حق حبس زن در دوران عقد

حق حبس زوجه در دوران عقد، حقی است که به موجب آن، زن می تواند، تا مادامی که شوهر، به صورت تمام و کمال، مهریه او را نداده، از تمکین عام و خاص همسر خود، خودداری کند و علی رغم عدم تمکین، همچنان از حق دریافت نفقه، برخوردار باشد، از شرایط اعمال این حق، حال بودن مهریه و عدم تمکین زن از شوهر، ولو یکبار می باشد.

بر اساس قانون مدنی، ضمن عقد نکاح، هر یک از زن و مرد، تعهداتی را در قبال یکدیگر به عهده می گیرند که از جمله این تعهدات، می توان به تمکین زن از شوهر خود اشاره نمود و در مقابل نیز مرد مکلف است که به همسر خود، نفقه بدهد و در صورت مطالبه، مهریه زوجه را که ضمن عقد ازدواج تعیین شده، به وی بپردازد.

با وجود اینکه دریافت نفقه، منوط بر تمکین زن از شوهر است، اما قانون گذار، شرایطی را پیش بینی نموده که در آن، زن بتواند، علی رغم عدم تمکین، همچنان از حق دریافت نفقه، برخوردار باشد؛ این امر، در نتیجه اعمال حق حبس زن در دوران عقد، امکان پذیر بوده که البته، تنها در صورت وجود شرایط اعمال حق حبس، ممکن می باشد.

از این رو، در مقاله حاضر قصد داریم، پس از توضیح چیستی حق حبس زن در دوران عقد، شرایط اعمال این حق و ارتباط آن با نفقه زن را مورد بررسی قرار دهیم و امکان شکایت از پدر زن را در صورت اعمال این حق، توسط زوجه، بررسی کنیم. علاقمندان به کسب اطلاعات در خصوص این موضوع، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

حق حبس زن در دوران عقد چیست

برای پاسخ به این پرسش که حق حبس زن در دوران عقد چیست، باید ماده 1085 قانون مدنی را مد نظر قرار داد که مقرر می دارد: "زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده، از ایفا وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع، ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود."

بنا بر این ماده، علی رغم اینکه تمکین عام و خاص از شوهر، از وظایف زنان است، حق حبس زوجه در دوران عقد، به زن این امکان را می دهد تا مادامی که شوهر، اقدام به دادن مهریه زن، به صورت تمام و کمال نکرده، زن بتواند، از تمکین عام و خاص همسر خود و رفتن به منزل مشترک با او، خودداری کند و همچنان، از حق دریافت نفقه، برخوردار باشد که البته، اعمال حق حبس، شرایطی دارد که در تیتر بعدی، به توضیح آن، خواهیم پرداخت.

شایان ذکر است، از نکات حقوقی حق حبس زوجه در دوران عقد، این است که این حق، صرفا مخصوص ازدواج اول نیست و زنانی که پیش از این، ازدواج کرده اند و به واسطه طلاق یا فوت همسر، مجرد می باشند، حتی اگر باکره نباشند نیز، در ازدواج بعدی خود، پس از عقد نکاح، تا مادامی که از همسر، تمکین نکرده اند و در صورتی که شرایط اعمال حق حبس، وجود داشته باشد، از این حق، برخوردار هستند.

شرایط حق حبس زن در دوران عقد چیست

همانطور که در قسمت قبلی مقاله گفتیم، زن، تنها در صورتی می تواند از حق حبس خود استفاده کند که شرایط این امر، وجود داشته باشد، لذا در این بخش از مقاله، به بررسی این پرسش خواهیم پرداخت که شرایط حق حبس زن در دوران عقد چیست. 

شرایط استفاده از حق حبس زوجه در دوران عقد، در انتهای ماده 1085 و ماده 1086 قانون مدنی، پیش بینی شده اند. انتهای ماده 1085، مقرر می دارد: ".... مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع، ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود." همچنین، ماده 1086 مقرر می دارد:

"اگر زن قبل از اخذ مهر، به اختیار خود، به ایفا وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود، دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند؛ معذلک، حقی که برای مطالبه مهر دارد، ساقط نخواهد شد." بنا بر این مواد، شرایط استفاده از حق حبس زوجه در دوران عقد، عبارتند از:

حال بودن مهریه: یعنی مهریه زن، عندالمطالبه بوده و به عبارتی، موجل و عند الاستطاعه، نباشد. مقصود از مهریه عندالمطالبه این است که زن، هر زمان که اراده کند، می تواند پراخت آن را از همسر خود بخواهد و مرد موظف است که کل مهر را به زوجه، بپردازد.

