الزام به تمکین چیست

در پاسخ به پرسش الزام به تمکین یعنی چه باید گفت الزام به تمکین، یعنی این که زن، به موجب حکم دادگاه، موظف شود، به منزل شوهر بازگردد، با او رابطه زناشویی برقرار کند و از اوامر مرد، اطاعت نماید. چنانچه زوجه از انجام این وظایف خودداری نماید شوهر می تواند درخواست صدور حکم الزام به تمکین زوجه را از دادگاه بخواهد.

بر اساس قانون مدنی، یکی از مهم ترین وظایف و تکالیفی که در ارتباط با زوجین مورد پیش بینی قرار گرفته است، تمکین زن از شوهر می باشد که در طرف مقابل، مرد نیز مکلف است با پرداخت نفقه زن، نیازهای مالی و مادی وی را بر طرف سازد.هر چند واژه تمکین مختص زوجه نیست، با این حال، اصولا در خصوص خانم ها به کار رفته و استعمال می شود و در واقع عبارت است از اطاعت از شوهر در زندگی مشترک و برقراری روابط زناشویی با وی.

با این حال، در برخی از موارد ممکن است یکی از زوجین(معمولا زن)، از تمکین در قبال دیگری خودداری کند که در این شرایط، اگر نتوان به صورت مسالمت آمیز و با گفتگوی خانوادگی به موضوع خاتمه داد، ضروری است تا اقدام به طرح دعوای الزام به تمکین کرد که شرایط و مراحل خاص خود را دارد و تنها با رعایت این ضوابط، منتج به صدور حکم الزام به تمکین، خواهد شد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که الزام به تمکین یعنی چه و شرایط مطرح شدن الزام به تمکین از طرف زن و از طرف مرد، چه می باشد؟ سپس به دو پرسش درخواست تمکین چیست و حکم تمکین چیست. پاسخ دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر پیرامون درخواست و حکم الزام به تمکین، می توانند، در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

الزام به تمکین یعنی چه

در پاسخ به این پرسش که الزام به تمکین یعنی چه؟ می توان گفت، الزام به تمکین، که اساسا در خصوص بانوان متاهل مطرح می گردد، یعنی اینکه زنی را که بدون داشتن دلایل موجه، از تمکین در برابر شوهر خود، امتناع کرده است را به صورت قانونی، ملزم نمود که دوباره، از مرد، تمکین نماید. با توجه به اینکه قانون مدنی، ریاست بر خانواده را از آن شوهر می داند، الزام به تمکین مردان، معمولا مطرح نمی شود، مگر در بحث تمکین خاص یا داشتن حسن اخلاق.

مقصود از تمکین نمودن، این است که زن و مرد، وظایف زناشویی خود را به جا آورده و زن، از همسر خود که ریاست بر نهاد خانواده را بر عهده دارد، اطاعت و فرمان برداری نماید و در صورت ترک منزل، به منزل مشترک، باز گردد. الزام به تمکین، صرفا پس از ثبت دادخواست تمکین، آن هم بعد از اینکه دادگاه، دلایل عدم تمکین زن یا مرد را موجه تشخیص نداد و حکم بر الزام به تمکین داد، تحقق خواهد یافت.

با این حال، آنچه که از معنای الزام به تمکین زنان و مردان، به ذهن متبادر می شود، آن است که زن یا مرد، با زور به تمکین از شوهر یا زن خود، واداشته می شوند؛ در حالی که این مطلب درست نیست. چرا که الزام یا زور کردن زن یا مرد، امکان پذیر نمی باشد و با آزادی افراد در تعارض قرار خواهد داشت.

به عنوان مثال، علی رغم اینکه دادگاه ممکن است با صدور حکمی، زن را ملزم به تمکین از شوهر کند، به لحاظ عملی، نمی توان وی را مجبور کرد که در منزل شوهر سکونت نماید و یا اینکه از مرد تمکین خاص به عمل آورد و وظایف زناشویی خود را انجام بدهد. در این شرایط، زنی که تمکین نمی کند، تنها از نفقه، برخوردار نخواهد شد و مرد می تواند، با استناد به عدم تمکین و داشتن حکم نشوز، از دادگاه، تقاضای صدور حکم تجویز ازدواج مجدد کند.

الزام به تمکین از طرف زن

علی رغم اینکه بر اساس قانون، امکان اقامه دعوای الزام به تمکین مرد از سمت زن، وجود دارد، اما، این تقاضا به دلیل شرم و حیای خانم ها، کمتر در دادگاه ها مطرح می شود و به جای آن، خانم ها معمولا، الزام به تمکین شوهر را ضمن دادخواست مطالبه نفقه مطرح می کنند. اساسا، دعوای الزام به تمکین، از سوی مرد مطرح می گردد.

