قرار تعلیق تعقیب در آیین دادرسی کیفری

قرار تعلیق تعقیب در آیین دادرسی کیفری به معنای معلق کردن اجرای مجازات در جرایمی است که متهم شاکی خصوصی ندارد یا اینکه شاکی خصوصی شکایت خود را مسترد نموده یا رضایت داده باشد، متهم فاقد سوء پیشینه کیفری موثر باشد و اقرار متهم بر اساس محتویات پرونده مقرون به واقع باشد.

پس از تشکیل پرونده کیفری و شکایت از افراد، دادسرا، وظیفه رسیدگی و برررسی اولیه آن را بر عهده دارد. رسیدگی به پرونده ها مستلزم تصمیم گیری توسط دادستان وصدور قرار می باشد. یکی از اقسام این قرار های قرار تعلیق تعقیب در پرونده های کیفری می باشد.

دادستان به عنوان رییس دادسرا، عهده دار رسیدگی اولیه و تحقیقات مقدماتی در جرایم است. اصل بر این است که دادستان باید دعاوی عمومی را شخصا تعقیب کند و یا تعقیب آن را به بازپرس ارجاع دهد. بنابراین تعقیب متهم از وظایف دادستان و در صورت ارجاع او به بازپرس از وظایف بازپرس خواهد بود. البته با این وجود تعلیق تعقیب متهم نه در حیطه اختیارات بازپرس و نه در حیطه اختیارات متهم است.

 از آن رو با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله قصد داریم به پرسش قرار تعلیق تعقیب چیست پاسخ دهیم و قرار تعلیق تعقیب در قانون آیین دادرسی کیفری و چگونگی صدور قرار تعلیق تعقیب را شرح دهیم. در صورت تمایل به بررسی پرسش قرار تعلیق تعقیب در آیین دادرسی کیفری با ما همراه باشید.

قرار تعلیق تعقیب چیست؟

 برای پاسخ به پرسش قرار تعلیق تعقیب چیست؟ بهتر است اینطور بگوییم که تعلیق در لغت به معنی بلاتکلیف گذاشتن موضوعی است به ترتیبی که تصمیمی درباره موضوع مورد نظر گرفته نشده باشد. در حقوق تعلیق تعقیب به معنای این است که در صورتی که شرایط قانونی وجود داشته باشد، ادامه تعقیب کیفری متهم تا مدت معینی متوقف خواهد شد. یعنی همانطور که گفته شد قرار تعلیق تعقیب با وجود شرایط قانونی باید توسط مقاماتی که صلاحیت این کار را دارند، صادر شود. از این رو موارد صدور قرار تعلیق تعقیب در قانون مشخص شده است. 

برای صدور قرار تعلیق کیفری سه شرط ضروری است: اولا اقرار متهم بر اساس محتویات پرونده مقروب به واقع باشد، دوما متهم سوء پیشینه کیفری موثر نداشته باشد، سوما، شاکی خصوصا نداشته باشد یا شاکی خصوصی شکایت خود را مسترد نموده باشد. همچنین مقررات راجع به تعلیق تعقیب، در جرایم ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری اجرایی نمی باشد.

صدور قرار تعلیق تعقیب تا حدودی به ضرر شاکی است به همین دلیل است که گفتیم در جرایمی این قرار صادر می شود که پرونده شاکی خصوصی ندارد یا در صورت وجود شاکی خصوصی رضایت خود را جهت صدور قرار اعلام کرده باشد یا اینکه به طور کل شکایت خود را مسترد نموده باشد.

