالی کار به تصویب هیات وزیران می رسد .

اشخاص معلول

بر اساس قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب 1383 ، کارگاه های آموزشی ، حمایتی و تولیدی معلولان موضوع ماده 3 این قانون ، از شمول قانون کار جمهوری اسلامی ایران مستثنی خواهند بود .

نهادهای انقلابی

بر اساس قانون خاص مربوط به شورای انقلاب مصوب 1359 ، کارکنان نهادهای انقلابی از قبیل جهاد سازندگی ، بنیاد شهید ، نهضت سواد آموزی ، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مشمولان قانون کار نمی باشند . بنابراین کلیه اشخاصی که در یکی از نهادهای انقلابی کار می کنند از شمول قانون کار مستثنی شده اند .

بخش کشاورزی

یکی دیگر از موارد استثناء از شمول قانون کار ، کارگران بخش کشاورزی هستند که در ماده 189 قانون کار مشخص شده اند . بر اساس این ماده در بخش کشاورزی فعالیت های مربوط به پرورش و بهره برداری از درختان میوه ، انواع نباتات ، جنگل ها ، مراتع ، پارک های جنگلی و نیز دامداری و تولید و پرورش ماکیان و طیور ، صنعت نوغان ، پرورش آبزیان و زنبور عسل و کاشت ، داشت و برداشت و سایر فعالیت ها در کشاورزی ، به پیشنهاد شورای عالی کار و تصویب هیات وزیران می تواند از شمول قسمتی از قانون کار معاف گردد .

مجتمع های قالی بافی

بر اساس قانون حمایت از تاسیس و اداره مجتمع های بزرگ و متمرکز قالی بافی ، بافندگان شاغل در این گونه مجتمع های قالی بافی که در چارچوب یک قرارداد پیمانکاری با صاحب کارگاه کار می کنند ، به عنوان حقوق بگیر ، کارمند یا کارگر تلقی نمی شوند و جزء مشمولان قانون کار نیستند .

اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد

بر اساس بخشنامه وزیر کار و امور اجتماعی ، اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی از شمول قانون کار مستثنی خواهند بود و نمی توان آنها را به عنوان کارگر مشمول قانون کار محسوب نمود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موارد استثنا از شمول قانون کار در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موارد استثنا از شمول قانون کار پاسخ دهند .