در صورتی که زن و مردی با هم ازدواج کنند ، می توانند در ضمن عقد خودشان شروطی را تحت عنوان شروط ضمن عقد نکاح درج کنند و با امضا به آن متعهد گردند که این شروط نمی توانند جزء شروط باطل و مبطل عقد نکاح باشند ؛ بلکه باید به صورت صحیح و درست درج شوند . بر اساس قانون مدنی انواع شروط صحیحی که می توان ضمن عقد نکاح درج کرد عبارتند از شرط فعل در ازدواج ، شرط نتیجه در عقد نکاح و هچنین شرط صفت در ازدواج . با این حال گاهی پس از عقد نکاح معلوم می گردد که صفتی که ضمن عقد نکاح شرط شده است ، صحیح نبوده که این مسئله تحت عنوان تخلف از شرط صفت نام می گیرد و پیامدهایی را برای متخلف از شرط صفت به همراه خواهد داشت و حقوقی را برای مشروط له ایجاد می کند . به همین مناسبت ، در مقاله پیش رو قصد داریم پس از توضیح مختصر پیرامون مفهوم شرط صفت در عقد نکاح ، به بررسی پیامدهای تخلف از شرط صفت در ازدواج بپردازیم .

شرط صفت در عقد نکاح

بر اساس قانون مدنی یکی از انواع شروط صحیح ضمن عقد نکاح ، شرط صفت در عقد ازدواج است که بر اساس قانون ، شرط صفت در نکاح عبارت است از اینکه وجود صفت خاصی در یکی از زوجین یا مهریه زن شرط شده باشد . اگر وجود وصف خاصی در زن یا مرد به عنوان طرفین عقد و همچنین در مهریه زن شرط شده باشد و بعد از عقد نکاح مشخص شود که شخص مزبور صفت شرط شده را دارا نبوده و یا مهریه زن اوصاف تعیین شده را ندارد ، مشروط له یعنی کسی که شرط به نفع او می باشد ، قادر است تا عقد نکاح را فسخ کند . به موجب ماده 1128 قانون مدنی " هر گاه در یکی از طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل ‌حق فسخ خواهد بود خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد متباینا بر آن واقع شده باشد " .

تخلف از شرط صفت در عقد ازدواج

اصولا فرض بر آن است که شروط ضمن عقد نکاح اجرا می شوند و طرفین از شرط ذکر شده در عقد تخلف نمی کنند ؛ با این حال در مواردی این احتمال وجود دارد که تخلف از شرط صفت در عقد ازدواج رخ دهد و تخلف از شرط صفتی که در عقد ازدواج ذکر شده است ، آثار و پیامدهایی را برای شخص به بار خواهد آورد . به همین دلیل در این قسمت قصد داریم تخلف از شرط صفت در عقد ازدواج و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار بدهیم .

اصولا تخلف از شرط صفت در ازدواج سبب ایجاد حق فسخ برای طرف مقابل خواهد بود که این مفهوم ضمن ماده 235 قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است که بر اساس آن :

" هر گاه شرطی که در ضمن عقد شده است شرط صفت باشد و معلوم شود آن صفت موجود نیست کسی که شرط به نفع او شده است‌ خیار فسخ خواهد داشت " .

خیار فسخ در عقد نکاح نیز به معنای آن است که وی می تواند با مراجعه به دادگاه و طی تشریفات قانونی اقدام به فسخ عقد نکاح کند . به عنوان مثال در صورتی که شرط شده باشد که دختر خانم در عقد نکاح دوشیزه باشند و یا دارای مدرک هنر آشپزی ، خانه داری یا مسائلی از این قبیل بوده و یا اینکه شرط شده باشد که آقا دارای ثروت مشخصی بوده یا مدرک تحصیلی ، شغلی و یا جایگاه ویژه ای داشته باشد و پس از عقد نکاح معلوم شود که شخص مزبور این وصف را ندارد ، تخلف از شرط صفت محقق شده است و همانگونه که اشاره شد ، پیامد تخلف از شرط صفت در زوجین ایجاد حق فسخ ازدواج به دلیل تخلف از وصف خواهد بود . علاوه بر اینکه در مواردی ممکن است امکان شکایت از طرف مقابل به دلیل فریب یا تدلیس در نکاح نیز به وجود بیاید .

علاوه بر این ، همانطور که اشاره شد ، امکان شرط صفت در مهریه زن نیز وجود دارد ؛ بر این اساس در صورت تخلف از شرط صفت در مورد مهریه زن ، سبب ایجاد حق فسخ مهریه توسط زن می شود . به این معنا که هر چند عقد ازدواج واقع شده کاملا صحیح و معتبر است ، با این حال زن می تواند مهریه را فسخ کند که در این صورت ، به دلیل اینکه مهریه ای برای زن تعیین نشده است ، در صورت وجود رابطه زناشویی میان زوجین ، زن استحقاق دریافت مهرالمثل را خواهد داشت که با توجه به شرایط خانوادگی ، اجتماعی ، شغلی و تحصیلی زن ، مبلغ مهرالمثل به وی تعلق خواهد گرفت .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد پیامدهای تخلف از شرط صفت در ازدواج در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون پیامدهای تخلف از شرط صفت در ازدواج پاسخ دهند .

 

 

 

سوالات متداول

1- آیا زن و مرد می توانند ضمن عقد نکاح وجود صفتی را در طرف مقابل شرط کنند ؟

2- تخلف از شرط صفت در ازدواج چه پیامدی به دنبال دارد ؟

3- فسخ عقد نکاح توسط زیان دیده از شرط صفت به چه صورت امکان پذیر است ؟

---

نظرات کاربران