جرم عدم ثبت واقعه ازدواج

جرم عدم ثبت ازدواج که یک جرم مستمر بوده و مشمول مرور زمان نمی شود، یعنی مرد، از ثبت نکاح دائم و همچنین، از ثبت نکاح موقت، در مواردی که ثبت آن به موجب قانون ضروری است، خودداری کند که در این شرایط، به مجازات حبس و جزای نقدی، محکوم می شود. نحوه شکایت از این جرم توسط زن، با ثبت شکواییه آن، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جهت ارسال به دادسرا می باشد. شایان ذکر است، بر خلاف اخبار فضای مجازی، جریمه ای تحت عنوان جریمه ازدواج نکردن، وجود ندارد.

ازدواج که یک سنت نیکو و پسندیده در دین اسلام است و برای تشکیل خانواده از راه مشروع و رفع نیازهای جنسی در یک بستر صحیح، بر آن تاکید می شود، در قانون مدنی ما نیز به عنوان یک عقد معین، مورد پیش بینی قرار گرفته و برای آن، قواعد و آثاری، در نظر گرفته شده است.

با توجه به حفظ کیان خانواده و ضرورت حمایت از امنیت این نهاد، علی رغم اینکه صرف خواندن صیغه محرمیت، سبب وقوع عقد نکاح می گردد قانون گذار، مردان را ملزم به ثبت واقعه نکاح کرده و عدم ثبت آن را جرم انگاری نموده و برای آن، مجازات سنگینی در نظر گرفته است.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم در خصوص جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات ثبت نکردن واقعه نکاح صحبت کنیم و بگوییم که این جرم، یک جرم مستمر است یا آنی؛ سپس، مجازات ثبت نکردن ازدواج دائم و موقت را ذکر کرده، مساله عدم ثبت نکاح را از منظر قانون جدید، مورد بررسی قرار داده و بگوییم که جریمه ازدواج نکردن چیست و زنان، چگونه باید از ثبت نکردن واقعه نکاح دائم یا موقت، شکایت کنند.

جرم عدم ثبت ازدواج

قبل از پاسخ به این پرسش که جرم عدم ثبت ازدواج چیست؟ لازم به توضیح است که؛ قبل از تصویب قانون مجازات جدید و قانون حمایت از خانواده، قانون گذار، در قانون مجازات اسلامی، ضمن ماده 645 خود، عدم ثبت نکاح دائم را جرم انگاری کرده بود و بر مبنای آن، شوهر، در عقد دائم، موظف به ثبت کردن نکاح بود و در صورت ثبت نکردن آن، زن می توانست از او، به جرم عدم ثبت نکاح دائم شکایت کند و محکومیت وی را به مجازات عدم ثبت واقعه نکاح که یک سال حبس تعزیری بود، بخواهد.

 پس از اینکه قانون حمایت خانواده در سال 1391 به تصویب رسید و با ماده 49 خود، ماده 645 قانون مجازات را نسخ کرد، نظر به حفظ کیان و بقای خانواده و حمایت از آن، ضمن ماده 49 قانون حمایت از خانواده، علاوه بر عدم ثبت ازدواج دائم توسط مرد، عدم ثبت ازدواج موقت نیز، در مواردی که ثبت آن، الزامی است، جرم انگاری شد و برای ثبت نکردن ازدواج دائم و عدم ثبت ازدواج موقت در شرایط ضروری ثبت آن، مجازات تعیین نمود.

بر همین اساس، در پاسخ به این پرسش که جرم عدم ثبت ازدواج چیست؟ باید گفت، در صورتی که مرد، در نکاح دائم و در شرایط الزام قانونی به ثبت نکاح موقت، از ثبت نکاح خودداری کند، مرتکب جرم عدم ثبت ازدواج شده و با مجازات مندرج در ماده 49 قانون حمایت از خانواده، روبرو خواهد شد که در ادامه، به توضیح میزان مجازات این جرم، خواهیم پرداخت.

