دینا / حقوقی / مالکیت / دادگاه ویژه اصل چهل و نهم قانون اساسی

دادگاه ویژه اصل چهل و نهم قانون اساسی

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید. سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.

logo-samandehi

تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©

تماس از کل کشور : ۳ ۰ ۳ ۵ ۷ ۰ ۹ ۹ ۰ ۹
همه روزه حتی ایام تعطیل از :  ۸ صبح   الی ۱  شب

در این مقاله دادگاه ویژه اصل چهل و نهم قانون اساسی را مورد بررسی قرار می دهیم .

با پیروزی انقلاب اسلامی ، ضرورت تعیین تکلیف نسبت به اموال به جا مانده از وابستگان رژیم سابق و افراد مرتبط با آنها امری اجتناب ناپذیر بود و به همین دلیل ، اصل ۴۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید و حکمی کلی در خصوص استرداد اموال نامشروع توسط دولت صادر نمود  . با این حال ، ضرورت داشت تا دادگاه های ویژه ای ، مسئولیت صدور حکم راجع به این افراد و اموال آنان را به عهده داشته باشند که در مقام عینیت بخشیدن به این هدف ، شعب ویژه ای از دادگاه انقلاب به رسیدگی به پرونده های موضوع اصل چهل و نهم قانون اساسی اختصاص یافت . به همین مناسبت در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی دادگاه ویژه اصل 49 قانون اساسی پرداخته و صلاحیت و اختیارات دادگاه اصل چهل و نهم قانون اساسی را مورد تشریح قرار دهیم .

دادگاه اصل چهل و نهم قانون اساسی

همانگونه که در اصل چهل و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شده است : " دولت موظف است ثروت های ناشی از ربا ، غصب ‌، رشوه ‌، اختلاس‌ ، سرقت ‌، قمار ، سوء استفاده از موقوفات ‌، سوء استفاده از مقاطعه‌ كاری ها و معاملات دولتی ‌، فروش زمين های ‌موات و مباحات اصلی ‌، داير كردن اماكن فساد و ساير موارد غيرمشروع را گرفته و به صاحب حق رد كند و در صورت ‌معلوم ‌نبودن او ، به بيت ‌المال بدهد . اين حكم بايد با رسيدگی و تحقيق ‌و ثبوت شرعی به وسيله دولت اجرا شود " . پس از آن ، در سال 1363 قانونی تحت عنوان قانون نحوه اجرای اصل 49 قانون اساسی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که در ماده 3 این قانون ، تشکیل دادگاهی جهت رسیدگی به دعاوی موضوع اصل 49 قانون اساسی پیش بینی گردید . بر اساس این ماده ، به منظور اجرای اصل چهل و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ... در مرکز هر یک از استان های‌ کشور و شهرستان هایی که لازم دانسته شود ، شعبه یا شعبی از دادگاه انقلاب جهت رسیدگی و ثبوت شرعی دعاوی مطروحه تشکیل خواهد شد .

با این توضیح ، دادگاه های ویژه اصل ۴۹ قانون اساسی با هدف تعیین تکلیف نسبت به مصادیق اصل 49 قانون اساسی و صدور حکم در خصوص اموال به جای مانده از آنها تشکیل شدند که به عنوان شعب ویژه ای در دادگاه انقلاب شناخته می شوند .

صلاحیت دادگاه اصل چهل و نهم قانون اساسی

در قسمت قبل به توضیح اینکه هدف از تشکیل دادگاه موضوع اصل چهل و نهم قانون اساسی چیست و اینکه دادگاه اصل 49 شعبی از دادگاه انقلاب است پرداخته شد ؛ با این حال سوال مهمی که در ارتباط با دادگاه ویژه اصل 49 قانون اساسی مطرح می شود آن است که این دادگاه ها چه صلاحیت ها و چه اختیاراتی برای رسیدگی به دعاوی موضوع اصل ۴۹ قانون اساسی دارند ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، توجه به ماده 5 قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم قانون اساسی ضروری است که در این ماده صلاحیت دادگاه موضوع اصل ۴۹ قانون اساسی به تفصیل مورد اشاره قرار گرفته است .

بر اساس این ماده ، دادستان موظف است راسا نسبت به اموال و دارایی اشخاصی همچون کارمندان ساواک ، فعالان تشکیلات فراماسونری ، کلیه وزراء و معاونین رژیم سابق ، استانداران ، سفراء ، وزیران مختار ، رؤسای کل بانک مرکزی و مدیران کل بانک های خصوصی و دولتی ، مدیران عامل ‌سازمان های دولتی و مؤسسات وابسته به دولت ، مدیران کل ثبت اسناد و املاک و اوقاف و رؤسای گمرک در رژیم گذشته ، نمایندگان مجالس سابق ، امرای ارتش و ژاندارمری و شهربانی و جانشینان آنان در رژیم گذشته ، دایر کنندگان اماکن فحشا و فساد و اشخاصی که مبادرت به فروش یا تصاحب اراضی موات و مباحات اصلی نموده‌اند ، رسیدگی نماید و در صورتی که اموال آنان را با توجه به دلایل و امارات موجود ، نامشروع و متعلق به بیت المال تشخیص بدهد ، از دادگاه رسیدگی و صدور حکم را تقاضا کند و در صورتی که اموال اشخاص مذکور جزء اموال نامشروع باشند ، در اختیار دولت جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرند .

بنابراین ، می توان گفت دادگاه های ویژه ای که در ارتباط با اصل ۴۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده اند ، صرفا صلاحیت رسیدگی به دعاوی موضوع اصل 49 قانون اساسی را دارند که این دعاوی در قانون نحوه اجرای اصل چهل و نهم قانون اساسی مشخص شده اند . لذا اختیارات این دادگاه با عنایت به قانون مذکور اعمال می شود و دادگاه ویژه اصل ۴۹ قانون اساسی صلاحیت و اختیاری جهت رسیدگی به سایر دعاوی غیر از دعاوی اصل 49 قانون اساسی را نخواهد داشت . لازم به ذکر است که صلاحیت دادگاه ویژه اصل 49 قانون اساسی صرفا باید با تحقیق و رسیدگی و ثبوت شرعی موضوع اعمال شود تا تضمینات مربوط به حقوق افراد در جهت عدم مصادره اشتباه اموال آنها حفظ شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دادگاه ویژه اصل چهل و نهم قانون اساسی در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دادگاه ویژه اصل چهل و نهم قانون اساسی پاسخ دهند .