مراجع قضایی در قانون

 

مراجع رسیدگی به تظلمات در کشور ما به دو دسته کلی تقسیم می گردد به عبارت دیگر اگر افراد شکایتی از همدیگر یا دولت داشته باشند باید به یکی از این دو مرجع مراجعه کنند بر طبق قوانین این دو مرجع عبارتند از : مرجع قضایی و مراجع غیر قضایی که افراد می توانند برای احقاق حقوق خود به آن مراجعه کنند . در واقع دعاوی ممکن است فقط فی مابین مردم نباشد و گاهی مردم از دولت شکایتی داشته باشند به همین دلیل مراجع غیر قضایی به وجود آمدند تا به طور خاص به دعاوی میان دولت و شهروندان رسیدگی کنند و این مراجع خارج از قوه قضاییه تشکیل می شوند و زیر نظر قوه مجریه محسوب می شوند و متصدیان معمولا قاضی نمی باشند و پروسه رسیدگی در مراجع غیر قضایی کاملا با مراجع قضایی متفاوت است به این صورت که مراجع قضایی به شکایت افراد میان افراد رسیدگی می کنند و ماهیت و صلاحیت و نحوه رسیدگی و پروسه آن متفاوت می باشد . افراد در زمانی که دچار اختلاف می شوند باید از این موضوع آگاهی داشته باشند که به چه مرجعی مراجعه کنند و یا به عبارت دیگر مرجع صالح به رسیدگی به دعاوی کجاست . به همین دلیل در این مقاله به بررسی مراجع قضایی و صلاحیت قضایی می پردازیم .  

مراجع قضایی چیست ؟

برای پاسخ به این سوال که مراجع قضایی چیست و به چه مراجعی مراجع قضایی گفته می شود باید گفت که مراجع قضایی مراجعی هستند که به اختلافات میان مردم رسیدگی می کنند به عبارت دیگر اگر میان مردم در خصوص موضوعی اختلاف بشود به این موضوع در مراجع قضایی رسیدگی می کنند مراجع قضایی را با توجه به ویژگی های آن می توان شناخت مراجع قضایی مراجعی هستند که زیر نظر قوه قضاییه تشکیل می شوند و متصدیان آن قضات و کارکنان قوه قضاییه هستند و به طور خاص می توان آن را دادگاه نامید .  

به عنوان مثال در ماده 34 قانون آیین دادرسی کیفری قانونگذار این گونه بیان کرده است  : " دستورهای مقام قضائی به ضابطان دادگستری به صورت کتبی ، صریح و با قید مهلت صادر می شود . در موارد فوری که صدور دستور کتبی مقدور نیست ، دستور به صورت شفاهی صادر می شود و ضابط دادگستری باید ضمن انجام دستورها و درج مراتب و اقدامات معموله در صورتمجلس ، در اسرع وقت و حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت آن را به امضای مقام قضائی برساند   " .
ماده 41 این قانون نیز این گونه در خصوص مراجع قضایی بیان می کند که " ضابطان دادگستری اختیار اخذ تامین از متهم را ندارند و مقامات قضائی نیز نمی توانند اخذ تامین را به آنان محول کنند . در هرصورت هرگاه اخذ تامین از متهم ضرورت داشته باشد ، تنها توسط مقام قضائی طبق مقررات این قانون اقدام می شود . "
همانطور که از دو ماده فوق مشخص است از عنوان مقام قضایی و مراجع قضایی استفاده شده که در واقع بیانگر مرجع رسیدگی کننده به دعوا است و همچنین سایر مواد قانونی نیز از لفظ مقام قضایی و مراجع قضایی استفاده شده است که با توجه به مواد قوانین دیگر از جمله قانون آیین دادرسی مدنی و سایر قوانین پی به این مطلب می بریم که مراجع قضایی صالح به رسیدگی به دعوی میان افراد هستند اعم از دعاوی کیفری یا دعاوی حقوقی .

مراجع قضایی در قانون

مراجع قضایی در قانون و عنوان مراجع قضایی و مقامات قضایی در قوانین مختلف به کار برده شده است که بیانگر این موضوع می باشد که در آن قوانین و دعاوی مرجع رسیدگی کننده مراجع قضایی هستند و نه مراجع غیر قضایی . مراجع قضایی که به اختلافات میان مردم رسیدگی می کند به چند دسته تقسیم می شوند : مراجع قضایی حقوقی یا دادگاه های حقوقی و مراجع قضایی کیفری یا دادگاه های کیفری و مراجع اداری 

مراجع قضایی کیفری یا دادگاه های کیفری که به جرایم سرقت ، کلاهبرداری یا توهین ، ضرب و جرح و تهدید و مزاحمت تلفنی و غیره رسیدگی می کند که در واقع ابتدا در دادسرا و سپس در یکی از دادگاه های کیفری رسیدگی می شود و پس از رسیدگی حکم مقتضی صادر می گردد و مرتکب به یکی از مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم می شود . 

مراجع قضایی حقوقی از جمله مراجع قضایی هستند که در زمانی که حقی از افراد ضایع می شود به مراجع حقوقی مراجعه می کنند . مانند : موضوعات و دعاوی مربوط به ارث و طلاق و حضانت و دعاوی مربوط به مالکیت و حق انتفاع یا امور مربوط به قراردادها از جمله وکالت ، اجاره و بیع و غیره که به این دعاوی حسب مورد در یکی از دادگاه های حقوقی مراجعه و پرونده مورد بررسی قرار می گیرد و رای مقتضی صادر می گردد . 

مراجع قضایی نوع سوم که مراجع قضایی اداری است . مانند : شورای حل اختلاف که  نهادی است که به اختلافاتی با سقف مشخص رسیدگی می کند به عنوان مثال : اگر فردی با خودرو با دیگری خودرو شخص دیگر تصادف کند و خسارتی که به دیگری وارد کرده است مبلغ 15 میلیون باشد متضرر می تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف دعوای خود را مطرح نماید . همانطور که از این مثال مشخص است شورای حل اختلاف به دعوی با سقف معین رسیدگی می کند که در سال 97 به دعاوی زیر بیست میلیون رسیدگی می کند و رای در این خصوص صادر می نماید . 

 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مراجع قضایی در قانون در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مراجع قضایی در قانون پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- مرجع قضایی چه ویژگی های دارد ؟

2- انواع مراجع رسیدگی کننده به شکایات به چند قسم هستند ؟

3- مراجع قضایی به چه شکایاتی رسیدگی می کنند ؟

---

نظرات کاربران