مجازات جرم عدم ثبت واقعه ازدواج

همانگونه که در قسمت قبل اشاره گردید، ثبت ازدواج دائم ضروری بوده و ثبت ازدواج موقت نیز در برخی از شرایط الزامی می باشد و در قانون حمایت از خانواده، برای ثبت نکردن واقعه نکاح، مجازات مقرر گردیده است. ماده 49 قانون حمایت از خانواده، مقرر می دارد:

" چنانچه مردی، بدون ثبت در دفاتر رسمی، به ازدواج دائم ....اقدام ؛ .... ؛ یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است، از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می ‌شود. " 

بر اساس این ماده، مجازات جرم عدم ثبت ازدواج دائم، همچنین، مجازات ثبت نکردن نکاح موقت، در مواردی که ثبت آن، ضروری است، ثبت واقعه نکاح، جزای نقدی از 24 میلیون تومان تا 50 میلیون تومان و یا حبس از 91 روز تا 3 ماه، خواهد بود. شایان ذکر است که با توجه به اینکه ثبت نکاح، وظیفه مردان بوده، این مجازات، تنها در خصوص آن ها اعمال می گردد و در خصوص زنان، مصداق ندارد.

آیا عدم ثبت واقعه ازدواج جرم مستمر است

با توجه به اینکه آنی یا مستمر لحاظ شدن جرم، در مرور زمان جرم، تاثیر می گذارد، این پرسش مطرح می شود که آیا عدم ثبت واقعه ازدواج، جرم مستمر است یا آنی و مشمول مرور زمان می گردد یا خیر؟ در پاسخ به این پرسش که جرم عدم ثبت واقعه ازدواج، مستمر است یا آنی؟ باید گفت؛

در این باره، دو نظریه وجود دارد، اکثریت حقوق دانان، جرم عدم ثبت واقعه نکاح را جرمی مستمر می دانند و بر همین اساس، این جرم، مشمول مرور زمان، نخواهد شد و اقلیتی از حقوق دانان نیز این جرم را جرمی آنی دانسته و بر همین اساس، آن را مشمول مرور زمان می دانند.

با توجه به اینکه از زمان عدم ثبت واقعه نکاح توسط مرد تا مادامی که او اقدام به این امر کند، این جرم استمرار داشته و در این خصوص نیز چندین نظریه مشورتی و جود دارد، در رویه قضایی، جرم عدم ثبت واقعه نکاح را جرم مستمر لحاظ می کنند و برای آن، مرور زمان در نظر نمی گیرند.

مجازات عدم ثبت ازدواج دائم و موقت

یکی از پرسش های رایج درباره مجازات عدم ثبت ازدواج، در این خصوص، این سوال است که آیا میزان مجازات عدم ثبت واقعه نکاح دائم با میزان مجازات عدم ثبت ازدواج موقت، یکی است یا با یکدیگر تفاوت دارند؟ لذا در مقاله حاضر، قصد داریم درباره میزان مجازات عدم ثبت ازدواج دائم و موقت و تفاوت آن ها با یکدیگر، صحبت کنیم.

بر اساس قانون، میزان مجازات عدم ثبت واقعه نکاح دائم، همچنین، میزان مجازات عدم ثبت ازدواج موقت، در شرایطی (نظیر بارداری زن، شرط ضمن عقد مبنی بر ثبت عقد یا توافق طرفین بر ثبت عقد) که ثبت آن ضروری بوده، حبس تعزیری درجه 7، یعنی حبس از 91 روز تا 3 ماه یا جزای نقدی از 24 میلیون تومان تا 50 میلیون تومان می باشد.

بر اساس توضیحات فوق، در پاسخ به این پرسش که آیا میزان مجازات عدم ثبت ازدواج دائم و موقت با یکدیگر تفاوت دارند یا خیر باید گفت، خیر مجازات این جرم، در خصوص هردوی این ازدواج ها، کاملا یکی است و تنها تفاوتی که این دو ازدواج، در خصوص ثبت واقعه نکاح دارند این است که در ازدواج دائم، ثبت واقعه نکاح، در هر صورت، ضروری است ولی، در ازدواج موقت، تنها در صورت وجود شرایط قانونی، ثبت ازدواج ضروری بوده و عدم ثبت آن، جرم محسوب می گردد.