قرار تعلیق تعقیب در قانون آیین دادرسی کیفری

قرار تعلیق تعقیب در قانون آیین دادرسی کیفری در ماده 81 به این ترتیب آمده است: «در جرایم تعزیری درجه شش، هفت و هشت که مجازات آنها قابل تعلیق است، چنانچه شاکی وجود نداشته، گذشت کرده یا خسارت وارده جبران گردیده باشد و یا با موافقت بزه‌ دیده، ترتیب پرداخت آن در مدت مشخصی داده شود و متهم نیز فاقد سابقه محکومیت موثر کیفری باشد، دادستان می‌تواند پس از اخذ موافقت متهم و درصورت ضرورت با اخذ تامین متناسب، تعقیب وی را از شش ماه تا دو سال معلق کند. در این‌ صورت، دادستان متهم را حسب مورد، مکلف به اجرای برخی از دستورهای زیر می‌ کند:

الف – ارائه خدمات به بزه‏دیده در جهت رفع یا کاهش آثار زیان‌ بار مادی یا معنوی ناشی از جرم با رضایت بزه ‏دیده

ب- ترک اعتیاد از طریق مراجعه به پزشک، درمانگاه، بیمارستان و یا به هر طریق دیگر، حداکثر ظرف شش ماه

پ – خودداری از اشتغال به کار یا حرفه معین، حداکثر به مدت یک‌ سال

ت – خودداری از رفت و آمد به محل یا مکان معین، حداکثر به مدت یک‌ سال

ث – معرفی خود در زمان‌ های معین به شخص یا مقامی به تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک‌ سال

ج – انجام دادن کار در ایام یا ساعات معین در موسسات عمومی یا عام‌ المنفعه با تعیین دادستان، حداکثر به مدت یک‌ سال

چ – شرکت در کلاس‌ ها یا جلسات آموزشی، فرهنگی و حرفه‌ای در ایام و ساعات معین حداکثر، به مدت یک‌ سال

ح – عدم اقدام به رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و تحویل دادن گواهینامه، حداکثر به مدت یک‌ سال

خ – عدم حمل سلاح دارای مجوز یا استفاده از آن، حداکثر به مدت یک سال

د – عدم ارتباط و ملاقات با شرکاء جرم و بزه‏دیده به تعیین دادستان، برای مدت معین

ذ – ممنوعیت خروج از کشور و تحویل دادن گذرنامه با اعلام مراتب به مراجع مربوط، حداکثر به مدت شش‌ ماه " .

مواردی وجود دارد که طبق قانون مجازات اسلامی امکان تعلیق مجازات در آنها وجود ندارد که از جمله آن می توان به جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات اشاره نمود که جهت کسب اطلاعات بیشتر مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

آشنایی با چگونگی صدور قرار تعلیق تعقیب

برای آشنایی با چگونگی صدور قرار تعلیق تعقیب می توان گفت برطبق ماده 81 قانون آیین دادرسی کیفری، قرار تعلیق تعقیب تنها در صورتی اعتبار دارد که توسط مقام صالح در صدور قرار تعلیق تعقیب صادر شود. علاوه بر این بر اساس این ماده می توان موارد صدور قرار تعلیق تعقیب را در جرایم تعزیری در جه شش، هفت و هشت برشمرد. هم چنین با بررسی شرایط قانونی صدور قرار تعلیق تعقیب در می یابیم که مواردی وجود دارد که با استناد به آنها، لغو قرار تعلیق تعقیب، صورت خواهد گرفت. 

قرار تعلیق تعقیب پس از صدور توسط مرجع صالح ظرف 10 روز قابل اعتراض است و پس از انقضای مهلت ده روز قطعی می باشد. همچنین وفق تبصره 3 ماده 81 قانون آیین دادرسی کیفری: «هرگاه در مدت قرار تعلیق تعقیب معلوم شود که متهم دارای سابقه محکومیت کیفری موثر است، قرار مزبور بلافاصله به وسیله مرجع صادر کننده لغو و تعقیب از سرگرفته می‌ شود. مدتی که تعقیب معلق بوده است، جزء مدت مرور زمان محسوب نمی‌ شود.»

نکته قبل توجه در خصوص قرار تعلیق تعقیب این است که با لحاظ ماده 283 قانون آیین دادرسی کیفری می توان گفت در جرایم غیر قابل بخشش در صورتی که شاکی رضایت خود را اعلام کند دادستان می تواند با رعایت شرایطی از کیفر خواست عدول کرده و قرار تعلیق تعقیب صادر نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قرار تعلیق تعقیب در آیین دادرسی کیفری ، به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار تعلیق تعقیب در آیین دادرسی کیفری پاسخ دهند .