هنگامی که زن و مردی به عقد نکاح هم در می آیند و با یکدیگر ازدواج می کنند، باید وظایفی را به صورت متقابل به عهده گرفته و به خوبی آن را انجام بدهند که یکی از این وظایف متقابل، تمکین می باشد. تمکین در اصطلاح حقوقی به معنای اطاعت کردن و ملزم شدن است، اما بر اساس قوانین و مقررات جاری در کشور اصولا زمانی که از تمکین صحبت می شود، منظور آن است که زن باید از شوهر خود حرف شنوی داشته باشد. 

 

الزام به تمکین تنها به عنوان تکلیف زن تلقی نمی گردد، لذا حسن معاشرت مرد در طول زندگی با همسر و بر طرف کردن نیازهای وی نیز تمکین از طرف مرد تلقی شده و قانون در این رابطه نیز برای مردان تکالیفی تعیین کرده که در صورت عدم رعایت آن از طرف مرد به زن اجازه طرح دعوای عدم تمکین را داده است. پرداختن به مسئله عدم تمکین در مرد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. 

 

دراین مقاله ابتدا به توضیح مختصری در خصوص تمکین از طرف مرد می پردازیم و سپس در ادامه تمکین مرد از زن را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم و در آخر به دعوای الزام به تمکین شوهر را بررسی خواهیم کرد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر می توانند، نسبت به مطالعه ادامه مقاله، اقدام کنند.

تمکین از طرف مرد

تمکین از طرف مرد در قوانین جاری کشور به آن زیاد پرداخته نشده است. واژه تمکین اصولا تعبیر به تمکین زن از شوهر می شود.تمکین در دو معنای تمکین عام و تمکین خاص تقسیم بندی و به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد. تمکین عام ناظر بر اطاعت از شوهر و پذیرش وی در امور کلی زندگی مشترک خانوادگی بوده و تمکین خاص به معنای روابط زناشویی است که میان زوجین برقرار خواهد شد.

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که تمکین از طرف مرد وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال بهتر است که بگوییم تکلیف تمکین از شوهر بر اساس قانون مختص زنان است و مردان تکلیفی بابت تمکین ندارند. اما این نظریه خالی از ایراد نیست؛ چرا که عقد نکاح هر دوی زن و مرد را مکلف به اموری می سازد که تخطی از آنها امکان پذیر نمی باشد. البته لازم به ذکر است که در برخی از مواردی که زن مجاز به عدم تمکین است، نمی توان وی را الزام به تمکین کرد.

 

بنابراین بر اساس قانون مدنی شوهر نیز مکلف است که با همسر خود حسن معاشرت داشته باشد و علاوه بر آن، در تشدید و تقویت مبانی زندگی خانوادگی با همسر خود مشارکت و تعامل داشته باشد. لذا در صورتی که مرد از انجام وظایف کلی زندگی مشترک خود سر باز زند، در این شرایط نیز زندگی خانوادگی و مشترک زوجین با خلل مواجه شده که جبران آن غیر ممکن است. در آراء بسیاری از دادگاه ها تمکین مختص زن است و تمکین مرد یا تمکین از طرف شوهر معنایی ندارد. بلکه مرد صرفا مکلف شده در قبال تمکین از طرف زن، به او نفقه بپردازد.

بیشتر بخوانید: تمکین چیست و عدم تمکین به چه معناست

دعوای الزام به تمکین شوهر

پس از ارائه توضیحات در خصوص تمکین مرد که در ابتدای مقاله به آن پرداخته شد، حال به بررسی دعوای الزام به تمکین شوهر می پردازیم. همانطور که در ماده 1082 قانون مدنی : "به مجرد عقد زن مالک مهر می شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید."با توجه به تعبیر و برداشتی که از واژه تمکین در قانون می شود، اصولا تمکین مرد نسبت به زن معنایی ندارد و اگر زن در دادگاه دعوایی به خواسته الزام به تمکین مرد اقامه کند ، محکوم به رد است.

 

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که دعوای الزام به تمکین شوهر از طرف زن چگونه مطرح می شود؟ این سوال بهتر است که بگوییم اگر چه الزام به تمکین شوهر تحت ماده 1082 قانون مدنی غیر ممکن است، اما برای زوجه راهکارهایی در این خصوص قرار دارد که تا حد زیادی در رابطه با الزام به تمکین مرد مثمر ثمر می باشند. به عنوان مثال، در عقد دائم مرد مکلف شده است که به همسر خود نفقه دهد. حال اگر مرد از پرداخت نفقه به زن امتناع کرد، زن می تواند به دادگاه مراجعه کند و دادخواست مطالبه نفقه دهد. همچنین در صورتی که مرد، زن را از منزل مشترک بیرون کرده باشد و از زندگی مشترک با زن امتناع کرده باشد، زن این امکان را خواهد داشت که به جرم ترک انفاق از شوهر شکایت کند. 

 

بنابراین با توجه به راهکارهای ارائه شده در این قسمت در می یابیم که الزام مرد به تمکین به لحاظ رویه قضایی دادگاه ها امکان پذیر خواهد بود؛ هر چند که عملا وادار کردن و مجبور کردن هیچ کدام از زوجین به تمکین در قبال دیگری امکان پذیر نیست، با این حال زن می تواند با تدارک راهکار مناسب جایگزین دعوای الزام به تمکین شوهر، از مزایای آن همچون پرداخت نفقه و یا به دست آوردن حق طلاق استفاده کند و یا به موجب ماده 53 قانون حمایت از خانواده، امکان صدور حکم 6 ماه تا 2 سال حبس تعزیری برای مرد وجود دارد. 

بیشتر بخوانید: الزام به تمکین چیست

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دعوای الزام به تمکین شوهر از همسر خود در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دعوای الزام به تمکین شوهر از همسر خود پاسخ دهند.

 

 

 

سوالات متداول

1- آیا به لحاظ حقوقی مرد نیز مکلف به تمکین از همسر خود شده است ؟

2- امکان طرح دعوای الزام به تمکین بر علیه مرد وجود دارد ؟

3- آیا عدم تمکین مرد می تواند سبب ایجاد حق طلاق برای زن بشود ؟

---

نظرات کاربران