تعلیق در عقد نکاح

تعلیق در عقد نکاح، به معنای ایجاد عقد نکاح و معلق نمودن اثر کامل آن، به وقوع شرط یا امری می باشد. تعلیق در عقد نکاح، بر خلاف سایر عقود، پذیرفته نیست و سبب بطلان عقد واقع شده، به صورت معلق، خواهد شد. در خصوص معلق نمودن ازدواج، به شرایط صحت عقد نکاح، دو نظریه وجود دارد؛ عده ای آن را سبب بی اعتباری ازدواج دانسته و عداه ای، تعلیق در این حالت را سبب بطلان نکاح، نمی دانند.

عقود معلق، از جمله عقود پیش بینی شده، در قانون مدنی هستند که بر اساس آن ها، طرفین عقد، با اراده خود، ایجاد اثر عقد را معلق بر تحقق امر یا شرطی نموده اند. عقد معلق، جز در موارد استثنایی، صحیح بوده و مورد پذیرش قانون گذار است.

بر خلاف سایر عقود، تعلیق در عقد نکاح، یعنی معلق نمودن اثر عقد، به وقوع امر یا تحقق شرطی، شرایط ویژه ای داشته و عدم رعایت این شرایط، سبب بطلان ازدواج، خواهد شد و برای طرفین عقد، آثار جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. 

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص تعلیق در عقد نکاح صحبت کرده و اعتبار ازدواج معلق را بررسی کنیم؛ سپس، نظریات مختلف را در خصوص تعلیق ازدواج، به شرایط صحت عقد نکاح را توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، با ما، همراه باشید.

تعلیق در نکاح یا ازدواج چیست

برای توضیح مفهوم تعلیق در عقد نکاح و بررسی اثر و اعتبار ازدواج معلق، ابتدا باید، عقد معلق و منجز را بررسی کنیم. یکی از تقسیم بندی هایی که در حقوق، از انواع عقود و قراردادها ارائه شده است، تقسیم عقود و قراردادها به عقد منجز و معلق است.

به بیان ساده، عقد منجز را می توان، عقدی دانست که تاثیر آن، بر حسب اراده طرفین عقد، موکول به امر دیگری نشده باشد، در مقابل، عقد معلق، به عقدی گفته می شود که تاثیر آن، موقوف بر امر یا موضوع دیگری است و تا آن امر، محقق نشود، عقد، اثر کامل خود را به بار نخواهد آورد. ماده 189 قانون مدنی، در تعریف عقد معلق و عقد منجز، مقرر می دارد:

 "عقد منجز، آن است که تاثیر آن، بر حسب انشاء، موقوف به امر دیگری نباشد و الا معلق خواهد بود". بر اساس این ماده، عقدی که تاثیر آن، در هنگام ایجاد، موقوف به امر دیگری شود، معلق است و در خلاف این حالت، منجز خواهد بود.

تعلیق در عقد نکاح، بدین معنا می باشد که عقد نکاح، منعقد شود اما، اثر آن که ایجاد محرمیت و رابطه زناشویی است، معلق به تحقق امری گردد. مثلا زنی با مردی ازدواج کند و ایجاد اثر عقد را معلق کند بر این امر که مرد، لیسانس بگیرد و یا تصدی فلان شغل را به دست آورد؛ یعنی، منظور زن از این شرط، این باشد که عقد نکاح اثری به بار نیاورد؛ مگر بعد از اینکه شرط مذکور تحقق پیدا کند که در ادامه، مقاله، اثر تعلیق در عقد نکاح و اعتبار ازدواج معلق را بررسی خواهیم کرد.

اعتبار عقد نکاح معلق

به طور کلی، عقد معلق، در حقوق ایران، صحیح تلقی می شود و دارای اعتبار خواهد بود. با این حال، تاثیر تعلیق در عقد نکاح و وضعیت اعتبار ازدواج معلق، اندکی متفاوت از سایر عقود می باشد. در واقع، به دلیل اینکه عقد نکاح امری است که با استحکام خانواده، در جامعه، پیوند زیادی دارد، تعلیق در عقد نکاح و یا معلق نمودن رابطه زوجیت میان زن و مرد، بر اساس قانون، امکان پذیر نمی باشد و ازدواج معلق، صحیح و دارای اعتبار نخواهد بود.

مفهوم بی اعتباری ازدواج معلق، ضمن ماده 1068 قانون مدنی و در فصل مربوط به شرایط صحت عقد نکاح، مورد اشاره قرار گرفته است. این ماده، مقرر می دارد: " تعلیق در عقد، موجب بطلان است ". بر اساس این ماده، عقد نکاح معلق، باطل خواهد بود. 

تعلیق ازدواج به شرایط صحت عقد نکاح

همانگونه که در قسمت های قبل اشاره گردید، تعلیق در عقد نکاح، بر اساس قانون مدنی، پذیرفته نیست و موجب باطل شدن عقد نکاح خواهد بود. با این حال، این سوال مطرح است که اگر ازدواج، به یکی از شرایط صحت عقد نکاح، معلق شده باشد، تکلیف چیست و در این حالت، وضعیت اعتبار ازدواج معلق، چگونه خواهد بود؟

به عنوان مثال، مردی به زنی بگوید که من با تو عقد نکاح منعقد نموده ام، به شرط اینکه در ایام عده نباشی و یا زنی به مردی بگوید با تو ازدواج کردم به شرط اینکه خویشاوند رضاعی من نباشی. در خصوص تعلیق نکاح، به شرایط صحت آن، دو نظر مختلف وجود دارد.

برخی قایل به آن هستند که بر طبق ماده 1068 قانون مدنی، معلق نمودن نکاح، به یکی از شرایط صحت نیز باطل است. با این حال، برخی گفته اند که تعلیق عقد نکاح به شرایط صحت، تعلیق واقعی نیست؛ چرا که در هر حال، صحت عقد نکاح، منوط به وجود همین شرایط است و بدون وجود شرایط صحت، عقد نکاحی واقع نمی شود.

 علاوه بر این، در ماده 700 قانون مدنی، در خصوص عقد ضمان چنین مقرر شده است که : " تعلیق ضمان به شرایط صحت آن، موجب بطلان آن نمی شود ." بنابراین، بر اساس این ماده و با توجه به نظریه گروه دوم، به نظر می رسد، تعلیق در عقد نکاح، در مواردی که تعلیق، به شرایط صحت آن باشد، سبب بطلان عقد، نخواهد بود. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تعلیق در عقد نکاح در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تعلیق در عقد نکاح پاسخ دهند.