عدم ثبت واقعه ازدواج در قانون جدید

قبل از تصویب قانون حمایت از خانواده در اردیبهشت 1391 و قانون مجازات اسلامی جدید در سال 1392، ماده 645 قانون مجازات قدیم، عدم ثبت واقعه نکاح را جرم انگاری کرده بود و برای آن، مجازاتی معادل حبس تعزیری تا یک سال، در نظر گرفته بود. با توجه به تصویب 2 قانون فوق الذکر، این پرسش مطرح می گردد که وضعیت مساله عدم ثبت واقعه ازدواج، در قانون مجازات جدید و قانون حمایت خانواده، چگونه است و چه قواعدی دارد.

در پاسخ به این پرسش باید گفت، در قانون مجازات جدید، مصوب سال 1392، ماده 645 قانون مجازات قدیم، به موجب ماده 49 قانون حمایت از خانواده، نسخ شده است و دیگر قابل استناد در صدور رای نمی باشد و بنابراین، چنانچه قضات، قصد صدور حکم مجازات عدم ثبت واقعه نکاح را داشته باشند، باید به ماده 49 قانون حمایت از خانواده مراجعه کنند.

ماده 49 قانون حمایت از خانواده، عدم ثبت واقعه ازدواج را موجب مجازات جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت می داند که میزان این جزای نقدی، 24 میلیون تومان تا 50 میلیون تومان بوده و میزان حبس نیز از 91 روز تا 3 ماه می باشد. 

جریمه ازدواج نکردن

در سال های گذشته، اخباری مبنی بر ارائه طرحی تحت عنوان طرح ازدواج اجباری به مجلس، در فضای مجازی، منتشر شد که اعلام می داشت، به موجب طرح جدید، سن ازدواج اختیاری در جوانان، 17 تا 28 سال بوده و در صورتی که تا 28 سالگی، فرد مجرد، اقدام به ازدواج ننماید، باید یک چهارم از درآمد خود را به عنوان جریمه و مالیات، به افراد فقیر یا در آستانه ازدواج بپردازد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم عدم ثبت ازدواج

پس از توضیح در خصوص جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات ثبت نکردن واقعه نکاح، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا در خصوص نحوه شکایت و نحوه رسیدگی به این جرم، صحبت کنیم و بگوییم که در چنین شرایطی، یک زن، باید چه اقداماتی را انجام دهد و مراحل رسیدگی، به چه صورت می باشد. نحوه شکایت و رسیدگی به جرم ثبت نکردن واقعه نکاح، به شرح زیر است:

در ابتدا، زن باید برای تشکیل حساب کاربری ثنا و احراز هویت ثنا، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا آدرس اینترنتی sana.adliran.ir مراجعه کند.

سپس، باید با کمک یک فرد آگاه به حقوق یا وکیل، شکوائیه جرم عدم ثبت واقعه نکاح را تنظیم نماید و با در دست داشتن فایل تایپی شکوائیه تنظیمی که بر روی تلفن همراه یا یک حافظه، نظیر رم و سی دی، ذخیره شده، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کند.

پس از ارسال شکواییه به دادسرا، پرونده جرم عدم ثبت واقعه نکاح، تشکیل شده و دادسرا، تحقیقات مقدماتی را آغاز می نماید؛ در صورتی که ادله، برای انتساب یا اثبات جرم، نسبت به متهم، کافی باشد، دادسرا، قرار جلب به دادرسی را صادر کرده و پس از صدور کیفر خواست، پرونده را از دادسرا، به دادگاه کیفری دو، ارسال می کند و در غیر این صورت، در دادسرا، قرار منع تعقیب، صادر شده و پرونده، مختومه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم عدم ثبت ازدواج و مجازات آن پاسخ دهند.