تعیین حداقل دستمزد کارگران

تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال 1403، توسط شورای عالی کار و پس از تصویب رقم پیشنهادی دولت، در مجلس بوده و هدف از این امر، توزیع عادلانه درآمد و حمایت از کارگر است. کمترین حقوق شورای عالی کار و حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۳، ۷۱,۶۶۱,۸۴۰ ریال در نظر گرفته شده است.

سازمان بین المللی کار، حداقل دستمزد را این گونه بیان کرده است : "حداقل دستمزد، مبلغی است که در ازای انجام کار یا خدمتی در مدت معین، به کارگر پرداخت می شود و هیچ فرد یا قرارداد جمعی، نمی تواند آن را کاهش دهد. پرداخت آن، به وسیله قانون، تضمین شده است و کفاف معاش کارگر و خانواده وی را با  توجه به شرایط اقتصاد آن کشور می دهد."

با توجه به این تعریف، می توان دریافت که حداقل حقوق، با توجه به شرایط اقتصادی، به نحوی که کارگر بتواند خرج های خود و خانواده را با آن بپردازد، معین می شود. بدیهی است که وقتی شرایط اقتصادی، مدام در حال تغییر باشد، حداقل حقوق نیز باید، مدام مورد تجدید نظر و بازنگری قرار گیرد که سال 1403 نیز از این امر، مستثنی نبوده و شورای عالی کار، به تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۳ پرداخته است.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص روش ها و اهداف تعیین حداقل حقوق صحبت کنیم و ساز و کار تعیین حداقل حقوق در ایران را توضیح دهیم؛ سپس، در طی یک جدول، حداقل دستمزد و کمترین حقوق شورای عالی کار در سال 1403 را ارائه دهیم. 

روش ها و اهداف تعیین حداقل حقوق

یکی از جنبه های حمایتی قانون کار، تعیین حداقل دستمزد کارگران بوده و قانون گذار، با اندیشیدن تدابیری چون، تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال 1403، تعیین ساعات کار، تعیین مرخصی ها، خصوصا مرخصی استحقاقی و استعلاجی، در تلاش است، برای حمایت از کارگر، به عنوان قشری که هیچگاه، در کفه برابری در مقابل کارفرما قرار ندارد، اقدامات موثری انجام دهد. 

به عبارت دیگر، دولت ها می کوشند، در جهت اهداف اجتماعی مورد نظرشان و برای کاهش نابرابری، با نگاهی به وضعیت اقتصادی و سیاسی موجود، به تعیین حداقل دستمزد کارگران و همچنین، حداقل حقوق و مزایای ماهانه آن ها، بپردازند و این امر، در تمام کشورها، وجود دارد. در این قسمت، روش ها و اهداف تعیین حداقل حقوق توضیح داده می شود که به طور كلی، 3 مكانيزم اساسی، در كشورها، برای تنظيم و تعیین حداقل دستمزد کارگران وجود دارد که عبارتند از:

شكل اول : حداقل دستمزد قانونی كه توسط دولت تعيين می شود.

شكل دوم : حداقل دستمزد قانونی که ناشی از توافق های بين اتحاديه های كارگری و كارفرمايی است.

شكل سوم : حداقل دستمزد قانونی که ناشی از توافق های جمعی و سه جانبه گرایانه می باشد.

از اهداف تعیین حداقل دستمزد کارگران، جلوگيری از سوء استفاده کارفرما از کارگر، بالا رفتن ساير سطوح مزدی و از ميان بردن رقابت غيرقانونی کارفرمايان است، چرا که حداقل مزد، ابزاری برای اعمال سياست هایی است که باعث رشد سريع و توزيع عادلانه درآمد می شود و در روند پیگیری های قانونی نیز ایجاد نظم و وحدت می نماید.

از آنجا که تعیین حداقل دستمزد کارگران در ایران، ساز و کار مخصوص به خود را دارد، در ادامه، قصد داریم، درباره این ساز و کار، صحبت کرده و سپس، کمترین حقوق شورای عالی کار در سال ۱۴۰۳ ​را طی یک جدول، ارائه کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بخشنامه شورای عالی کار درباره افزایش حقوق، مطالعه مقاله زیر، پیشنهاد می شود.

ساز و کار تعیین حداقل حقوق در ایران

ماده 41 قانون کار، در خصوص تعیین حداقل دستمزد کارگران، مقرر می دارد: "شورای عالی کار، همه ساله موظف است، میزان حداقل مزد کارگران را برای نقاط مختلف کشور و یا صنایع مختلف .... تعیین نماید" بر اساس این ماده، تعیین میزان مزد کارگران، با شورای عالی کار است که البته، بر اساس ماده فوق الذکر، باید، برای تعیین حداقل دستمزد کارگران در سال 1403، معیارهایی، در نظر گرفته شود که عبارتند از: 

در صد تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی، در تعیین حداقل مزد کارگران، لحاظ شود. 

ویژگی های جسمی و روحی کارگران و همچنین، مشخصات کار محوله، مورد توجه قرار گیرد.

میزان مزد در نظر گرفته شده، به گونه ای باشد که نیازهای یک خانواده با جمعیت متوسط را برطرف نماید. 

در خصوص روند تعیین حداقل دستمزد کارگران و کمترین حقوق شورای عالی کار در سال ۱۴۰۳، باید گفت، شورای عالی کار، پس از اینکه رقم پیشنهادی دولت، در مورد افزایش حقوق، در مجلس تصویب شد، باید، اقدام به تایید رقم پیشنهادی یا پیشنهاد مبلغی جدید، در خصوص حداقل دستمزد، حقوق و مزایا نماید.

حداقل دستمزد کارگران در سال 1403

در قسمت قبل، در خصوص روند تعیین حداقل دستمزد کارگران و کمترین حقوق شورای عالی کار در سال ۱۴۰۳، صحبت کردیم. از آنجا که حقوق کارگران، در سال 1403، افزایش داشته است، در این بخش، قصد داریم، میزان حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۳ را بررسی نماییم.

نکته ای که باید در رابطه با افزایش دستمزد کارگران در سال 1403، مورد توجه قرار گیرد، آن است که افزایش حقوق، صرفا، مختص حداقل پایه حقوق وزارت کار نیست و تمام مزایای کارگری، نظیر سنوات، حق مسکن، حق اولاد و بن کارگری را نیز شامل می شود. در جدول زیر می توانید، حداقل دستمزد کارگران و کمترین حقوق شورای عالی کار در سال 1403 را ملاحظه نمایید.