لازم به توضیح می باشد که در شرایطی که زن، الزام مرد به انجام وظایفی مانند پرداخت نفقه را می خواهد، باید این کار را از طریق ثبت دادخواست مطالبه نفقه مطرح کند و در رویه قضایی ما، چندان مطرح نیست که زنان، نسبت به مردان، برای الزام به تمکین، دعوای حقوقی مطرح نمایند.

 چراکه اساسا، ریاست بر خانواده، از وظایف شوهر است و فرمانبرداری از زن، چندان، معنایی ندارد و طرح دعوای الزام به تمکین از طرف زن، صرفا بابت رابطه زناشویی یا داشتن حسن اخلاق مرد در منزل مصداق دارد که با وجود بلامانع بودن طرح آن، در روند قضایی، بسیار نادر است.

الزام به تمکین از سوی مرد

اصولا زمانی که معنا و مفهوم الزام به تمکین از سوی مرد مورد سوال قرار می گیرد، منظور الزام به تمکین زوجه می باشد؛ چرا که انجام تکلیف تمکین، در خصوص زنان پر رنگ تر از مردان است و در مقابل الزام به پرداخت نفقه زن، در خصوص مردان به کار می رود.

در شرایطی که در عقد دائم، زن، بدون وجود هر گونه عذر موجهی، نظیر وجود ترک انفاق از سمت مرد یا وجود خطر جانی یا هر گونه عسر و حرج دیگر، از تمکین مرد، خودداری کرده و با او، رابطه زناشویی برقرار ننماید یا ترک منزل کند، مرد می تواند، با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، اقدام به ثبت دادخواست الزام به تمکین کند تا پرونده تمکین زن، در دادگاه، تشکیل شده و زن، برای پاسخ به سوالات قاضی در جلسه تمکین، فراخوانده شود.

دادگاه پس از بررسی دلایل عدم تمکین زن، در صورتی که دلایل وی را موجه نداند، اقدام به صدور حکم به الزام تمکین زن کرده و چنانچه زن، از این حکم، تبعیت نکند، از حق دریافت نفقه، محروم خواهد شد و مرد نیز می تواند، از دادگاه، تقاضای تجویز ازدواج مجدد نماید اما، مجبور کردن زن به تمکین از مرد، حتی با وجود حکم دادگاه، امکان پذیر نیست.

درخواست تمکین چیست

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص الزام به تمکین و بررسی الزام به تمکین از طرف زن و مرد در این بخش قصد داریم به این پرسش که درخواست تمکین چیست بپردازیم. همانطور که گفته شد به محض وقوع عقد نکاح تکالیفی بر عهده زوجین قرار می گیرد و یکی از مهمترین تکلیف ها، تمکین زوجه از شوهر می باشد.

چنانچه زوجه بدون ارائه دلیل موجه قانونی از تمکین نمودن زوج خودداری نماید، مرد می تواند درخواست الزام به تمکین زوجه را با تنظیم دادخواست الزام به تمکین مطرح نماید. این دادخواست در حقیقت همان درخواست الزام به تمکین می باشد. در صورتی که قاضی تشخیص دهد که زوجه بدون ارائه دلیل موجه از تمکین نمودن خودداری می نماید، با صدور حکم الزام به تمکین زن را ملزم به تمکین می نماید. 

زوجه باید ظرف ده روز از صدور رای اقدامات لازم جهت تمکین را به عمل آورد، در غیر این صورت زن ناشزه محسوب شده و استحقاق دریافت نفقه را نخواهد داشت و نمی تواند ادعایی برای دریافت نفقه داشته باشد.

حکم تمکین چیست

پس از توضیح در خصوص شرایط الزام به تمکین از طرف زن و مرد، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا به این پرسش پاسخ دهیم که معنی حکم الزام به تمکین چیست و بگوییم که صدور حکم الزام به تمکین، در دعوای الزام به تمکین شوهر یا زن، چه آثاری را برای زن و مرد، به دنبال خواهد داشت.

در پاسخ به این پرسش که معنی حکم الزام به تمکین چیست؟ باید گفت، صدور این حکم که خواهان آن، در ثبت دادخواست الزام به تمکین، مردان هستند، به این معنا است که دادگاه، به خواسته مرد، مبنی بر الزام زن به تمکین، رسیدگی کرده و خواسته او را وارد دانسته و دلایل مرد، برای اثبات عدم تمکین زن از او را موجه و کافی، تشخیص داده است.

از آثار حکم الزام به تمکین، برای زنان، این است که موظف هستند، در صورت ترک منزل یا نداشتن تمکین خاص و اطاعت از اوامر شوهر، به منزل شوهر بازگردند و یا از او، تمکین خاص کرده و از فرامین و دستورات او، اطاعت کنند. در غیر این صورت، مستحق دریافت نفقه، نخواهند بود. همچنین، از آثار این حکم، برای مردان، تکلیف آن ها، به پرداخت نفقه، از زمان تمکین مجدد زن از مرد است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد الزام به تمکین و دریافت حکم آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون الزام به تمکین و دریافت حکم آن پاسخ دهند.