عدم تکمین زن از شوهر، به اختیار خود، قبل از اعمال حق حبس: در صورتی که زن، پیش از این، ولو یکبار، با میل و رغبت شخصی، نسبت به ایفای وظایف زناشویی، در مقابل شوهر، اقدام کرده باشد، دیگر نمی تواند به حق حبس خود استناد کند. 

عدم دریافت مهریه پیش از این: در صورتی که زوجه، پیش از این، نسبت به دریافت مهریه خود اقدام کرده باشد دیگر حق اعمال حق حبس را نخواهد داشت.

عدم تنظیم گزارش اصلاحی مهریه: در صورتی که زن، پیش از این، دادخواست مطالبه مهریه داده باشد و در گزارش اصلاحی مهریه، پرداخت اقساطی مهر از جانب شوهر را پذیرفته باشد، دیگر نمی تواند حق حبس خود را اعمال کند و البته، این امر، در خصوص اعسار مرد و تقسیط مهریه به علت اعسار، موضوعیت ندارد.

عدم اسقاط اعمال حق حبس، در شروط ضمن عقد یا ضمن سند عادی یا رسمی که در خانه یا در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده است: در صورت اسقاط حق اعمال حق حبس، زن دیگر نمی تواند، حق حبس خود در دوران عقد را اعمال نماید. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط استفاده از حق حبس توسط زوجه، می توانند نسبت به مطالعه مقاله قسمت بیشتر بخوانید، اقدام کنند.

رابطه حق حبس زن در دوران عقد و نفقه وی

رابطه حق حبس زن در دوران عقد و نفقه وی، پرسش بسیاری از زنانی است که قصد اعمال این حق را دارند. چراکه قانون گذار، شرط تعلق نفقه به زنان را تمکین عام و خاص آن ها از همسر ذکر نموده و این در حالی است که در حق حبس، ذکر می شود که زن می تواند تا مادامی که مهریه، تمام و کمال به او پرداخت نشده باشد، از تمکین همسر خود، خودداری کند.

برای توضیح رابطه حق حبس زوجه در دوران عقد و نفقه زن، باید ماده 1085 قانون مدنی را مد نظر قرار داد. ماده فوق الذکر، در این خصوص، مقرر می دارد: "زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده، از ایفا وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع، ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود."

با توجه به تصریح قانون گذار در ماده 1085، می توان گفت، عدم تمکین ناشی از حق حبس، اسقاط کننده حق دریافت نفقه توسط زوجه نخواهد بود و مرد باید، همچنان، نفقه زن را بپردازد. شایان ذکر است، حتی در صورتی که پرداخت مهریه در حق حبس، به علت اعسار مرد، تقسیط شده باشد و به این علت، پرداخت مهریه سال ها طول بکشد، علی رغم عدم تمکین زن، طی سال های پرداخت اقساط مهریه، مرد همچنان، ملزم به پراخت نفقه زن می باشد. 

شکایت از پدر زن در صورت اعمال حق حبس زن در دوران عقد

شکایت از پدر زن در صورت اعمال حق حبس زن در دوران عقد، یکی از پرسش های پرتکراری است که پیرامون مساله حق حبس زوجه، مطرح می گردد که در این بخش از مقاله، قصد داریم به بررسی امکان آن پرداخته و به پرسش مطروحه در این زمینه، پاسخ دهیم.

ریشه طرح پرسش پیرامون امکان شکایت از پدر زن در صورت اعمال حق حبس زوجه در دوران عقد، حول این محور می گردد که تصور می شود، اختیار دختر، خصوصا در صورت باکره بودن، تمام و کمال، در دست پدر است و خود به تنهایی، نمی تواند در خصوص حقوق مالی خویش، تصمیم گیری نماید به ویژه اینکه قانون گذار، اذن پدر در ازدواج زنان باکره را ضروری می داند.

این در حالی است که چنانچه زن، از اهلیت قانونی (رشد، بلوغ و عقل)، برخوردار باشد، ولو در صورت باکره بودن، می تواند نسبت به دریافت مهریه خود، اقدام کرده و در این خصوص، نیازی به اذن و اجازه کسی ندارد و بحث شکایت از پدر زن در صورت اعمال حق حبس زوجه در دوران عقد، موضوعیت قانونی، ندارد.

حق حبس زنان، در صورت تحقق برخی موارد، سقوط خواهد کرد و دیگر امکان اعمال آن را ندارند که علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، نسبت به مطالعه مقاله ای که در قسمت در ادامه بخوانید با عنوان موارد سقوط حق حبس زوجه آمده، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حق حبس زن در دوران عقد و شرایط آن در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حق حبس زن در دوران عقد و شرایط آن پاسخ دهند.